SGK Ngữ Văn 12 - Đọc thêm: Bác ơi

  • Đọc thêm: Bác ơi trang 1
  • Đọc thêm: Bác ơi trang 2
  • Đọc thêm: Bác ơi trang 3
ĐỌC THÊM
BÁC ƠI !
Tố HỮU
TIỂU DẢN
Trong các nhà thơ Việt Nam hiện đại, Tố Hữu là người sáng tác nhiều nhất, có nhiều tác phẩm hay, sâu sắc và cảm động về Bác Hồ : Hỗ Chí Minh, Sáng tháng Năm, Cánh chim không mỏi, Theo chân Bác,... Những tác phẩm ấy không chỉ là cảm nghĩ của cá nhân nhà thơ mà còn là tấm lòng của mọi người Việt Nam hướng về vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc.
Ngày 2 - 9 - 1969, Chủ tịch Hồ Chí Minh từ trần, giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước đang trong thời kì gay go, ác liệt. Cả dân tộc ta và nhân dân thế giới đã biểu lộ niềm đau xót, tiếc thương vô hạn trước sự qua đời của Bác - người anh hùng giải phóng dân tộc, vị lãnh tụ vĩ đại của cách mạng Việt Nam. Bài thơ Bác ơi! của Tố Hữu được sáng tác trong không khí những ngày tang lễ ấy, như một tiếng khóc tiễn biệt, một “điếu vãn bi hùng” bằng thơ.
VÁN BẢN
Suốt mấy hôm rày đau tiễn đưa Đời tuôn nước mắt, trời tuôn mưa(1)...
Chiều nay con chạy về thăm Bác Ướt lạnh vườn rau, mấy gốc dừa !
Con lại lần theo lối sỏi quen Đến bên thang gác, đứng nhìn lên Chuông ôi chuông nhỏ còn reo nữa ?l2)
Phòng lặng, rèm buông, tắt ánh đèn !
Bác đã đi rồi sao, Bác ơi!
Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời Miền Nam đang thắng, mơ ngày hội Rước Bác vào thăm, thấy Bác cười! Trên cánh cửa cuối thang gác lên nhà sàn của Bác Hồ có treo một cái chuông nhỏ để báo hiệu khi có khách.
Trái bưởi kia vàng ngọt với ai Thơm cho ai nữa, hỡi hoa nhài	Trong khu vườn cạnh nhà Bác ở Phủ Chủ tịch có trồng nhiều loại hoa và cây quen thuộc của làng quê Việt Nam như hoa nhài, hoa mộc, cam, bưởi, vú sữa,...
 	Trước nhà Bác ở có một hồ nước nhỏ.
! Còn đâu bóng Bác đi hôm sớm Quanh mặt hồ in mây trắng bay...(2)
Ôi, phải chi lòng được thảnh thơi Năm canh bớt nặng nỗi thương đời Bác ơi, tim Bác mênh mông thế Ôm cả non sông, mội kiếp người.
Bác chẳng buồn đâu, Bác chỉ đau Nỗi đau dân nước, nỗi năm châu Chỉ lo muôn mối như lòng mẹ Cho hôm nay và cho mai sau...
Bác sống như trời đất của ta Yêu từng ngọn lúa, mỗi cành hoa Tự do cho mỗi đời nô lệ Sữa để em thơ, lụa tặng già.
Bác nhớ miền Nam, nỗi nhớ nhà Miền Nam mong Bác, nỗi mong cha Bác nghe từng bước trên tiền tuyến Lắng mỗi tin mừng, tiếng súng xa.
Bác vui như ánh buổi bình minh Vui mỗi mầm non, trái chín cành Vui tiếng ca chung hoà bốn biển Nâng niu tất cả, chỉ quên mình.
Bác đế tình thương cho chúng con Một đời thanh bạch, chẳng vàng son Mong manh áo vải, hồn muôn trượng Hơn tượng đồng phơi những lối mòn.
*
Ôi Bác Hồ ơi, những xế chiều Nghìn thu nhớ Bác biết bao nhiêu !
Ra đi, Bác dặn : “Còn non nước...” “Còn non nước...” : lấy ý câu thơ trong Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh : “Còn non, còn nước, còn người - Thắng giặc Mĩ, ta sẽ xây dựng hơn mười ngày nay!”.
Nghĩa nặng, lòng không dám khóc nhiều.
Bác đã lên đường, theo tổ tiên Mác - Lê-nin, thế giới Người Hiền Ánh hào quang đỏ thêm sông núi Dắt chúng con cùng nhau tiến lên !
Nhớ đôi dép cũ nặng công on Yêu Bác, lòng ta trong sáng hơn Xin nguyện cùng Người vươn tới mãi Vững như muôn ngọn dải Trường Sơn.
6-9-1969
(Ra trận, NXB Văn học, Hà Nội, 1972)
HƯỚNG DẤN ĐỌC THÊM
Nỗi đau xót lớn lao trước sự kiện Bác Hồ qua đời đã được diễn tả như thế nào trong bốn khổ thơ đầu ?
Sáu khổ giữa bài thơ tập trung thể hiện hình tượng Bác Hồ như thế nào (về lí tưởng và lẽ sống ; niềm vui và tình thương, ân nghĩa ; đức tính khiêm tốn, giản dị và sự hi sinh quên mình) ?
Nêu rõ cảm nghĩ của mọi người Việt Nam trước sự ra đi của Bác (ba khổ thơ cuối).