SGK Ngữ Văn 12 - Đọc thêm: Đất nước

ĐỌC THÊM ,
UfflJ
TIỂU DẤN
Nguyễn Đình Thi làm thơ từ những năm đầu cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Thơ ông có bản sắc và giọng điệu riêng, vừa tự do, phóng khoáng vừa hàm súc, sâu lắng suy tư, có những tìm tòi theo xu hướng hiện đại về hình ảnh, nhạc điệu,... Đặc biệt, Nguyễn Đình Thi có những bài thơ đằm thắm, thiết tha về quê hương đất nước Việt Nam trong lam lũ, đau thương đứng lên chiến đấu và chiến thắng.
Đất nước là một thi phẩm xuất sắc, tiêu biểu nhất cho sự nghiệp thơ ca của Nguyễn Đình Thi. Bài thơ này có những đoạn lấy từ hai bài thơ Sáng mát trong như sáng năm xưa (1948) và Đêm mít tinh (1949), hoàn thành vào năm 1955 và được đưa vào tập Người chiến sĩ (1956).
VĂN BÀN
Sáng mát trong như sáng năm xưa Gió thổi mùa thu hưong cốm mới Tôi nhớ những ngày thu đã xa
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội Những phố dài xao xác hoi may Hoi may : hơi của gió heo may, một thứ gió nhẹ, lành lạnh và khô, tnuừng thấy vào đầu mùa thu ở miền Bắc nước ta.
Người ra đi đầu không ngoảnh lại Sau lưng thềm nắng lá roi đầy
Mùa thu nay khác rồi Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi Gió thổi rừng tre phấp phới Trời thu thay áo mới Trong biếc nói cười thiết tha
Trời xanh đây là của chúng ta Núi rừng đây là của chúng ta Những cánh đồng thơm mát Những ngả đường bát ngát Những dòng sông đỏ nặng phù sa Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất Những buổi ngày xưa vọng nói về
Ôi những cánh đồng quê chảy máu Dây thép gai đâm nát trời chiều Những đêm dài hành quân nung nấu Bỗng bồn chồn nhớ mất người yêu
Từ những năm đau thương chiến đấu Đã ngời lên nét mặt quê hương Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu Đã bật lên những tiếng căm hờn
Bát com chan đầy nước mắt Bay còn giằng khỏi miệng ta Thằng giặc Tây thằng chúa đất Đứa đè cổ đứa lột da
Xiềng xích chúng bay không khoá được Trời đầy chim và đất đầy hoa Súng đạn chúng bay không bắn được Lòng dân ta yêu nước thương nhà
Khói nhà máy cuộn trong sưcmg núi Kèn gọi quân vảng vẳng cánh đồng Ôm đất nước những người áo vải Đã đứng lên thành những anh hùng
Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh Trán cháy rực nghĩ trời đất mới Lòng ta bát ngát ánh bình minh
Súng nổ rung trời giận dữ Người lên như nước vỡ bờ Nước Việt Nam từ máu lửa Rũ bùn đứng dậy sáng loà.
1948- 1955
(Tuyển tập Nguyễn Đình Thi, tập 3 NXB Vãn học, Hà Nội, 1997)
HƯỚNG DẨN ĐỌC THÊM
Theo anh (chị), nên chia bài thơ làm mấy phần ? Nêu ý chính của mỗi phần và giải thích mối quan hệ giữa các phần.
Hình ảnh mùa thu Hà Nội trong hoài niệm của nhà thơ (từ “Sáng mát trong” đến “lá rơi đầy”) có những điểm gì đặc sắc ?
Phân tích đoạn thơ từ “Mùa thu nay khác rồi” đến “Những buổi ngày xưa vọng nói về”.
Những suy tư và cảm nhận của Nguyễn Đình Thi về quê hương, đất nước Việt Nam trong phần cuối của bài thơ (từ "ội những cánh đồng quê chảy máu” đến hết bài) ?
Nhận xét về độ dài ngắn của các câu thơ, cách chọn lựa hình ảnh và nhịp điệu trong bài thơ. Cách viết như vậy có tác dụng gì ?