Giải Địa Lí 7 - Bài 21: Môi trường ở đới lạnh
CHƯƠNG IỴ. MÔI TRƯỜNG ĐỚI tẬNH. HOẬT ĐỘNG RINH TẾ CỦÁ CON NGƯỜI Ở ĐỚI CẠNH BAI 21. MÔI TRƯỜNG ĐỚI LẠNH HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI LÝ THUYỀT Quan sát các hình 21.1, 21.2 và 21.3 (SGK trang 67, 68), hãy: Tìm ranh giới của môi trường đâi lạnh ở hai bán cầu. Nêu diễn biến nhiệt độ và lượng mưa trong năm ở đới lạnh. Trả lời Ranh giới của môi trường đới lạnh ở hai bán cầu: + Môi trường đới lạnh nằm từ đường vòng cực đến hai cực. + Đới lạnh ở Bắc cực là đại dương, còn ở Nam cực là lục địa. Diễn biến nhiệt độ và lượng mưa ưong năm ở đới lạnh (Hon-man - Ca-na-đa): + Nhiệt độ tháng cao nhát (tháng 7: dưới 10°C), nhiệt độ tháng thấp nhất (tháng 2: dưới -30oC), về số tháng có nhiệt độ ưên o°c là 3,5 tháng (từ tháng 6 đến giữa tháng 9) và số tháng dưới o"c là 8,5 tháng (từ giữa tháng 9 đến tháng 5). Biên độ nhiệt năm cao (trên 40(lC). Nhìn chung, khí hậu- ở đới lạnh quanh năm lạnh lẽo, chỉ có từ 3 đến 5 tháng mùa hạ nhưng cũng không bao giờ nóng đến io"c. + Lượng mưa trung bình năm (133 mm), các tháng mưa nhiều nhât (tháng 7, 8) không quá 20 mm/tháng, các tháng còn lại mưa ít (dưới 20 mm/tháng và chủ yếu dưới dạng tuyết rơi). Nhìn chung, lượng mưa ở đới lạnh rất thấp, phần lớn dưới dạng tuyết rơi. Quan sát các hình 21.4 vù 21.5 (SGK trang 69), so sánh sự khác nhau giữa núi băng và băng trôi. Trả lời Núi băng là một khôi băng khổng lồ. Băng trôi là những tảng băng có kích thước to nhỏ khác nhau, nhưng nhỏ hơn núi băng. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP 1. Tính chất khắc nghiệt của khí hậu đới lạnh thể hiện như thế nào? Trả lời Tính chất khắc nghiệt của khí hậu đới lạnh thể hiện ở: Nhiệt độ trung bình mùa đông luôn dưới -io"c, mùa hạ ngắn và ít khi nóng đến io"c, mặt đất đóng băng quanh năm chỉ tan một lớp mỏng trên mặt đất vào mùa hạ. Lượng mưa trung bình năm dưới 500 mm, phần lổn dưới dạng tuyết rơi... Tại sao nói đới lạnh là vùng hoang mạc lạnh của Trái Đất? Trả lời Vì: có sự giống nhau giữa môi trường hoang mạc với môi trường đới lạnh, thể hiện ở: Lượng mưa trung bình năm rất ít, dưới 500 mm: rất khô hạn. Khí hậu rât khắc nghiệt: biên độ nhiệt năm và ngày rất lớn. Có ít người sinh sông, động thực vật nghèo nàn. Giới thực vật và động vật ở đới lạnh có gì đặc biệt? Trả lời Động thực vật ở đới lạnh có những nét khác biệt so với các đới khác (về cách thích nghi với môi trường sông khắc nghiệt, chủ yếu là đô'i với động vật). Động vật có hai cách chống lại cái lạnh: Chống lạnh chủ động: Có lớp lông dày hoặc lớp mỡ dày dưới da, sống thành đàn đông để sưởi âm cho nhau. Chông lạnh thụ động: Ngủ đông để giảm tiêu hao năng lượng trong giai đoạn lạnh nhất, hoặc di cư đến nơi ấm áp hơn để tránh mùa đông. Khí hậu quá lạnh ở hai cực không thích nghi với đời sông của thực vật nên chúng chỉ phát triển trong thời gian ngắn ngủi mùa hạ và chủ yếu ở ven biển băng Bắc cực. Ớ Nam cực không có thực vật vì quá lạnh. Đoạn văn (SGK ưang 70) mô tả cuộc sống ưong ngôi nhà băng của người I-nuc (E- xki-mô). Cho biết ngươi I-nuc đã thích nghi với mùa đông giá lạnh như thế nào? Trả lời về nhà ở: ngôi nhà băng chật chội luôn đưực sưởi ấm bằng ngọn đèn mỡ hải cẩu; luôn được bít kín và chỉ có một lỗ thông hơi nhỏ. về cách chông lạnh: mặc quần áo da và lông thú, luôn giữ cơ thể khô ráo. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM Khoanh tròn câu trả lơi đúng nhất: Môi trương dơi lạnh nằm trong khoảng từ A. hai vòng cực đến cực. B. hai vòng cực đến chí tuyến. c. hai vòng cực đến xích đạo. D. chí tuyến Bắc đến chí tuyến Nam. Đặc điểm nào sau đây không đúng với mùa đông ở đới lạnh? Rất dài, hiếm khi thây Mặt Trời. Thường có bão tuyết dữ dội. c. Nhiệt độ trung bình luôn dưới - 10°C. D. Kéo dài 2 - 3 tháng. Đặc điểm nào không đúng với mùa hạ ở đới lạnh? Có gió Tây ôn đới hoạt động mạnh. Thật sự chỉ kéo dài 2 - 3 tháng. c. Nhiệt độ ít khi vượt quá 10°C. D. Mặt Trời di chuyển là là suôi ngày đêm ở đường chân trời. Nhiệt độ mùa hạ ở đới lạnh ít khi vượt quá A. o°c. B. 5°c. c. io"c. D. 15°c. Lượng mưa trung bình năm ở đới lạnh dưới A. 500 mm. B. 1.000 mm. c. 1.500 mm. D. 2.000 mm. Mưa chủ yếu ở đới lạnh (trừ mùa hạ) ở dạng A. mưa rào. B. mưa phùn. c. mưa đá. D. tuyết rơi. Ớ châu Nam Cực và đảo Grơn-len, băng tuyết đóng thành khiên băng dày hơn A. 1.000 m. B. 1.500 m. c. 2.000 m. D. 2.500 m. Hiện nay, diện tích băng ở hai vùng cực bị thu hẹp lại là do tuyết rơi ngày càng ít. khai thác nhiều băng để điêu khắc. c. Trái Đất đang nóng lên. D. phá băng để khai thác dầu khí. Vùng đài nguyên nằm ven biển gần Bắc cực có các loài thực vật đặc trưng là cây hạt kín, cây hạt trần, cây lá kim. cây bụi, cây thảo mộc, cây lá kim. c. cây hạt trần, cây bụi, cây thân gỗ. D. rêu, địa y và một sô' cây thấp lùn. Các loài động vật ở đới lạnh thích nghi được với khí hậu khắc nghiệt không phải nhờ có A. lớp mỡ dày. B. lớp lông dày. c. bộ lông trắng. D. bộ lông không thấm nước. Đáp án 1A 2D 3A 4C 5A 6D 7B 8C 9D 10C