SGK Công Nghệ 9 - Bài 5. Thực hành: Chỉnh phanh, cổ phuốc
Bài THỰC HÀNH HÌNH PHANH, CỔ PHƯÓC I-CHUẨN BỊ Chuẩn bị dụng cụ, vật liệu : Kìm, cờ-lê, búa, đột, kìm mỏ quạ, giẻ lau, dầu hoả (hoặc dầu đi-ê-zen), mờ bôi trơn. n - QUY TRÌNH THỰC HÀNH Kiểm tra và điều chỉnh phanh a) Kiểm tra phanh Nếu phanh hoạt động không tốt thì người đi xe có an toàn không ? V ì sao ? Theo em thế nào là phanh hoạt động tốt ? Đứng tại chồ, bóp từng bên tay phanh và đẩy xe xem phanh từng bánh có hoạt động tốt không ? (hình 22). + Khi đẩy xe, bánh xe không quay được, khi nhả phanh bánh xe quay bình thường là phanh hoạt động tốt. + Khi đẩy xe, bánh xe có thê quay hoặc khi nhả phanh bánh xe không quay thì phanh hoạt động không tốt. Phanh hoạt động không tốt do một trong những nguyên nhân sau : + Má phanh mòn. + Ruột dây phanh chùng. + Dây phanh bị đứt. + Lò xo phanh bị yếu hoặc gãy. Biện pháp khắc phục : + Má phanh mòn quá (má cao su mòn gần sát đến má thép) thì phải thay má phanh. + Dây phanh chùng thì điều chỉnh lại. + Dây phanh bị đúl hoặc không đảm bảo chất lượng thì thay dây khác. + Lò xo phanh bị yếu hoặc gãy thì phải thay lò xo mơi. Chú ý : - Khi bóp phanh, phanh có tiếng kêu rít, thường do má phanh bị chai cứng, nên thay má phanh khác. - Má phanh bị lệch, do hai càng bắt không cân, cần chỉnh lại cho cân. b) Điều chỉnh phanh + Khi xác định phanh xe hoạt động không tốt do ruột dây phanh chùng, cần phải chỉnh căng ruột dây phanh. Dùng kìm nới ốc tăng phanh, khi nới ốc tăng phanh, làm tăng độ căng của ruột dây phanh, phanh sẽ hoạt động tốt. ốc tăng phanh có thể lắp ở đầu tay phanh hoặc ở cụm phanh (hình 23). Em hãy cho biết vì sao khi nới ốc tăng phanh thì một dây phanh lại căng ra ? + Nếu đã nới ốc tăng phanh hết cỡ mà phanh vẫn không ăn thì phải rút lại ruột dây phanh. Quy trình rút ruột dây phanh gồm 5 bước như sau : 1 2 3 4 5 Bước 1 : Siết ốc tăng phanh vào hết độ dài của ren bằng kìm, khi siết phải dùng kìm hoặc cờ-lê dẹt để giữ đai ốc hãm. Trường hợp dùng đai ốc hãm bằng nhựa (hình 23) thì dùng tay giữ, vì loại đai ốc hãm này có thể vặn bằng tay. Bước 2 : Dùng tay trái bóp càng phanh hai bên cho má phanh áp sát vào vành, sau đó nới đai ốc hãm dây phanh. Bước 3 : Tay trái vẫn bóp càng phanh. Tay phải dùng kìm rút căng đầu ruột dây phanh, sau đó siết chặt đai ốc hâm dây phanh (hình 24). Bước 4 : Điều chỉnh ốc tăng phanh (hình 25) để má phanh và vành cách đều, khe hở ở mồi bên khoảng 2-3mm. Bước 5 : Thử phanh, cho bánh xe quay và bóp phanh. Nêu bánh xe dừng được ngay, má phanh ôm đều vào vành, không có tiếng kêu, khi nhả phanh bánh xe quay trơn là đạt yêu cầu. Ôc tăng phanh Hình 23 Hình 24 Kiểm tra và điêu chỉnh cổphuốc Kiếm tra cổ plìuôc Hai tay cầm tay lái, nhấc lên hạ xuống nhiều lần để kiểm tra độ rơ, nhấc bổng bánh trước và quay nhẹ tay lái sang hai bên để kiểm tra độ chặt, yêu cầu tay lái phải quay được nhẹ nhàng, trơn tru. Điều chỉnh cổ phuốc Khi cổ phuốc bị rơ phải siết lại. Quy trình siết cổ phuốc gồm 4 bước như sau : 1 2 3 4 Bước 1: Dùng mỏ-lết vặn (hoặc đột và búa) để nới lỏng đai ốc hãm ổ phuôc (hình 26). Hình 26 Hình 27 Bước 2 : Dùng kìm mỏ quạ hoặc đột siết dần nắp bát phuôc vào tới khi hết rơ và quay tay lái được nhẹ nhàng (hình 27). Bước 3 : Siết chặt đai ốc hãm. Bước 4 : Kiểm tra. Xoay thử tay lái về cả hai phía, nếu thấy nhẹ nhàng, không lỏng hoặc chặt quá là được. Khi cổ phuốc bị chặt, khó điều khiển tay lái thì phải nới lỏng cổ phuốc. Trình tự nới lỏng cổ phuôc thực hiện giống như siết chặt cổ phuốc. Tuy nhiên, ở bước 2 ta dùng kìm mỏ quạ hoặc đột nới lỏng nắp bát phuốc tới khi tay lái nhẹ nhàng thì siết chặt đai ốc hãm. III- ĐÁNH GIÁ HS tự đánh giá theo sản phẩm. Sau khi điều chỉnh yêu cầu đạt được như sau : Phanh ăn, má phanh ôm đều vào vành khi phanh, khi nhả phanh má phanh cách đều vành với khoảng cách 2-3mm, bóp phanh không nghe thấy tiếng kêu. Cổ phuôc không quá chặt hoặc quá lỏng, tay lái điều khiển dễ dàng.