SGK Công Nghệ 9 - Bài 5. Thực hành: Nối dây dẫn điện

Bài
	THựC HÀNH	
N ối dây dẩn diện
Biêt được các yêu câu cùa môi nối dây dẫn điên.
Hiểu đưực một sõ phương pháp núi dây dẫn điên.
Nôi được một sô mỗi nôi dãy dân điện.
I - DỤNG CỤ, VẬT LIỆU VÀ THIẾT BỊ
Dụng cụ : kìm cát dây, kìm mỏ nhọn, kim tròn, tua vít, dao nhỏ, mỏ hàn...
Vật liệu và thiết bị: hộp nối dây, đai ốc nối dây, dây điện lõi một sợi, dây điện mém lỏi nhiều sợi, giấy ráp, băng dính cách điện, nhựa thông, thiếc hàn...
n - NỘI DUNG VÀ TRÌNH Tự THỤC HÀNH
Một số kiến thức bổ trợ
3
Một số mối nối dây dẫn điện.
Nối nối tiếp dây dẫn lõi một sợi ;
Nối phân nhánh dây dẫn lõi một sợi;
Nối nối tiếp dây dẩn lõi nhiều sợi ;
Nối phân nhánh dây dần lõi nhiều sợi ;
Nối dây trong hộp nô'i dây.
Trong quá trình láp đặt, sửa chữa dây dản và thiết bị điện của mạng điện thường phải thực hiện các mối nối dây dần điện. Chất lượng các mối nối này ảnh hưởng không ít tới sự làm việc của mạng điện. Nêu một mối nối lỏng lẻo sẽ dẻ xảy ra sự cố làm đứt mạch hoặc phát sinh tia lửa điện làm chập mạch gây hoả hoạn.
Các loại môi nối dày dẫn điện
Mối nối thảng (nối nối tiếp);
Mới nối phân nhánh (nối rẽ) ;
Mối nối dùng phụ kiện (hộp nối dây, bulông v.v...).
Y èu cầu mối nôi
Dấn điện tốt : Điện trở mối nối nhỏ để dòng điện truyền qua dể dàng. Muốn vậy, các mặt tiếp xúc phải sạch, diện tích tiếp xúc đủ lớn và mối nới phải chặt (tốt nhất mối nối phải được hàn thiếc lại).
Có độ bền cơ học cao : phải chịu được sức kéo, cát và sự rung chuyển.
An toàn điện : được cách điện tốt, mối nối không sác để tránh làm thủng lớp băng cách điện.
Đảm báo về mặt mĩ thuật: Mối nối phải gọn và đẹp.
2. Quy trình chung nối đây dẫn điện
Bước 1. Bóc vò cách điện
Có thể bóc vỏ cách điện bàng kìm hoặc dao nhỏ, chú ý không được cát vào lõi. Độ dài lớp vỏ cách điện cân bóc phụ thuộc vào đường kính dây dân (khoảng từ 15 - 20 lân đường kính dây dần) đế mối nối đù chắc.
- Bóc cắt vát (hình 5-2)
Đặt dao vào điếm cát và gọt lớp vỏ bọc cách điện với một góc 30°. Với dày có tiết diện nhỏ, nên dùng kim tuốt dây đế bóc vỏ cách điện.
- Bóc phân đoạn (hình 5-3) Dùng cho loại dây có hai lớp cách điện. Lóp cách điện ngoài được cát lệch với lóp trong khoảng 5-8 mm.
5 - 8 mm
Hình 5-3. Bóc phân đoạn.
Bước 2. Làm sạch lõi
Dùng giấy ráp làm sạch lõi dây dần đến khi thấy ánh kim để mối nối tiếp xúc tốt.
Bước 3. Nô'i dây
JL
a) Nói dây dần theo đường thảng (nối nối tiếp hình 5-5, hình 5-6)
Nối dây dẫn lõi 1 sợi
Uốn gập lõi : Chia đoạn lõi thành hai phần (phần trong đủ quấn khoảng 6 vòng, phần ngoài từ 5 - 6 vòng), uốn vuông góc hai dây và móc chúng vào nhau.
-Vặn xoắn : Giữ đúng vị trí rỗi xoán hai dây vào nhau 2-3 vòng, sau đó dùng kìm vặn xoắn lân lượt dây này vào dây kia 4 - 6 vòng. Hoàn thiện mối nối bàng cách dùng 2 kìm cặp những vòng ngoài cùng, vặn ngược chiều nhau, siết mối nối vừa đủ chặt và đéu.
Kiềm tra mối nối : Kiểm tra
I	I
I Ị>mgaaTO=<i I
mối nối sau khi nối theo những yêu câu đặt ra.	Hình 5-5. Nối nối tiếp dây dẫn lõi một sợi.
Nối dây dẫn lõi nhiều sợi
Bóc vò cách điện và làm sạch lõi : cân cần thận để không làm đứt một sợi dây nhỏ nào. Chú ý làm sạch từng sợi của lõi.
Lỗng lõi : Xoè đéu các sợi của lõi thành hình nan quạt, lồng các sợi lỏi, đan chéo nhau (hình 5 - 6).
Vặn xoắn : lần luợt quán và miết đéu những sợi của lỏi này lên lỏi của dây kia khoảng 3-5 vòng chặt và đéu, cát bỏ đoạn dây thừa.
Kiểm tra mối nối : Mối nối chắc, chặt, đéu và đẹp.
b) Nổi rẽ (nối phân nhánh hình 5-7) Dây dản điện nối từ đường dây trục chinh ra gọi là dãy nhánh, chỗ nối giữa đường dây trục chính và dây nhánh gọi là mối nối phân nhánh.
Nối dây dẫn lõi một sợi
Uốn gập lõi: Đặt dây chinh và dây nhánh vuông góc với nhau, uốn gập lõi dây nhánh.
-Vặn xoắn : Dùng kìm quấn dây nhánh lên dây chính, xoán tiếp khoảng 7 vòng rối cắt bỏ dây thừa. Sau đó siết chặt mối nối vừa đủ, không nên chặt quá làm hỏng dây dần.
Hình 5-6.
Nôi nôi tiếp dây dẫn lõi nhiều sợi.
Hỉnh 5-7.
Nôi phân nhánh dây dẩn lõi một sợi.
Kiểm tra mối nối : Mối nối chắc, chặt, đéu và đẹp.
Nối dây dẫn lõi nhiều sợi
Các bước bóc vỏ cách điện và làm sạch lõi được thực hiện như trên.
Nối dây : Tách lõi dây dần làm 2 phán bàng nhau. Đặt lõi dây nhánh vào giữa đoạn lõi dây chính và lân lượt vặn xoắn từng nửa lõi dây nhánh khoảng 3-4 vòng (quấn ngược chiêu nhau). Cát bỏ phần dây thừa.
Kiểm tra mối nối : Mối nối chác, chặt, đéu và đẹp.
c) Nối dây dùng phụ kiện (trong hộp nối dây, cho các thiết bị điện...) Được dùng khi nối dây với các thiết bị điện, hộp nối dây,... hoặc các trường hợp mối nối không yêu cầu cao vé co học (lực căng, sức kéo).
Nối bằng vít
Làm đầu nối :
+ Làm khuyên kín : Uốn lõi thành vòng khuyên lớn hon đường kính vít, cùng chiều siết chặt của vít. Sau khi uốn đủ vòng, đâu lỏi được xoán từ 1 - 2 vòng vào lõi dây.
+ Làm khuyên hở : đường kính vòng khuyên phải lớn hơn đường kính vít.
Hỉnh 5-9. Nối dây băng vít.
Nối dây : đặt vòng khuyên lên chỗ nối, đặt tiếp vòng đệm, vít rối dùng tua vít vặn chặt.
Nối bằng đai ốc nối dây
Làm đầu nô'i thẳng : chiêu dài đoạn bóc vỏ cách điện khoảng 2/3 chiều dài đai ốc nối dây và làm sạch lõi.
Nối dây dẫn : giũ các đầu dây cho bàng nhau, dùng kìm xoán các lõi dây theo chiêu kim đồng hô. Vặn đai ốc nối dây vào đâu lỏi dây dẩn, đai ốc cát lẽn lõi dây các ren mịn tạo thành tổ hợp vít và đai ốc.
Kiểm tra mối nối : kéo mạnh tùng dây để kiểm tra mối nối chác chắn, chặt. Đai ốc trùm hết phân lỏi dây dần.
Bước 4. Hàn mối nối
Các mối nối dây dần điện, ngoài các kiểu nối đặc biệt đéu cần phải hàn sau khi nối để mối nối tảng súc bén co học, dẩn điện tốt và không gỉ.
Các bước hàn được tiến hành như sau
Làm sạch mối nối: dùng giấy ráp làm sạch tạp chất và ôxit đổng bên ngoài đé mối hàn được chác chán.
Láng nhựa thông : để mối hàn không bị ôxi hoá vì quá nhiệt và làm thiếc hàn dể chảy trên mối hàn.
Hàn thiếc mối nối.
Bước 5. Cách điện mối nối
Quấn băng cách điện Quấn từ trái sang phải, lớp trong quấn phân mối nối, lớp ngoài quấn chông lên một phần lớp vỏ cách điện.
Mỏ hàn _
Mối hàn
Hình 5 -11. Hàn mối nối.
Hình 5 -12. Quấn băng cách điện.
Khi quấn phải kéo căng băng cách điện, bước quấn sau quấn chổng lên một nửa chiều rộng bước quấn trước, đông thời luôn lấy tay nán để băng cách điện được dính chặt lại.
Hình 5 -13. Cách điện bằng băng cách điện.
m - ĐÁNH GIÁ
HS tự đánh giá và đánh giá chéo nhau kết quả thục hành theo các tiêu chí:
Chất luợng sản phầm thục hành ;
Thực hiện theo quy trình ;
Ý thức học tập, đảm bảo an toàn lao động và vệ sinh noi làm việc.
CÂU HÕI
Mối nối dây dần điện có nhũng yêu cầu gì ? Những yêu cáu đó thé hiện trong các bước của quy trình nối dây như thê' nào ?
Yêu cầu mối nối
Các bước cùa quy trình nối dây
Khi bóc vỏ cách điện, nếu lưỡi dao cát vào lỏi dây thì đoạn lỏi đó có sử dụng được không ? Tại sao ?
Tại sao nên hàn mối nối trước khi bọc cách điện ?
Tại sao lại dùng giấy ráp mà không nên dùng lười dao nhỏ để làm sạch lõi dây điện ?