SGK Vật Lí 8 - Bài 13. Công cơ học

Bài 13
CÔNG Cơ HỌC
Trong đời sống hăng ngày, người ta quan niệm răng người nông dân cây lứa, người thợ xây nhà, em học sinh ngồi học, con bò đang kéo xe... đểư đang thực hiện công. Nhưng không phải công trong các trường hợp này đều là "công co học". Vậy công co học là gì ?
I - KHI NÀO CÔ CÔNG Cơ HỌC ?
■ 1. Nhận xét
Con bò đang kéo một chiếc xe đi trên đường. Trong trưởng hợp này, người ta nói lực kéo của con bò đã thực hiện một công co học (H.13.1).
Người lực sĩ cử tạ đỡ quá tạ ó tư thế đứng thảng. Mặc dù lực sĩ rất mệt nhọc, tốn nhiều sức lực, nhưng trong trường hợp này người ta nói lực sĩ không thực hiện công co học (H.13.2).
• tsẳỉ Từ các trường hợp quan sát ở trên, em có thể cho biết khi nào thì có công co học ?
• 2. Két luận
£s£ì Tìm từ thích hợp cho các chỗ trống cứa kết luận sau :
Chi có công co học khi có ....(1).... tác dụng vào vật và làm cho vật ....(2)....
Công co học là công của lực (khi một vật tác dụng lực và lực này sinh công thì ta có thể nói công đó là công của vật).
Công co học thường được gọi tát là công.
▼ 3. Vận dụng
ỊSSI Trong những trường hợp dưới đây, trường hợp nào có công cơ học ?
Người thợ mó đang đáy cho xe goòng chớ than chuyền động.
Một học sinh đang ngồi học bài.
Máy xúc đất đang làm việc.
d> Người lực sĩ đang nâng quả tạ từ thấp lên cao.
03 Trong các trường hợp dưới đày, lực nào thực hiện công cơ học ?
Đâu tàu hoà đang kéo các toa tàu chuyến động.
Quả buởi rơi từ trên cây xuống.
Người công nhân dùng hệ thống ròng rọc kéo vật nặng lên cao (H.13.3).
Hình 13.3
II - CÔNG THỨC TÍNH CÔNG
■ 1. Công thức tính cóng cơ học
Nếu có một lực F tác dụng vào vật, làm vật dịch chuyển một quãng đường s theo hướng cúa lực thì công cúa lực F được tính bàng công thức sau
A = F.S, trong đó : A là công của lực F,
F là lực tác dụng vào vật, s là quãng đường vật dịch chuyền.
Khi lực F = IN và s - lm thì A = lN.lm = lNm.
Đơn vị công là jun, kí hiệu là J (1J - lNm).
Chú ý : - Nếu vật chuyến dời không theo phương cúa lực thì công được tính bàng một công thức khác sẽ học ớ lớp trên.
- Nếu vật chuyển dời theo phuơng vuông góc với phương của lực thì công của lực đó bàng không.
▼ 2. Vận dụng
S -V Đâu tàu hoả kéo toa xe vói lực F=5 000N làm toa xe đi đuợc 1 OOOm. Tính công của lực kéo cúa đầu tàu.
E33 Một quà dừa có khối luọng 2kg roi tù trên cây cách mặt đất 6m. Tính công cúa trọng lục.
S3* Tại sao không có công co học của trọng lực trong truòng hợp hòn bỉ chuyến động trên mặt sàn nàm ngang ?
Thuật ngữ công cơ học chỉ dùng trong trường họp có lục tác dụng vào vật làm vật chuyển dòi.
Công cơ học phụ thuộc hai yếu tố : Lục tác dụng vào vật và quãng đuờng vật dịch chuyển.
Công thúc tính công cơ học khỉ lực F làm vật dịch chuyển một quãng đuòng s theo hướng của lục : A = F.S.
Đon vị công là jun, (kí hiệu là J).	1J = 1 N.1 m = 1 Nm.
Có thẽ em chưa biết
Công của trái tim
Bằng các phép đo và phép tính người ta xác định được công của trái tim. Trung bình, mỗi giây trái tim của người binh thường thực hiện một công khoảng 0,12J để bơm khoảng 90cm3 máu nuôi cơ thể.
Các em đừng vội nghĩ công của trái tim là quá bé nhỏ Ị Vì trái tim phải làm việc liên tục không ngừng nên trong một ngày, trung bình nó thực hiện một công lên tới 10 368J để bơm 7 776 lít máu nuôi cơ thể. Nếu một người chỉ sống có 70 năm thôi thì trái tim người đó đã thực hiện một công không dưới 260 000 000J đế bơm khoảng 200 000 000 lít máu nuôi cơ thể.
Nếu biết với công 260 000 000J người ta có thể nâng một chiếc xe ôtô 2,5 tấn lên cao 10 000m (10km), thì các em sẽ thấy trái tim của chúng ta “vất vả” biết chừng nào I