SGK Ngữ Văn 7 - Tục ngữ về con người và xã hội
BÀI 19 Kết quả cần đạt Hiểu nội dung, ý nghĩa và một sốhình thức diễn đạt (so sánh, ẩn dụ,...) của những câu tục ngữ trong bài học. Thuộc lòng những câu tục ngữ trong văn bản. Nắm được cách rút gọn câu, tác dụng của câu rút gọn. Nắm được đặc điểm của văn bản nghị luận ; biết tìm hiểu đê và cách lập ỷ cho bài văn nghị luận. VĂN BẢN TỤC NGƯ VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI Một mặt người bằng mười mặt củaO. Cái răng, cái tóc là góc con người. Đói cho sạch, rách cho thơm. Học ăn, học nói, học gói, học mở. Không thầy đố mày làm nên. Học thầy không tàyO học bạn. Thương người như thể thương thân. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. Một cây làm chẳng nên non Ba cây chụm lại nên hòn núi cao. Chú thích Mặt người: chỉ con người (hoán dụ); mặt của : chỉ của cải, đây là cách nói đê’ sự so sánh thêm sinh động. Không tàỵ: không bằng. ĐỌC - HlỂu VĂN BẢN Em hãy đọc kĩ văn bản và chứ thích đê’ hiểu các câu tục ngữ và một số từ trong văn bản. Phân tích từng câu tục ngữ trong văn bản theo những nội dung sau : Nghĩa của câu tục ngữ. Giá trị của kinh nghiệm mà câu tục ngữ thê’ hiện. Nêu một số’ trường hợp cụ thể có thể ứng dụng câu tục ngữ (yêu cầu này chỉ cần thực hiện với một số câu làm mẫu). * So sánh hai câu tục ngữ sau : Không thầy đô' mày làm nên. Học thầy không tầy học bạn. Theo em, những điều khuyên răn trong hai câu tục ngữ trên mâu thuẫn với nhau hay bổ sung cho nhau ? Vì sao ? Em hãy nêu một vài cặp câu tục ngữ cũng có nội dung tưởng như ngược nhau nhưng lại bổ sung cho nhau. Hãy chứng minh và phân tích giá trị của các đặc điểm sau trong tục ngữ : Diễn đạt bằng so sánh; Diễn đạt bằng cách dùng hình ảnh ẩn dụ ; Từ và câu có nhiều nghĩa. Ghi nhớ Tục ngữ về con người và xã hội th ường rất già u hình ảnh so sánh, ẩn dụ, hàm súc về nội dung. Những câu tục ngữ này luôn chú ý tôn vinh giá trị con người, đưa ra nhận xét, lời khuyên về những phẩm chất và lối sống mà con người cần phải có. LUYỆN TẬP Tìm những câu tục ngữ đồng nghĩa hoặc trái nghĩa với những câu tục ngữ trong Bài 19 đã học. ĐỌC THÊM TỤC NGỮ VIỆT NAM Người ta là hoa đất. Người sống, đống vàng. Muốn lành nghề, chớ nưa) học hỏi. Có công mài sắt, có ngày nên kim. Chớ thấy sóng cả mà ngã^ tay chèo. Chết trong hơn sông đụưc\ TỤC NGỮ NƯỚC NGOÀI Không một chiếc gối nào hơn một lương tâm trong sáng. (Tục ngữ Pháp) Thà từ chối bảy lần chứ không được sai lời hứa một lần. (Tục ngữ Tây Ban Nha) Đừng xẵii hô’ khi không biết, chỉ xâu hổ khi không học. (Tục ngữ Nga) Một lời nói ra, ngựa giỏi đuổi không kịp. (Tục ngữ Trung Quốc) Mất tiền là mất nhỏ, mất danh dự là mất lớn, mất can đảm là mất hết. (Tục ngữ Đức)