SGK Ngữ Văn 9 - Con chó Bấc (trích Tiếng gọi nơi hoang dã)
BAI 31 Kết qua cẩn đạt cảm nhận được nghệ thuật biểu hiện tinh tê'và tình cảm thương yêu của Lân-đơn khỉ viết về con chó Bấc. Thực hiện tốt bài kiểm tra phần Tiếng Việt học kì II. Viết được các hợp đồng có nội dung đơn giản trong cuộc sống. VĂN BẢN CON CHÓ BẤC (Trích Tiếng gọi nơi hoang dẩ) Tình yêu thương, một tình yêu thương thực sự và nồng nàn lần đầu tiên phát sinh ra bên trong nó. Trước kia nó chưa hề cảm thây một tình yêu thương như vậy lúc ở tại nhà Thẩm phán Mi-lơ^) dưới thung lũng Xan-ta Cla-ra mơn man ánh nắng. Với những cậu con trai của ông Thẩm, trong những buổi đi săn hoặc đi lang thang đây đó, tình cảm ấy chỉ là chuyện làm ăn cùng hội cùng phường(2); với những đứa cháu nhổ của ông Thẩm, là trách nhiệm ra oai hộ ■, còn đốì với bản thân ông Thẩm, đó là thứ tình bạn trịnh trọng và đường hoàng(4\ Nhưng tình thương yêu sôi nổi, nồng cháy, thương yêu đến tôn thờ, thương yêu đến cuồng nhiệt thì phải đến Giôn Thoóc-tơn mới khơi dậy lên được. Con người này đã cứu sống nó, đó là một lẽ ; nhưng hơn thế nữa, anh là một ông chủ lí tưởng. Những người khác chăm nom chó của họ xuất phát từ ý thức về nghĩa vụ và về lợi ích kinh doanh ; còn anh chăm sóc chó của mình như thê’ chúng là con cái của anh vậy, bởi vì anh không thể nào không chăm sóc. Và anh còn chăm sóc nhiều hơn nữa kia. Anh không bao giờ quên chào hỏi thân mật hoặc nói lời vui vẻ và ngồi xuống chuyện trò lâu với chúng (mà anh gọi là "tầm phào"), điều mà cả anh và chúng đều thích thú. Anh có thói quen dùng hai bàn tay túm chặt lấy đầu Bâ'c rồi dựa đầu anh vào đầu nó, hoặc lắc nó đẩy tới đẩy lui, vừa lắc vừa khe khẽ thốt lên những tiếng rủa mà đối với Bấc lại là những lời nói nựng âu yếm. Bẫc thây không có gì vui sướng bằng cái ôm ghì mạnh mẽ ấy và những tiếng rủa rủ rỉ bên tai ấy, và theo mỗi cái lắc đẩy tới đẩy lui, nó lại tưởng chừng như quả tim mình nhảy tung ra khỏi cơ thê’ vì quá ngây ngất. Và khi được buông ra, nó bật vùng dậy trên hai chân, miệng cười, mắt long lanh, họng rung lên những âm thanh không thót nên lời, và cứ như vậy trong tư thế đứng yên bất động ; nhũng lúc ấy Giôn Thoóc-tơn lại như muốn kêu lên, trân trọng : "Trời đất! Đằng ây(5) hầu như biết nói đây !". Bấc có cái tài biểu lộ tình thương yêu gần giông như làm đau người ta. Nó thường hay há miệng ra cắn lây bàn tay Thoóc-tơn rồi ép răng xuống mạnh đến nỗi vết răng hằn vào da thịt một lúc lâu. Và cũng như Bấc hiểu các tiếng rủa là những lời nói nựng, con người cũng hiểu cái cắn vờ ấy là cử chỉ vuốt ve. Tuy nhiên, tình thương yêu của Bấc phần lớn được diễn đạt bằng sự tôn thờ. Mặc dù nó sung sướng đến cuồng lên mỗi khi Thoóc-tơn chạm vào nó hoặc nói chuyện với nó, nhưng nó không săn đón những biểu hiện ấy. Khác với cô ả Xơ-kít^6) có thói quen thọc cái mũi của nó vào dưới bàn tay của Thoóc-tơn rồi hích, hích mãi cho đến khi được vỗ về, cũng khác với Ních thường chồm lên tì cái đầu to tướng của cu cậu lên đầu gối Thoóc-tơn, Bấc chỉ tôn thờ ở xa xa một quãng. Nó thường nằm phục ở chân Thoóc-tơn hằng giờ, mắt háo hức, tỉnh táo, ngước nhìn lên mặt anh, chăm chú xem xét, hết sức quan tâm theo dõi từng biểu hiện thoáng qua, mọi cử động hoặc đổi thay trên nét mặt. Hoặc cũng có lúc nó nằm ra xa hơn, về một bên hoặc đằng sau anh, quan sáthình dáng của anh và từng cử động của thân thê anh. Và thường thường, như mối giao cảm(7) giữa họ với nhau, sức mạnh ánh mắt của Bấc làm cho Giôn Thoóc-tơn quay đầu sang và nhìn lại nó, không nói năng gì, đôi mắt anh toả rạng tình cảm tự đáy lòng, trong khi tình cảm của Bấc ngời ánh lên qua đôi mắt nó toả rạng ra ngoài. Một thời gian dài sau khi được cứu sông, Bấc không muốn rời Thoóc-tơn một bước. Từ lúc anh ra khỏi lều cho đến lúc anh quay trở về, Bấc luôn bám theo gót chân anh. Việc thay thầy đổi chủ xoành xoạch từ khi nó đến vùng dất phương bắc đã làm nảy sinh trong lòng nó nỗi lo sợ là không người chủ nào có thể gắn bó lâu dài. Nó sợ Thoóc-tơn cũng lại biến khỏi cuộc đời nó như Pê-rôn và Phơ-răng-xoa và anh chàng người lai Ê-cốt(S) đã đi qua-rồi biến mất trước đây. Ngay cả ban đêm, trong các giấc mơ, nó cũng bị nỗi lo sợ này ám ảnh. Những lúc ấy, nó vội vùng dậy không ngủ nữa, trườn qua giá lạnh đến tận mép lều, đứng đấy, lắng nghe tiếng thở đều đều của chủ... (G. Lân-đơn'*\ Tiếng gọi nơi hoang dã, dựa theo bản dịch của Mạnh Chương - Nguyễn Công Ái - Vũ Tuấn Phương, NXB Long An, 1987. Nhan đề đoạn trích do NBS đặt) G. LÂN-ĐƠN Chú thích (★) Giắc Lân-đơn (1876 -1916) là nhà văn Mĩ. Ông trải qua thời thanh niên vất vả, từng phải làm nhiều nghề để kiếm ăn và sớm tiếp cận với tư tưởng của chủ nghĩa xã hội. Vì những lẽ đó, ông thường được so sánh với Mác-xim Go-rơ-ki của Nga. G. Lân-đơn là tác giả của nhiều tiểu thuyết nổi tiếng như Tiêng gọi nơi hoang dã (1903), Sói biển (1904), Nanh trắng (1906), GótsắtQVƠTg... Văn bản Con chó Bâc trích tiểu thuyết Tiếng gọi nơi hoang dã. Tác phẩm kể về Bấc, một con chó bị bắt cóc đưa lên vùng Bắc cực để kéo xe trượt tuyết cho những người đi tìm vàng. Bâc đã qua tay nhiều ông chủ độc ác. Chỉ riêng Giôn Thoóc-tơn là người đã có lòng nhân từ đối với nó, và nó được cảm hoá. Về sau, khi Thoóc-tơn chết, nó hoàn toàn dứt bỏ con người, đi theo tiếng gọi nơi hoang dã và trở thành một con chó hoang. Thẩm phán Mi-lơ : viên quan toà giàu có, người chủ đầu tiên của Bấc. Cùng hội cùng phường-, ý nói cùng phe cùng cánh với nhau. Hộ vệ: bảo vệ. Đường hoàng: thẳng thắn, không sợ hãi, không rụt rè. Đằng â'ỵ: tiếng xưng hô thần mật, giông như cậu, mày. Xơ-kít, Ních : tên hai con chó. Giao cảm : cảm thông lẫn nhau. Pê-rôn, Phơ-răng-xoa, anh chàng người lai Ê-cô't: một số người chủ cũ của Bấc. ĐỌC - HIỂU VẦN BẢN Hãy xác định bố cục của bài văn theo trật tự diễn biến sau đây : a) MỞ đầu, b) Tình cảm của Thoóc-tơn đối với Bấc, c) Tình cảm của Bấc đối với chủ. Căn cứ vào độ dài ngắn của mỗi phần, xét xem ở đây, nhà văn chủ yếu muốn nói đến những biểu hiện tình cảm của phía nào. Cách cư xử của Thoóc-tơn đốỉ với Bấc có gì đặc biệt và biểu hiện ở những chi tiết nào ? Tại sao trước khi diễn tả tình cảm của Bấc đối với chủ, nhà văn lại dành một đoạn để nói về tình cảm của Thoóc-tờn đối với Bâc ? Tình cảm của con chó Bấc đối với chủ biểu hiện qua những khía cạnh khác nhau ra sao ? Nhận xét về năng lực quan sát của tác giả khi viết đoạn văn này. Chứng minh trí tưởng tượng tuyệt vời và lòng yêu thương loài vật của nhà văn khi ông đi sâu vào "tâm hồn" của con chó Bấc. Ghi nhớ Trong đoạn trích Con chó Bầc, nhà văn Mĩ Lân-đơn có những nhận xét tinh tế khi viết về những con chó, thể hiện trí tưởng tượng tuyệt vời khi đi sâu vào "tâm hồn " của con chó Bấc, đồng thời bộc lộ tình cảm yêu thương của mình đối với loài vật.