Giải Bài Tập GDCD 8 Bài 18. Quyền khiếu nại, tố cáo của công dân
Bài 18 QUYỂN KHIẾU NẠI, Tố CÁO CỦA CÔNG DÂN Đặt vâ'n để * Tìm hiểu các tình huông đặt vấn đề Tình huống 1 Câu hỏi; Em nghi ngờ một địa điểm là nơi buôn bán, tiêm chích ma túy, em sẽ xử lí thế nào? Hướng dẫn trả lời: Nếu nghi ngờ một địa điểm là nơi buôn bán, tiêm chích ma túy thì em có thể báo ngay cho cơ quan chức năng theo dõi. Nếu đúng thì cơ quan có thẩm quyền sẽ xử lí theo quy định của pháp luật. Tỉnh huống 2 Câu hỏi: Nếu biết người lấy cắp xe của bạn An, em sẽ làm gì? Hướng dẫn trả lời: Em biết người lấy cấp xe của bạn An, em sẽ báo với các thầy cô trong trường hoặc cơ quan công an địa phương nới em ở về hành vi lấy cắp xe của bạn An, để nhà trường hoặc cơ quan công an xử lí theo pháp luật. Tỉnh huống 3 Câu hỏi: Anh H bị giám đốc cho thôi việc mà không nêu rõ lí do, anh H phải làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình? Hướng dẫn trả lời: Anh H phải làm đơn khiếu nại lên cơ quan thẩm quyền, để cơ quan có thẩm quyền có trách nhiệm yêu cầu giám doe cơ quan giải thích lí do đuổi việc nhằm bảo vệ quyền chính đáng của mình. Nội dung bài học Câu hỏi: Em hãy dựa vào phương án đã chọn để điền các nội dung vào bảng dưới đây và rút ra nhận xét? Khiếu nại TỐ cáo Người thực hiện(Ai?) Đô'i tượng (Về vấn đề gì?) Cơ sở (Vì sao?) Mục đích (Để làm gì?) Hướng dẫn trả lời: • Khiếu nại Tô cáo Người thực hiện (Ai?) Công dân có quyền và lợi ích bị xâm phạm. Bất cứ công dân nào. •> Đôi tượng (Về vấn đề gì?) Các quyết định hành chính (quyết định thôi việc, quyết định chuyển công tác...). Các hành vi hành chính xâm phạm lợi ích của công dân. - Hành vi vi phạm pháp luật gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức Cơ sở (Vì sao?) - Quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân người khiếu nại khi bị xâm phạm. Tất cả các hành vi vi phạm pháp luật Gây thiệt hại đến lợi ích nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. Mục đích (Để làm gì?) Để khôi phục quyền lợi hợp pháp của người khiếu nại đã bị xâm phạm hoặc bị thiệt hại. Phát giác, ngăn chặn, hạn chế kịp thời mọi hành vi vi phạm pháp luật xâm phạm đến lợi ích nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. Câu hỏi: Quyền khiếu nại là gì? Hướng dẫn trả lời: Quyền khiếu nại là quyền của công dân, đề nghị cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xem xét lại các quyết định, các việc làm của cán bộ công chức nhà nước khi thực hiện công vụ theo quy định của pháp luật, quyết định kỉ luật, khi cho rằng quyết định hoặc hành vi đó trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Câu hỏi: Hình thức khiếu nại là gì? Hướng dẫn trả lời: Người khiếu nại có thể đến cơ quan khiếu nại trực tiếp hoặc gửi đơn thư khiếu nại đến cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo quy định của pháp luật. Câu hỏi: Quyền tô' cáo là gì? Hướng dẫn trả lời: Quyền của công dân, báo cho cơ quan , tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về một vụ, việc vi phạm pháp luật của bất cứ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. Câu hỏi: Tố cáo bằng hình thức nào? Hướng dẫn trả lời: Người tố cáo có thể gửi đơn hoặc trực tiếp tô' cáo hành vi vi phạm pháp luật với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền. Câu hỏi: Em thấy giữa khiếu nại và tô' cáo có gì giống và khác nhau? Hướng dẫn trả lời: Giống nhau: + Đều là những quyền chính trị cơ bản của công dân được quy định trong Hiến pháp 2013. + Là công cụ để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, của tập thể và của cá nhân. + Là phương tiện để công dân tham gia quản lí nhà nước, xã hội. Khác nhau: - Đối tượng: + Đối tượng của khiếu nại là các quyết định hành chính, hành vi hành chính. + Đô'i tượng của tố cáo là hành vi vi phạm pháp luật gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. Cơ sở: + Cơ sở của khiếu nại là quyền, lợi ích hợp pháp của bản thân người khiếu nại khi bị xâm phạm. + Cơ sở của tô' cáo là tất cả các hành vi vi phạm pháp luật gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. Mực đích: + Mục đích của khiếu nại là để khôi phục quyền và lợi ích hợp pháp của người đã bị xâm phạm hoặc bị thiệt hại. + Mục đích của tô' cáo là nhằm phát giác, ngăn chặn, hạn chê' kịp thời mọi hành vi vi phạm pháp luật xâm phạm đến lợi ích nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. Câu hỏi: Vì sao Hiến pháp quy định công dân có quyền khiếu nại, quyền tố cáo? Hướng dẫn trả lời: Hiên pháp quy định công dân có quyền khiếu nại, quyền tô' cáo bởi vì: + Để tạo cơ sở pháp lý cho công dân bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp khi bị xâm phạm. + Để tạo cơ sở pháp lý cho công dân giám sát các hoạt động của cơ quan và cán bộ, công chức nhà nước. + Để ngăn ngừa và đấu tranh, phòng chông tội phạm. Câu hỏi: Việc thực hiện quyền khiếu nại, quyền tô' cáo có ý nghĩa gì? Hướng dẫn trả lời: Thực hiện quyền khiếu nại, quyền tô' cáo là biện pháp để công dân tự bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình và của người khác khi bị xâm phạm. Là biện pháp để công dân đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật của cơ quan, tổ chức, của cá nhân. , Là hình thức để công dân giám sát hành động của cơ quan nhà nước, cán bộ công chức nhà nước khi thi hành công vụ. Câu hỏi: Khi thực hiện quyền khiếu nại, quyền tô' cáo cần đảm bảo yếu tô' gì? Hướng dẫn trả lời: Quyền khiếu nại, quyền tô' cáo là một trong những quyền cơ bản của công dân được ghi nhận trong Hiến pháp và các văn bản pháp luật. Công dân khi thực hiện quyền khiếu nại, quyền tố cáo cần phải khách quan, trung thực, thận trọng. Câu hỏi: Những người nào được quyền khiếu nại? Hướng dẫn trả lời: Người khiếu nại phải là người có khả năng hành vi đầy đủ (từ 18 tuổi trở lên, không bị mất năng lực hành vi). Người chưa có năng lực hành vi đầy đủ có thể thực hiện quyền khiếu nại thông qua người đại diện. Người khiếu nại phải là người có quyền, lợi ích hợp pháp có liên quan trực tiếp đến quyết định, hành vi (vân đề) mình khiếu nại. Chỉ khiếu nại các quyết định hành chính, hành vi hành chính liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân. Câu hỏi: Những người nào được quyền tố cáo? Hướng dẫn trả lời: Người tố cáo là mọi công dân, bất cứ ai, không phân biệt tuổi tác, nghề nghiệp cũng đều có quyền tô' cáo trước cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về việc làm vi phạm pháp luật của bất cứ người nào, tổ chức, cơ quan nào, gây thiệt hại cho lợi ích của nhà nước, tập thể và công dân. Câu hỏi: Để đảm bảo việc khiếu nại, tô' cáo đúng pháp luật, nhà nước có trách nhiệm gì? Hướng dẫn trả lời: Để đảm bảo việc khiếu nại, tô' cáo đúng pháp luật, Nhà nước đã ban hành Hiến pháp 2013 (Điều 30), ngoài ra Quô'c hội đã thông qua Luật khiếu nại, tô' cáo. Câu hỏi: Trong Luật khiếu nại, Luật tô' cáo được Quôc hội thông qua và có hiệu lực từ 1/7/2012 quy định rõ về vấn đề gì? Hướng dẫn trả lời: Trong Luật khiếu nại, Luật tô' cáo được Quôc hội thông qua và có hiệu lực từ 1/7/2012, trong đó quy định rõ: + Quyền, nghĩa vụ của người khiếu nại, tô' cáo; + Thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tô' cáo; + Thủ tục giải quyết khiếu nại, tô' cáo; + Giám sát công tác giải quyết khiếu nại, tô' cáo. Câu hỏi: Các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm như thế nào đối với việc khiếu nại, tô' cáo? Hướng dẫn trả lời: Cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm: + Tiếp người đến khiếu nại, tô' cáo, kiến nghị, phản ánh. + Tiếp nhận, và giải quyết kịp thời, đúng pháp luật khiếu nại, tô' cáo. + Xử lí nghiêm minh người vi phạm. + Áp dụng biện pháp cẩn thiết nhằm ngăn chặn thiệt hại có thể xảy ra. + Bảo đảm cho quyết định giải quyết được thi hành nghiêm chỉnh và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về quyết định của mình. Càu hỏi: Trách nhiệm của người giải quyết khiếu nại, tô' cáo? Hướng dẫn trả lời: Người có trách nhiệm giải quyết khiếu nại, tố cáo mà không giải quyết, thiếu trách nhiệm trong việc giải quyết hoặc cô' tình giải quyết trái pháp luật phải bị xử lí nghiêm minh, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật. Câu hỏi: Các cơ quan nào trong phạm vi, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm giám sát việc thi hành pháp luật về khiếu nại, tô cáo? Hướng dẫn tra lời: Quô'c hội, Úy ban Thường vụ Quô'c hội, Hội đồng nhân dân, các úy ban của Quô'c hội, Hội đồng nhân dân các cậ'p, đại biểu Quô'c hội, đại biểu Hội đồng nhân dân trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình giám sát việc thi hành pháp luật về khiếu nại, tô' cáo. Câu hỏi: Trong khiếu nại, tô' cáo, Nhà nước nghiêm cấm vấn đề gì? Hướng dẫn trả lời: Nhà nướ.c nghiêm cấm việc trả thù người khiếu nại, tô' cáo hoặc lợi dụng quyền khiếu nại, tô' cáo để vu không, vu cáo làm hại người khác. Câu hỏi: Trách nhiệm của công dân thực hiện quyền khiếu nại, tô' cáo? Hướng dan trả lời: Trách nhiệm của công dân là phải tích cực học tập nâng cao trình độ nhận thức để có thể sử dụng đúng đắn quyền khiếu nại, tô' cáo của công dân và khi thực hiện phải khách quan, trung thực, và thận trọng không được lợi dụng quyền khiếu nại, tô' cáo để vu khống, vu cáo làm hại người khác. h, 3. Bài tập Bài tập 1 Là học sinh chậm tiến, thường xuyên giao du với bọn xấu và bị lôi kéo vào con đường hút chích, có lần chúng bắt T phải lấy trộm tiền của các bạn cùng lớp để nộp cho chúng. Là bạn học cùng lớp với T, em sẽ làm gì đế’ giúp đỡ bạn ấy? Hướng dẫn trả lời: - Một mặt em khuyên nhủ T không nên tiếp tục giao du với bọn người xâ'u, không lấy cắp tiền của các bạn cùng lớp vì đó ià hành vi vi phạm pháp luật. Mặt khác, em tìm cách báo với thầy cô, cha mẹ T, và các chú công an để kịp thời ngăn chặn những hành động của T và nhóm người xấu, tổ chức cai nghiên cho bạn, giúp bạn trở về con đường lương thiện Bài tập 2 Khi phát hiện thấy Chủ tịch ủy ban nhân dân quận ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đô'i với chị Bình vượt quá thẩm quyền, ông Ân (hàng xóm nhà chị Bình) có quyền khiếu nại quyết định trên của Chủ tịch Uy ban nhân dân quận không? Vì sao? Hướng dẫn trả lời: Căn cứ vào những điểm khác nhau của quyền khiếu nại, tô' cáo, ông Ân không có quyền khiếu nại. Vì, ông chỉ là người hàng xóm và không có quyền, lợi ích liên quan trực tiếp đến quyết định xử phạt vi phạm hành chính của Chủ tịch úy ban nhân dân quận. Câu hỏi: Hãy nhận xét và phát biểu suy nghĩ của mình về các ý kiến sau: Thực hiện tót quyền khiếu nại, tô' cáo là tham gia quản lí nhà nước, quản lí xã hội. Thực hiện tốt quyền khiếu nại, tô' cáo không phải là tham gia quản lí nhà nước mà chỉ bảo vệ lợi ích của bản thân công dân. Hướng dẫn trả lời: Các ý kiến trên chưa chính xác: Câu a bổ sung thêm: bảo vệ quyền lợi công dân Câu b viết lại: ... tham gia quản lí nhà nước và bảo vệ lợi ích của công dần. Viết đúng: Thực hiện tô't quyền khiếu nại, tô' cáo là tham gia quản lí nhà nước, quản lí xã hội và bảo vệ lợi ích của công dân.