Giải Lí 8: Bài 21. Nhiệt năng
Bài 21. NHIỆT NĂNG KIẾN THỨC CẦN NAM vững Nhiệt năng của một vật là tổng động năng của các phân tử cấu tạo nên vật. Nhiệt năng của một vật có thể thay đổi bằng hai cách: thực hiện công hoặc truyền nhiệt. Nhiệt lượng là phần nhiệt năng mà vật nhận thêm dược hay mất bớt đi trong quá trình truyền nhiệt. Đơn vị nhiệt năng và nhiệt lượng là jun (J). Nhiệt độ càng cao các phân tử, nguyên tử chuyển động càng mạnh, động năng càng lớn hay nhiệt năng của vật càng lớn. TRẢ LỜI CÂU HỎI I. NHIỆT NĂNG - CÁC CÁCH LÀM THAY Đổi NHIỆT NĂNG Cl. Các em hãy nghĩ ra một thí nghiệm dơn giản để chứng tỏ khi thực hiện công lên miếng đồng, miếng đồng sẽ nóng lên. Trả lời Cọ xát miếng đồng nhiều lần lên nền khi đó miếng đồng sẽ nóng lên. - Dùng búa đập lên miếng đồng nhiều lần, miếng đồng sẽ nóng lên. C2. Các em hãy nghĩ ra một thí nghiệm đơn giản đế’ minh họa việc làm tăng nhiệt năng của một vật bằng cách truyền nhiệt. Trả lời Đặt miếng đồng lên nắp một nồi nước đang sôi, sau một thời gian, miếng đồng sẽ nóng lên. II. NHIỆT LƯỢNG - VẬN DỤNG C3. Nung nóng một miếng đồng rồi thả vào một cốc nước lạnh. Hỏi nhiệt năng của miếng đồng và của nước thay đổi như thế nào? Đây là sự thực hiện công hay truyền nhiệt? Trả lời Nhiệt năng của miếng đồng sẽ giảm và nhiệt năng của nước tăng. Đây là sự thực hiện công. C4. Xoa hai bàn tay vào nhau ta thấy nóng lên. Trong hiện tượng này đã có sự chuyến hóa năng lượng từ dạng nào sang dạng nào? Đây là sự thực hiện công hay truyền nhiệt? từ cơ năng sang Trả lời Hiện tượng này đã có sự chuyến hóa năng lượng nhiệt năng. Đây là sự thực hiện công. C5. Hãy dùng những kiến thức đã học trong bài để giải thích hiện tượng nêu ra ở đầư bài: Trong thí nghiệm về thả quả bóng rơi như hình bên, mỗi lần quả bóng nảy lên, độ cao của nó lại giảm dần. Cuối cùng không nảy lên được nữa. Vậy cơ năng đã biến mất hay đã chuyển hóa thành một dạng năng lượng khác? Trả lời Do va chạm vói mặt đất (thực hiện công) mà cơ năng đã chuyển hóa thành nhiệt năng làm nóng quả bóng và mặt đất (ở chỗ và va chạm) chứ không mất đi. c. GIẢI BÀI TẬP Bl. Khi chuyển động nhiệt của các phân tử cấu tạo nên vật nhanh lên thì đại lượng nào sau đây của vật không tăng? Á. Nhiệt độ. B. Nhiệt năng, c. Khối lượng. D. Thể tích. Trả lời Chọn câu C: Khôi lượng. B2. Nhỏ một giọt nước đang sôi vào một cốc đựng nước ấm thì nhiệt năng của giọt nước và của nước trong cốc thay đối như thế nào? Nhiệt năng của giọt nước tăng, của nước trong cốc giảm. Nhiệt năng của giọt nước giảm, của nước trong cốc tăng, c. Nhiệt năng của giọt nước và của nước trong cốc đều giảm. D. Nhiệt năng của giọt nước và của nước trong cốc đều tăng. Trả lời Chọn câu B: Nhiệt năng của giọt nước giảm, của nước trong cốc tăng. B3. Một viên đạn đang bay trên cao thì nó có những dạng năng lượng nào? Trả lời Động năĩig, tliế năng, nhiệt năng. B4, Đun nóng một ống nghiệm nút kín có đựng nước. Nước trong ống nghiệm nóng dần, tới một lúc nào đó hơi nước trong ống nghiệm làm bật nút lên. Trong thí nghiệm trên, khi nào thì có truyền nhiệt, khi nào có thực hiện công. Trả lời Khi đun nước có sự truyền nhiệt từ ngọn lửa sang nước. Khi hơi nước giãn nở làm bật nút chai thì có sự thực hiện công. B5*. Khi để bầu nhiệt kế vào luồng khí phun mạnh ra từ một quả bóng thì mực nước thủy ngân trong nhiệt kế dâng lên hay tụt xuống. Tại sao? Trả lời Mực nước thủy ngân trong nhiệt kế tụt xuông vì không khí phì ra từ quả bóng thực hiện công, một phần nhiệt năng của nó chuyển hóa thành cơ năng. B6*. Một chai thủy tinh được đậy kín bằng một nút cao su nốì với một bơm tay. Khi bơm không khí vào chai, ta thấy tới một lúc nào đó nút cao su bật ra, đồng thời trong chai xuất hiện sương mù do những giọt nước rất nhỏ tạo thành. Hãy giải thích tại sao? Trả lời Không khí bị nén trong chai thực hiện công làm nút bị bật ra. Một phần nhiệt năng của không khí đã chuyển hóa thành cơ năng nên không khí lạnh đi. Vì các khí có chứa hơi nước nên khi gặp lạnh, hơi nước ngưng tụ thành các hạt nước nhỏ li ti tạo thành sương mù.