SGK Ngữ Văn 9 - Sang thu

BÀI 24
Kết quả cần đạt
Hiểu được những cảm nhận tinh tê'của nhà thơ Hữu Thỉnh về sự biến đổi của đất trời từ cuối hạ sang đầu thu.
Cảm nhận được tình yêu quê hương thắm thiết, niềm tự hào về sức sông mạnh mẽ, bền bỉ của dân tộc mình qua cách diễn tả độc đáo của nhà thơ YPhương.
Phân biệt được nghĩa tường minh và hàm ý.
Hiểu rõ các yêu cầu đối với bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ; nắm vững cách làm bài văn đáp ứng tốt các yêu cầu ây.
VĂN BẢN
SANG THU
Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se Sương chùng chìnỉ?1) qua ngõ Hình như thu đã về
Sông được lúc dềnh dàng(2)
Chim bắt đầu vội vã Có đám mây mùa hạ Vắt nửa mình sang thu
vẫn còn bao nhiêu nắng Đã vơi dần cơn mưa Sấm cũng bớt bất ngờ Trên hàng cây đứng tuổi.
Thu 1977
(Hữu Thỉnh1*1, Từ chiến hào đến thành phô',
NXB Văn học, Hà Nội, 1991)
Chú thích
(★) Nhà thơ Hữu Thỉnh tên đầy đủ là Nguyễn Hữu Thỉnh, sinh năm 1942, quê ở huyện Tam Duơng, tỉnh Vĩnh Phúc. Năm 1963, Hữu Thỉnh nhập ngũ, vào binh chủng Tăng - Thiết giáp rồi trở thành cán bộ văn hoá, tuyên huấn trong quân đội và bắt đầu sáng tác thơ. Ông đã tham gia Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam các khoá III, IV, V. Từ năm 2000, Hữu Thỉnh là Tổng thu kí Hội Nhà văn Việt Nam. Từ năm 2005, ông là Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam. Năm 2010, ông là Chủ tịch uỷ ban toàn quốc Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam kiêm Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam.
Chùng chình : cố ý chậm lại.
Dềnh dàng: chậm chạp, thong thả.
ĐỌC - HlỂư VĂN BẢN
Sụ biến đổi của đất trời sang thu đuợc Hữu Thỉnh cảm nhận bắt đầu từ đâu và gợi tả qua những hình ảnh, hiện tuợng gì ?
Phân tích sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ về những biến chuyển trong không gian lúc sang thu. {Gợi ý'. qua huơng vị, qua vận động của gió, suơng, của dòng sông, cánh chim, đám mây, qua nắng, mua, tiếng sấm. Chú ý các từ ngữ phả vào, chùng chình, dềnh dàng...)
Theo em, nét riêng của thời điểm giao mùa hạ - thu này đuợc Hữu Thỉnh thể hiện đặc sắc nhất qua hình ảnh, câu thơ nào ? Em hiểu thế nào về hai dòng thơ cuối bài:
,	Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
{Gợi ý-.
Ý nghĩa tả thực về thiên nhiên (hiện tuợng sấm, hàng cây) lúc sang thu.
Tính ẩn dụ của hình ảnh {sấm : những vang động bất thuờng của ngoại cảnh, cuộc đời; hàng cây đứng tuổi: con nguời đã từng trải).
Ghi nhớ
Từ cuối hạ sang đầu thu, đất trời có những biêh chuyên nhẹ nhàng mà rõ rệt. Sự biến chuyển này đã được Hữu Thỉnh gợi lên bằng cảm nhận tinh tế, qua những hình ảnh giàu sức biểu cảm trong bài Sang thu.
LUYÊN TÂP
Dựa vào các hình ảnh, bố cục của bài thơ, viết một bài văn ngắn diên tả cảm nhận của Hữu Thỉnh trước sự biến chuyển của đất trời lúc sang thu.