SGK Tin Học 7 - Bài đọc thêm 1. Chuyện cổ tích về VisiCalc
Hình 7. Daniel Bricklin (phải) và Bob Frankston (trái) CHUYỆN CỔ TÍCH VÊ VISICALC Dữ liệu ở dạng bảng được những ngưòi làm nghề kế toán sử dụng hàng trăm nãm nay. Việc lập bảng để tính toán chi phi và lọi nhuận kinh doanh phổ biến đến mức, trước kia, ở các nước phưong Tây ngưòi ta đã sản xuất và bán các tờ giấy khổ rộng có kẻ sẵn các đường kẻ đúng và ngang. Chúng được gọi là "bảng tính". Khi máy tính ra đòi, ngưòi ta mong muốn có các "bảng tinh điện tử" để tình toán trên máy tính. Cho đến nay, các nhà chuyên môn đều thống nhất rằng cha đẻ của "bảng tình điện tử" là Daniel Bricklin. Câu chuyện về sự ra đời của chuông trình bảng tính đáu tiên, chương trình VisíCalc, phảng phất một chút sắc thái cổ tích, một phần do những câu chuyện truyền miệng của những ngưòi trong cuộc, phần khác là do thành công vang dội của những ý tưỏng độc đáo đã làm thay đổi cả một phong cách sử dụng máy tính. Chuyện kể rằng, vào năm 1978, Daniel Bricklin là sinh viên Khoa Quản trị kinh doanh của Đại học Harvard (Mĩ). Ngồi trên giảng đường, anh thấy giáo sư quá vất vả khỉ tinh toán vói các con số trên bảng, Mỗi khi sửa lại một con số, ông phải xoá và tinh toán lại rất nhiều số khác. Anh mơ ước có một chiếc "bảng thông minh" để khi cần phải sửa một vài số khác, những số còn lại được tự động tính toán lại và cho kết quả đúng. "Tôi còn tưởng tượng minh có một chiếc máy tình bấm tay vói hòn bi ở mặt sau giống như con chuột máy tinh..." (khi đó anh vừa được xem giói thiệu mẫu chuột máy tính đầu tiên của Douglas Engelbart)"... và tưởng tượng minh có một màn hình lớn, giống như màn hình ra-đa trên máy bay. Mình có thể di chuyển máy tinh, nhấn một vài phim và kết quả của chúng hiện ừên màn hình..." (vào thòi ki đó máy tính cá nhân mói xuất hiện không lâu, phổ biến là máy Apple n (Quả táo n) với màn hình nhỏ và còn chua có chuột). Một sụ kiện đã góp phần làm cho ý tưởng của anh nhanh chóng trở thành hiện thực. Vào mùa hè năm 1978 anh phải làm một bài tập lớn: phân tích các hoạt động kinh doanh của hãng Pepsi-Cola. Daniel Bricklin có hai lựa chọn: hoặc tính toán vói máy tinh bấm tay TI, hoặc thuê giờ chạy trên máy tinh lón của một Trung tâm máy tính (một điều rất khó, một phần do đắt tiền, một phần do khó thuê và khó sử dụng). Anh quyết định viết chương trình máy tinh cho riêng minh. Anh mượn máy tinh cá nhân Apple n của một người bạn tên là Dan Fylstra để làm việc. Mùa hè tròi qua và chương trình đã viết xong. Chương trinh còn rất đơn giản, nhưng ít nhất nó có mươi cột, vài chục hàng và thực hiện được các phép tính số học. Tuy vậy nó đã giúp anh hoàn thành bài tập lớn một cách nhanh chóng. Được sự động viên của Dan Fylstra và bạn bè, ngay tháng 1 năm 1979, anh cùng một người bạn. Bob Frankston, thành lập một công ti riêng với tên Software Arts (nghệ thuật phán mềm) để phát triển chương trình thành sản phẩm có thể thương mại hoá được. Trải qua nhiều khó khăn ban đầu, phiên bản thử nghiệm của phần mềm được giói thiệu vào tháng 5 năm 1979 tại Hội chợ Máy tính ở San Francisco. Phần mềm được lấy tên là VisiCalc (từ ghép từ hai từ tiếng Anh, có nghĩa là tinh toán trực quan). Hình 8. Màn hình của VisiCalc phiên bản đầu tiên Hình 9. Phần mềm VisiCalc được đóng gói cho nhiều loại máy tính khác nhau Sau đó ít lâu, vào tháng 9 năm đó, VisiCalc được công bố rộng rãi tại Hội nghị Máy tính Quốc gia ở New York City. Phần mềm đã gây được ấn tượng lớn. Ben Rosen, một trong những nhân vật có ảnh hưởng trong lĩnh vực máy tinh (và sau này là người góp vốn sáng lặp các hãng Lotus và Compaq) đã đánh giá rất cao VisiCalc, xem như là một sản phẩm trí tuệ làm thay đổi phong cách sử dụng máy tính cá nhân từ một công cụ nghiên cứu trở thành công cụ trong kinh doanh. Việc phát hành VisiCalc là một trong những sự kiện nổi bật của thòi bấy giờ. Phiên bản đầu tiên, phiên bản 1.37, của VisiCalc được chính thức phát hành vào tháng 10 nãm 1979. Chỉ trong khoảng thời gian ngắn (1979-1984), một triệu bản của phần mềm đã được bán ra. VisiCalc đã nhận được nhiều giải thưởng. Giải thưởng đầu hên là giải thưởng "Voi trắng", một giải thưỏng hằng năm của Adam Osborne dành cho các sản phẩm có giá trị nhất của năm. Bảy người “khai sinh ngành công nghiệp mới’’ Tháng 1 năm 1982, trong một bài báo chuyên ngành, các tác giả của VisiCalc đã được đánh giá là hai trong số bảy ngưòi đã khai sinh ra một ngành công nghiệp mói, cùng với Bill Gates (ngưòi đứng bên trái - h. 10), người nổi tiếng thòi bấy giờ vói ngôn ngữ lập trình BASIC. Vào năm 1985, cóng h Software Arts cùng vói VisiCalc được bán cho hãng Lotus để từ đó phát triển thành chương trinh bảng tính Lotus 123 ngày nay.