Soạn Văn 8: Viết đoạn văn trình bày luận điểm
VIẾT ĐOẠN VĂN TRÌNH BÀY LUẬN ĐỉỂM KIẾN THỨC Cơ BẢN Khi trình bày luận điểm trong đoạn văn nghị luận, cần chú ý: • Thể hiện rõ ràng, chính xác nội dung của luận điểm trong câu chủ đề. Trong đoạn văn trình bày luận điểm, câu chủ đề thường được đặt ở vị trí đầu tiên (đối với đoạn diễn dịch) hoặc cuối cùng (đối với đoạn quy nạp). Tìm đủ các luận cứ cần thiết, tổ chức lập luận theo một trật tự hợp lí để làm nổi bật luận điểm. Diễn đạt trong sáng, hấp dẫn để trình bày luận điểm có sức thuyết phục. HƯỚNG DẪN TÌM Hiểu CÂU HỎI PHAN bài học 1. Trình bày luận điểm Đoạn trích Chiếu dời dô của Lý Công uẩn + Câu chủ đề của đoạn: Thật là chốn tụ hội trọng yếu của bốn phương đất nước, cũng là nơi kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời. + Vị trí: đặt ở cuối đoạn. + Cách thức: được viết theo 1Ổ1 quy nạp, các câu ở trước nêu lên ý cụ thể giải thích, chứng minh cho ý được chót lại ở câu cuối. Đoạn trích Tỉnh thần yêu nước của Hồ Chí Minh + Câu chủ đề của đoạn: đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước. + Vị trí: được đặt đầu đoạn văn. + Cách thức: viết theo lối diễn dịch, câu đầu nêu ý khái quát, các câu sau nêu ý cụ thể, có nhiệm vụ giải thích, chứng minh cho ý đã nêu ở chủ đề. Đoạn trích bình về truyện Tắt đèn (Ngô Tất Tô) của Nguyễn Tuân + Lập luận: là cách nêu luận cứ để dẫn đến luận điểm, lập luận phải chặt chẽ hợp lí thì bài văn mới có sức thuyết phục. + Luận điểm của đoạn văn: cho thằng nhà giàu rước chó vào nhà nó mới càng thể hiện bản chất chó đểu của giai cấp nó ra. + Cách lập luận theo lốì tương phản: thái độ của vợ chồng Nghị Quế đối với mấy con chó con và đôi với mẹ con chị Dậu. Cách lập luận này làm cho luận điểm trở nên sáng tỏ, có sức thuyết phục mạnh mẽ. + Cách sắp xếp các ý tạo sự bất ngờ, chính sự bất ngờ đó tạo hiệu quả nghệ thuật cao. + Trong đoạn văn những cụm từ chuyện chó con, thằng nhà giàu rước chó vào nhà, chất chó đểu của giai cấp nó làm cho việc trình bày luận điểm trở nên chặt chẽ và thể hiện được thái độ khinh miệt, căm giận của tác giả với vợ chồng Nghị Quế. HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP Câu 1. Đọc hai câu văn sau và diễn đạt ý mỗi câu thành một luận điểm ngắn gọn rõ ràng. Trước hết là cần phải tránh các lối viết “rau muống” nghĩa là lằng nhằng “tràng giang đại hải”, làm cho người xem như là “chắt chắt vào rừng xanh” (Hồ Chí Minh) Viết gọn lại là: cần tránh lối viết dài dòng lan man khiến người xem khó hiểu. Ngoài việc đam mê, cái thích thứ hai của Nguyên Hồng là được truyền nghề cho bạn trẻ. (Nguyễn Tuân) Viết gọn lại là: Nguyên Hồng rất thích truyền nghề cho bạn trẻ. Câu 2. Đoạn văn sau đây trình bày luận điểm gì và sử dụng các luận cứ nào? Hãy nhận xét về cách sắp xếp luận cứ và cách diễn dạt của đoạn văn. + Luận điểm của đoạn văn: Tôi thấy Tế Hanh là một người tinh tế lắm. + Luận cứ: Tế Hanh đã ghi được đôi nét rất thân tình về cảnh sinh hoạt chôn quê hương. Thơ Tế Hanh đưa ta vào một thế giới rất gần gũi, ta chỉ thấy một cách mờ mờ. + Các luận cứ được tác giả sắp xếp theo trình tự tăng tiến, luận cứ sau biểu hiện mức độ cao hơn so với luận cứ trước, từ sự cảm nhận về ngoại cảnh đến sự cảm nhận về tâm cảnh. + Đây là đoạn văn viết theo lôi diễn dịch. Câu 3. Viết các đoạn văn ngắn triển khai các luận điểm sau: a) Học phải kết hợp làm bài tập thì mới hiểu bài. Nếu không làm bài tập thì kiến thức lí thuyết chỉ mới hiểu được một nửa. Bài tập có tác dụng củng cô', khắc sâu phần lí thuyết đã học. b) Học vẹt không phát triển được năng lực suy nghĩ. Học vẹt làm cho người học thuộc bài, nhớ bài một cách máy móc rồi quên ngay. Người học không hiểu được một cách cặn kẽ bản chất của vấn đề, lười tư duy, khả năng phân tích ứng dụng điều đã học vào thực tế cuộc sông sẽ rất hạn chế. Câu 4. Để làm sảng tỏ luận điểm “văn giải thích cần phải viết cho dễ hiểu” em sẽ đưa ra những luận cứ nào? sắp xếp theo trình tự nào? + Luận điểm: văn giải thích cần phải viết cho dễ hiểu. + Luận cứ: Viết ngắn gọn, không được dài dòng, lan man để người nghe dễ nắm bắt được nội dung. Giải thích đơn giản, dùng từ ngữ bình thường, tránh dùng từ ngữ khó hiểu. Trình bày các ý phải mạch lạc, rõ ràng.