SGK Lịch Sử và Địa Lí 4 - Bài 8. Hoạt động sản xuất của người dân ở Tây Nguyên (tiếp theo)
BÀI 8 HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT CỦA NGƯỜI DÂN ở TÂY NGUYÊN (Tiếp theo) Khai thác sức nước - Quan sát hình 4, hãy kể tên một số con sông hắt nguồn từ Tây Nguyên. Tây Nguyên là nơi bắt nguồn của nhiều con sông. Các sông ở đây chảy qua nhiều vùng có độ cao khác nhau nên lòng sông lắm thác ghềnh. Người ta đã đắp đập, ngăn sông tạo thành hồ lớn và dùng sức nước chảy từ trên cao xuống để chạy tua-bin sản xuất ra điện. Các hồ chứa này còn có tác dụng giữ nước, hạn chế những cơn lũ bất thường. Hình 4. Lược đồ các sông chính ở Tây Nguyên - Chỉ vị trí nhà máy thuỷ điện Y-a-li trên hình 4 và cho biết nhà máy đó nằm trên dòng sông nào ? Hình 5. Thiiỷ điện Y-a-li Rừng và khai thác rừng ỏ Tây Nguyên Tây Nguyên có nhiều loại rừng. Nơi có lượng mưa nhiều thì rừng rậm nhiệt đới phát triển. Nơi mùa khô kéo dài thì xuất hiện loại rừng rụng lá mùa khô với cái tên khá đặc biệt là rừng khộp (hay khộc). Cảnh rừng khộp vào mùa khô trông xơ xác vì lá rụng gần hết. Hình 6. Rừng rậm nhiệt đới Hình 7. Rừng klỉộp - Quan sát hình 6 và 7, em hãy mô tả rừng rậm nhiệt đới và rừng khập. Rừng Tây Nguyên cho ta nhiều sản vật, nhất là gỗ ; có những thứ gỗ quý như : cẩm lai, giáng hương, kền kền,... Ngoài gỗ, rừng còn có tre, nứa, mây, song và các loại cây làm thuốc như sa nhân, hà thủ ô,... Rừng Tây Nguyên là xứ sở của nhiều thú quý như voi, bò rừng, tê giác, gấu đen,... Rừng đem lại nhiều lợi ích, vì vậy cần phải bảo vệ và khai thác hợp lí. Hình 8. Vận chuyển gổ Hình 9. Xưởng cưa, xẻ gổ Hình 10. Xưởng mộc — Quan sát các hình trên và mô tả quy trình làm ra các sản phẩm đồ gỗ như hàn, ghế. Việc khai thác rừng bừa bãi, đốt phá rừng làm nương rẫy, mở rộng diện tích trồng cây công nghiệp một cách không hợp lí không chỉ làm mất rừng mà còn làm cho đất bị xói mòn, hạn hán và lũ lụt tăng, ảnh hưởng xấu đến môi trường và sinh hoạt của con người. Một nguyên nhân nữa làm mất rừng là tập quán du canh, du cư. Nhà nước đã và đang tạo mọi điều kiện để đổng bào định canh, định cư, ổn định cuộc sống và phát triển sản xuất. Ở Tây Nguyên, sông thường nhiều thác ghềnh, là điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng sức nước làm thuỷ điện. Rừng ở Tây Nguyên có nhiều gỗ và các lâm sản quý khác. Cần phải hảo vệ, khai thác rừng hợp lí và trồng lại rừng ở những nơi đất trống, đồi trọc. CÂU HỎI Nêu một số đặc điểm của sông ở Tây Nguyên và ích lợi của nó. Mô tả rừng rậm nhiệt đới và rừng khộp ở Tây Nguyên. Tại sao cần phải bảo vệ rừng và trồng lại rừng ?