Giải Bài Tập GDCD 9 Bài 10. Lí tưởng sống của thanh niên
LÍ TL0AG SONG CỦA THANH NIÊN ĐẶT VẤN ĐỂ Câu hỏi: Trong cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, hàng triệu thanh niên ở tuổi thanh xuân đã làm gì? Lí tưởng sông của họ là gì? Hường dẫn trả lời: Trong cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đã có hàng triệu người con ưu tú, hầu hết ở tuổi thanh xuân sẵn sàng xả thân vì nước như Lý Tự Trọng, Nguyễn Thị Minh Khai, Võ Thị Sáu, Nguyễn Thị Chiên, La Văn Cầu, Nguyễn Văn Trỗi, Nguyễn Viết Xuân... Lí tưởng của họ là đấu tranh cho độc lập dân tộc, thông nhất Tổ quốc và “Không có gì quý hơn độc lập tự do”... Câu hỏi: Trong thời lú đổi mới hiện nay, thế hệ thanh niên đã đóng góp những gì? Lí tưởng phấn đấu của thanh niên thời đại ngày nay là gì? Hướng dẫn trả lời: Trong thời kì đổi mới hiện nay, thế hệ thanh niên đã tích cực, năng động, sáng tạo trên tất cả các lĩnh vực, áp dụng những thành tựu khoa học - kĩ thuật, công nghệ trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hoá đất nước, ra sức xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ngày nay “Xây dựng nước Việt Nam độc lập, dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” là lí tưởng của Đảng, mục đích của cách mạng Việt Nam và cũng là lí tưởng phấn đấu của thanh niên. Nội DUNG BÀI HỌC Câu hỏi: Em hãy tìm những tấm gương tiêu biểu với những câu nói nổi tiếng thể hiện lí tưởng sống mà họ đã chọn và phân đấu suốt đời cho lí tưởng đó. Hướng dẫn trả lời: Bác Hồ: “... Tôi chỉ có một ham muôn, ham muôn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”. Lý Tự Trọng: “Con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng và không thể là con đường nào khác”. Nguyễn Văn Trỗi: “Còn giặc Mĩ thì không gia đình nào hạnh phúc” Trước khi ngã xuống anh còn kịp hô “Việt Nam độc lập muôn năm”, “Hồ Chí Minh muôn năm!” Câu hỏi: Lí tưởng sống là gì? Hường dẫn trả lời: Lí tưởng sống (lẽ sống) là cái đích cuộc sống mà mỗi người khát khao muốn đạt được. Câu hỏi: Người có lí tưởng sống cao đẹp là người như thế nào? Hường dẫn trả lời: Người có lí tưởng sông cao đẹp là người luôn suy nghĩ và hành động không mệt mỏi để thực hiện lí tưởng của dân tộc, của nhân loại, vì sự tiến bộ của bản thân và xã hội, luôn vươn tới sự hoàn thiện bản thân về mọi mặt, mong muốn cống hiến trí tuệ và sức lực cho sự nghiệp chung. Câu hỏỉ: Ý nghĩa của việc xác định đúng lí tưởng sông? Hướng dẫn trả lời: Khi lí tưởng mỗi người phù hợp với lí tưởng chung của dân tộc, của Đảng thì hành động của họ sẽ góp phần thực hiện tốt những nhiệm vụ chung và chính họ sẽ được xã hội, Nhà nước tạo điều kiện để phát triển những khả năng của mình. Người sông có lí tưởng cao đẹp luôn được mọi người tôn trọng. Câu hỏi: Lí tưởng sông của thanh niên ngày nay là gì? Học sinh phải rèn luyện lí tưởng sông như thế nào? Hưởng dẫn trả lời: Lí tưởng cao đẹp của thanh niên ngày nay là phân đấu thực hiện mục tiêu xây dựng nước Việt Nam độc lập, dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Trước mắt là thực hiện thắng lợi nhiệm vụ công nghiệp hoá, hiện đại hoá theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Thanh niên, học sinh phải ra sức học tập, rèn luyện để có đủ tri thức, phẩm chát và năng lực cần thiết nhằm thực hiện lí tưởng đó. Câu hỏi: Em hiểu thế nào khi nói: “Sống đẹp - sống có ích”? Hướng dẫn trả lời: Sông đẹp là sông có lí tưởng, có hoài bão và có ước mơ. Sông đẹp là sông có tấm lòng nhân ái. Sông có ích là sông vì mọi người, đặt lợi ích tập thể lên trên lợi ích cá nhân. Sông có ích là sông phải biết phân biệt đúng sai, phải trái. Sông có ích là chấp hành nghiêm chỉnh đường lối, chủ trương chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, các quy tắc và trật tự xã hội. “Sông đẹp — sông có ích” có mối quan hệ biện chứng, tác động qua lại và bổ sung cho nhau. Sông đẹp, sông có ích là điều mà tuổi trẻ Việt Nam đang nỗ lực phấn đấu thực hiện để đưa đất nước tiến lên giàu mạnh, văn minh và hội nhập. Câu hỏi: Lí tưởng sống của em hiện nay là gì? Hướng dẫn trả lời: Lí tưởng sông của em là học thật giỏi, trở thành một bác sĩ giỏi, có kiến thức để chữa bệnh cho mọi người, đặc biệt là người nghèo. Hoặc ước mơ trở thành một người giáo viên giỏi để góp phần đào tạo những thế hệ trẻ có đạo đức, có kiến thức đáp ứng công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước... Câu hỏi: Nêu những biểu hiện sống có lí tưởng của thanh niên trong thời đại ngày nay mà em biết. Hướng dẫn trả lời: Vượt khó trong học tập; Biết vận dụng những kiến thức đã học vào thực tiễn; Năng động, sáng tạo và có hiệu quả cao trong công việc; Phấn đấu làm giàu chính đáng cho mình, gia đình và xã hội; Đấu tranh chống các hiện tượng tiêu cực trong xã hội; Sẵn sàng lên đường tham gia nghĩa vụ quân sự bảo vệ Tổ quốc; Tham gia phong trào thanh niên tình nguyện... Câu hỏỉ: Nêu những biểu hiện sông thiếu lí tưởng của một số thanh niên hiện nay mà em biết. Hường dẫn trả lời: Chạy theo lối sông thực dụng, đua đòi, ỷ lại; Không có hoài bão, ước mơ, lãng quên quá khứ; Sông thờ ơ với mọi người; Không có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội; Sông chỉ vì tiền tài và danh vọng, bất chấp luân lí, đạo đức. Câu hỏi: Nếu xác định đúng và phấn đấu suốt đời cho lí tưởng sống thì sẽ có lợi cho bản thân, cho gia đình và xã hội như thế nào? Hướng dẫn trả lời: Nếu xác định đúng và phấn đấu suốt đời cho lí tưởng tốt đẹp mà mình đã chọn, ví dụ: học tập tốt để có kiến thức sau này làm giàu cho bản thân, góp phần xây dựng đất nước, thì bản thân sẽ được xã hội, nhà nước tạo điều kiện để phát triển khả năng của mình và mình sẽ luôn được mọi người tôn trọng. Câu hỏi: Nếu sông thiếu lí tưởng hoặc xác định mục đích sống không đúng sẽ có hại gì? Hường dẫn trả lời: Nếu sông thiếu lí tưởng, sông không có hoài bão ước mơ, cuộc sông sẽ trở nên tẻ nhạt, dễ rơi vào những cạm bẫy xấu; bản thân sẽ không có cơ hội để phát triển khả năng của mình.. Mục đích sông của mình không đúng thì cơ hội để mình công hiến cho mục tiêu chung không thể thực hiện được. Ví dụ: Lười học, ăn chơi, đua đòi, chỉ sống dựa vào bô' mẹ, người đó sẽ không bao giờ có tương lai tươi đẹp, không có cơ hội để phát triển mình. Câu hỏi: Ước mơ của em hiện nay là gì? Để thực hiện ước mơ ấy em sẽ làm gì? Hướng dẫn trả lời: Ước mơ của em hiện này là sau khi tô't nghiệp lớp 9, em sẽ thi đậu vào trường chuyên ở thị xã (thành phô'), để từ đó có cơ hội tốt bước vào trường đại học. Để thực hiện ước mơ ấy, em tự vạch cho mình một kê' hoạch và phương pháp học tập tốt, chăm chỉ học hành với quyết tâm cao, với ý chí và nghị lực để đạt được ước mơ của mình. BÀI TẬP Bài tập 1: Trong những việc làm dưới đây, việc làm nào biểu hiện lí tưởng sông cao đẹp, đúng đắn của thanh niên? Vì sao? Vượt khó trong học tập để tiến bộ không ngừng; Bị cám dỗ bởi những nhu cầu tầm thường; Vận dụng những điều đã học vào thực tiễn; Luôn sáng tạo trong lao động và trong hoạt động xã hội; đ) Luôn khắc phục khó khăn, vươn lên trong cuộc sông; Thắng không kiêu, bại không nản; Không có kế hoạch phân đấu, rèn luyện bản thân; Dễ làm, khó bỏ; Học tập, rèn luyện vì ngày mai lập nghiệp; k) Học tập, làm việc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội, dân chủ, công bằng, văn minh. Hướng dẫn trả lời: Những việc làm (a), (c), (d), (đ), (e), (i), (k) biểu hiện lí tưởng sôhg cao đẹp, đúng đắn của thanh niên bởi họ biết vượt qua những khó khăn trong học tập, trong cuộc sôhg, luôn sáng tạo trong lao động và các hoạt động xã hội, học tập có mục đích, có lí tưởng đẹp. Bàỉ tập 2: Trong buổi diễn đàn của học sinh lớp 9 với chủ đề “Lí tưởng của thanh niên học sinh trong thời đại ngày nay” do Chi đoàn tổ chức đã nảy sinh hai quan điểm: Thanh niên học sinh phải nỗ lực học tập, rèn luyện, chuẩn bị hành trang để lập thân, lập nghiệp, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thanh niên phải “Sống sao cho đến khi nhắm mắt xuôi tay không phải ân hận về những năm tháng đã sống hoài, sống phí”. (Lời Pa-ven trong tác phẩm Thép đã tôi thế đấy) Học sinh THCS đang ở tuổi ăn, tuổi chơi thì nên biết tranh thủ ăn chơi, hưởng thụ. Còn việc học hành, làm việc, công hiến là việc làm suốt đời. Em tán thành quan điểm nào trong hai quan điểm trên? Vì sao? Ước mơ của em về tương lai là gì? Em đã và sẽ làm gì để đạt tới mơ - ước đó? Hướng dẫn trả lời: a) Em tán thành với quan điểm: Thanh niên học sinh phải nỗ lực học tập, rèn luyện, chuẩn bị hành trang để lập thân, lập nghiệp, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thanh niên phải “Sống sao cho đến khi nhắm mắt xuôi tay không phải ân hận về những năm tháng đã sống hoài, sống phí”. Vì đây là một quan điểm hoàn toàn đúng đắn, thể hiện vì lí tưởng, hoài bão và ước mơ của người thanh niên trong thời đại mới. Việc cho rằng học sinh THCS là tuổi ăn, tuổi chơi nên tranh thủ ăn chơi, hưởng thụ, không lo học hành, làm việc, công hiến là một quan điểm sai lầm. Muôn có kiến thức để chuẩn bị hành trang bước vào đời phải học tập tót, phấn đấu không ngừng ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, nên ở cấp THCS không lo học hành thì không có kiến thức để tiếp tục học lên, hành trang bước vào đời nghèo nàn sẽ không thể lập thân, lập nghiệp được. b) Ước mơ của em về tương lai mong nuốh trở thành một kĩ sư về công nghệ thông tin giỏi. Để đạt được ước mơ đó, em đã và sẽ cố gắng chăm chỉ học hành, có kế hoạch và phương pháp học tập tốt. Rèn luyện, tu dưỡng, phấn đấu không ngừng để đạt được ước mơ của mình. Bài tập 3: Hãy nêu ví dụ về một tấm gương thanh niên Việt Nam sông có lí tưởng và đã phấn đâu cho lí tưởng đó. Em học được ở đó đức tính gì? Hư&ng dẫn trả lời: Liệt sĩ - Bác sĩ Đặng Thuỳ Trâm sinh ngày 26 - 11 - 1942 quê ở Hà Nội, Trâm là chị cả của 3 em gái và 1 em trai. Gia đình chị Trâm là một gia đình trí thức yêu nước, bố là bác sĩ, mẹ là dược sĩ. Theo nghiệp gia đình, chị Trâm thi đỗ vào Đại học Y khoa Hà Nội, chị được tốt nghiệp Trường Đại học Y khoa Hà Nội sớm một năm và tự nguyện xung phong đăng kí để đĩ chiến trường miền Nam. Tháng 3 - 1967, chị Trâm được phân công phụ trách bệnh viện huyện Đức Phổ (Quảng Ngãi). Chị được kết nạp vào Đảng ngày 27 - 9 - 1968 và hi sinh ngày 22 - 6 - 1970 trong một chuyên công tác từ vùng núi Ba Tơ về đồng bằng, chị bị địch phục kích và một mình chiến đấu với 120 lính Mĩ để bảo vệ đồng đội mình. Với hai tuổi đảng, ba năm tuổi nghề, chị hi sinh anh dũng lúc chưa tròn 28 tuổi đời. Em học tập và tiếp nô'i ở bản lĩnh, tính cách, tình yêu và sự bất tử của chị. Đặng Thuỳ Trâm đã để lại cho chúng ta một tấm gương và tấm gương đó sẽ trở thành hình mẫu - một hình mẫu lí tưởng cho thế hệ thanh niên ngày nay học tập và noi theo. Hi sinh khi mới hai tuổi đảng, ba tuổi nghề, chị đã để lại cho chúng ta tinh thần kiên cường cách mạng, tinh thần hi sinh cho cách mạng, tinh thần chiến đấu thật hăng hái, tinh thần làm việc tận tuỵ quên mình vì đồng đội. Chị đã cống hiến tuổi thanh xuân của mình cho sự nghiệp cách mạng với mục đích nước nhà sớm hoà bình thông nhất. Bài tập 4: Em dự định sẽ làm gì sau khi tốt nghiệp THCS? Hường dẫn trả lời: Sau khi tốt nghiệp THCS, em sẽ cố gắng thi đậu vào trường THPT, tiếp tục học tập tốt để thực hiện ước mơ của mình trở thành “kĩ sư tâm hồn”.