SGK Tiếng Việt 3 - Tuần 24 - Chủ điểm: NGHỆ THUẬT
Đối đáp vói vua Một lần, vua Minh Mạng từ kinh đô Huế ngự giá ra Thăng Long (Hà Nội). Vua cho xa giá đến Hổ Tây ngắm cảnh. Xa giá đi đến đâu, quân lính cũng thét đuổi tất cả mọi người, không cho ai đến gần. Cao Bá Quát, khi ấy còn là một cậu bé, muốn nhìn rõ mặt vua. Cậu nảy ra một ý, liền cởi hết quần áo, nhảy xuống hồ tắm. Quân lính nhìn thấy, hốt hoảng xúm vào bắt trói đứa trẻ táo tợn. Cậu bé không chịu, la hét, vùng vẫy, gây nên cảnh náo động ỏ hổ. Thấy thế, vua Minh Mạng truyền lệnh dẫn cậu tói hỏi. Cậu bé bị dẫn đến trước mặt nhà vua. Cậu tự xưng là học trò mới ở quê ra chơi nên không biết gì. Thấy nói là học trò, vua ra lệnh cho cậu phải đối được một vế đối thì mới tha. Nhìn thấy trên mặt hổ lúc đó có đàn cá đang đuổi nhau, vua tức cảnh đọc vế đối như sau : Nước trong leo lẻo cá đớp cá. Chẳng cần nghĩ ngợi lâu la gì, Cao Bá Quát lấy cảnh mình đang bị trói, đối lại luôn : Trời nắng chang chang người trói người. Vế đối vừa cứng cỏi vừa rất chỉnh, biểu lộ sự nhanh trí, thông minh. Vua nguôi giận, truyền lệnh cởi trói, tha cho cậu bé. Theo QUỐC CHẤN Minh Mạng (1791 - 1840) : vua thứ hai của triều Nguyễn. Cao Bá Quát (1809 - 1855) : nhà thơ nổi tiếng văn hay chữ tốt, có tài đối đáp. Ngựgiá : (vua) ngồi xe hoặc ngồi kiệu đi các nơi. Xa giá : xe của vua. Đôi: + thể văn cũ gồm hai vế (hai câu) có số tiếng bằng nhau, đối chọi nhau về ý và lời. + làm vế đối lại. Túc cảnh : thấy cảnh mà có cảm xúc, liền nảy ra thơ văn. Chỉnh : theo đúng phép tắc chặt chẽ. Vua Minh Mạng ngắm cảnh ở đâu ? Cao Bá Quát có mong muốn gì ? Cậu đã làm gì để thực hiện mong muốn đó ? Vì sao vua bắt Cao Bá Quát đối ? Cậu đối như thế nào ? Kể chuyện Sắp xếp lại các tranh theo đúng thứ tự trong câu chuyện Đôi đáp Chính tá Kể lại toàn bộ câu chuyện. Nghe - viết: Đối đáp với vua (từ Thấy nói là học trò... đến người trói người.) (2). Tìm các từ : a) Chứa tiếng bắt đầu bằng s hoặc X, có nghĩa như sau : Nhạc cụ hình ống, có nhiều lỗ nhỏ, thổi bằng hơi. Môn nghệ thuật sân khấu trình diễn những động tác leo, nhảy, nhào lộn,... khéo léo của người và thú' Chứa tiếng có thanh hỏi hoặc thanh ngã, có nghĩa như sau : Nhạc cụ bằng tre hoặc gỗ, lòng rỗng, gõ thành tiếng, hay dùng trong dàn nhạc dân tộc, trong chùa. Tạo ra hình ảnh trên giấy, vải, tường,... bằng đường nét, màu sắc. (3). Thi tìm nhũng từ ngữ chỉ hoạt động : - Chứa tiếng bắt đầu bằng s. M : san sẻ Chứa tiếng bắt đầu bằng X. M : xé vải - Chứa tiếng có thanh hỏi. M : nhổ cỏ Chứa tiếng có thanh ngã. M : gõ cửa Tập đọc Mặt tròi mọc ỏ đàng... tây ! Thi hào người Nga Pu-skin giỏi ứng tác thơ từ thuở nhỏ. Có lần, trong giờ vãn ở trường, thầy giáo bảo một học sinh làm thơ tả cảnh mặt trời mọc. Anh bạn này hghĩ mãi mới ra một câu : Mặt trời mới mọc ở đằng tây... Cả lớp cười ồ lên vì câu thơ vô lí quá. Ai chẳng biết đằng tây là phía mặt trời lặn. Thầy giáo bảo Pu-skin tìm cách chữa cho bạn. Pu-skin liền đứng dậy đọc tiếp : ...Thiên hạ ngạc nhiên chuyện lạ này, Ngơ ngác nhìn nhau và tự hỏi: "Thức dậy hay là ngủ nữa đây ?" Thế là tránh được điều vô lí, mà bốn câu lại hợp thành một bài thơ ngộ nghĩnh. Sau đó ít lâu, bài thơ được đăng trên báo Người đưa tin châu Ầu với đầu đề Gửi bạn làm thơ. Bạn bè trong lớp vô cùng hãnh diện về nhà thơ của lớp mình. Theo CHUYỆN LÀNG VĂN 0 - Pu-skin (1799 - 1837) : nhà thơ lớn của nước Nga. Thi hào : nhà thơ lớn, rất nổi tiếng. ứng tác : sáng tác và đọc ngay tại chỗ. Vô lí: không hợp lẽ phải, không hợp quy luật. Thiên hạ : mọi người. Ngộ nghĩnh : có nét thú vị, buồn cười. Hãnh diện : tỏ ra hài lòng vì cho rằng mình hơn người khác. (?) ; 1. Câu thơ của người bạn Pu-skin có gì vô lí ? Pu-skin đã chữa thơ giúp bạn như thế nào ? Điều gì làm cho bài thơ của Pu-skin hợp lí ? Luyện tù và câu Em hãy tìm và ghi vào vở nhũng từ ngữ: Chỉ những người hoạt động nghệ thuật. Chỉ các hoạt động nghệ thuật. M : diễn viên M đóng phim M: điện ảnh Chỉ các môn nghệ thuật. Em đặt dấu phẩy vào nhũng chỗ nào trong đoạn văn sau ? Mỗi bản nhạc mỗi bức tranh mỗi câu chuyện mỗi vở kịch mỗi cụốn phim,... đều là một tác phẩm nghệ thuật. Người tạo nên tác phẩm nghệ thuật là các nhạc sĩ hoạ sĩ nhà văn nghệ sĩ sân khấu hay đạo diễn. Họ đang lao động miệt mài say mê để đem lại cho ta những giờ giải trí tuyệt vời giúp ta nâng cao hiểu biết và góp phẩn làm cho cuộc sống mỗi ngày một tốt đẹp hơn. Tập viết Tên riêng — 7S 0(c)/ o 2J c. rbd/r Câu : Rủ nhau đi Cấy đi cày Bây giờ khó nhọc, có ngày phong lưu. Tiếng đàn Thuỷ nhận cây đàn vi-ô-lông, lên dây và kéo thử vài nốt nhạc. Sau đó, em bước vào phòng thi. Ánh đèn hắt lên khuôn mặt trắng trẻo của em. Em nâng đàn đặt lên vai. Khi ắc-sê vừa khẽ chạm vào những sợi dây đàn thì như có phép lạ, những âm thanh trong trẻo vút bay lên giữa yên lặng của gian phòng, vầng trán cô bé hơi tái đi nhưng gò má ửng hồng, đôi mắt sẫm màu hơn, làn mi rậm cong dài khẽ rung động. Tiếng đàn bay ra vườn. Vài cánh ngọc lan êm ái rụng xuống nền đất mát rượi. Dưới đường, lũ trẻ đang rủ nhau thả những chiếc thuyền gấp bằng giấy trên những vũng nước mưa. Ngoài Hồ Tây, dân chài đang tung lưới bắt cá. Hoa mười giờ nở đỏ quanh các lối đi ven hồ. Bóng mấy con chim bồ câu lướt nhanh trên những mái nhà cao thấp. Theo LƯU QUANG vũ 0 - Lên dây : chỉnh dây đàn cho đúng chuẩn. Ắc-sê : cái cần có căng dây để kéo đàn vi-ô-lông. Dân chài: người làm nghề đánh cá. (9) 1. Thuỷ làm những gì để chuẩn bị vào phòng thi ? Tim những từ ngữ miêu tả âm thanh của cây đàn. Cử chỉ, nét mặt của Thuỷ khi kéo đàn thể hiện điều gì ? Tim những chi tiết miêu tả khung cảnh thanh bình ngoài gian phòng như hoà với tiếng đàn. Chính tả Nghe - viết: Tiếng đàn (từ Tiếng đàn bay ra vườn... đến hết) (2). Thi tìm nhanh : - Các từ gổm hai tiếng, trong đó tiếng nào cũng bắt đầu bằng âm s. M sung sướng Các từ gồm hai tiếng, trong đó tiếng nào cũng bắt đầu bằng âm X. M xôn xao - Các từ gồm hai tiếng, trong đó tiếng nào cũng mang thanh hỏi. M đủng đỉnh Các từ gổm hai tiếng, trong đó tiếng nào cũng mang thanh ngã. M rỗi rãi Tập lòm võn Nghe và kể lại câu chuyện Nguòi bán quạt may mắn. Gợi ý ■ Bà lão bán quạt gặp ai và phàn nàn chuyện gì ? Ông Vương Hi Chi viết chữ vào những chiếc quạt để làm gì ? Vì sao mọi người đua nhau đến mua quạt ?