SGK Vật Lí 8 - Bài 22. Dẫn nhiệt
n Bài 22 DẦN NHIỆT Trong sự truyền nhiệt, nhiệt năng được truyền từ phán này sang phân khác của một vật, từ vật này sang vật khác. Sụ truyền nhiệt này được thục hiện băng nhũng cách nào ? I - Sự DẪN NHIỆT 1. Thí nghiệm Trong thí nghiệm ớ hình 22.1 các đinh a, b, c, d, e được gán bàng sáp vào thanh đồng AB. Dùng đèn cổn đun nóng đầu A cùa thanh đồng. Quan sát và mô tả hiện tượng xảy ra. • 2. Trá lời câu hói Các đinh roi xuống chứng tỏ điểu gì ? Các đỉnh roi xuống trước, sau theo thứ tự nào ? Hãy dựa vào thứ tự roi xuống của các đỉnh đế mô tả sự truyền nhiệt năng trong thanh đồng AB. Sự truyền nhiệt năng như trong .thí nghiệm trên gọi là sụ dân nhiệt. II - TỈNH DẢN NHIỆT CỦA CÁC CHẤT Hãy dựa vào các thí nghiệm sau đây đé rút ra nhận xét vể tính dần nhiệt cúa các chất rắn, lòng, khí. Hình 22.2 Thí nghiệm 1. Dùng đèn cồn đun nóng đổng thời các thanh đổng, nhôm, thuỷ tinh có đinh gán bàng sáp ỏ đầu (H.22.2). EJ Các đinh gán ở đâu các thanh có rơi xuống đồng thời không ? Hiện tuợng này chứng tỏ điểu gì ? S3 Hãy dựa vào thí nghiệm trên đế so sánh tính dần nhiệt của đồng, nhôm, thuý tinh. Chất nào dân nhiệt tốt nhất, chất nào dản nhiệt kém nhất ? Từ đó có thể rút ra kết luận gì ? Thí nghiệm 2. Dùng đèn cồn đun nóng miệng một ống nghiệm trong có đựng nuớc, duới đáy có một cục sáp (H.22.3). S3 Khi nuớc ở phần trên của ống nghiệm bát đầu sôi thì cục sáp ớ đáy ống nghiệm có bị nóng chảy không ? Tù thí nghiệm này có thế rút ra nhận xét gì vể tính dân nhiệt của chẩt lỏng ? Thí nghiệm 3. Dùng đèn cổn đun nóng đáy một ống nghiệm trong có không khí, ớ nút có gán một cục sáp (H.22.4). S3 Khỉ đáy ống nghiệm đã nóng thì miếng sáp gán ớ nút ống nghiệm có bị nóng chảy không ? Từ thí nghiệm này có thế rút ra nhận xét gì vể tính dân nhiệt cúa chất khí ? Hình 22.3 Hình 22.4 ▼ in - VẬN DỤNG Tìm ba ví dụ vể hiện tuợng dân nhiệt. Tại sao nồi, xoong thuờng làm bàng kim loại, còn bát đĩa thuờng làm bàng sứ ? Tại sao vé mùa đông mặc nhiều áo móng ấm hơn mặc một áo dày ? Vé mùa nào chim thuờng hay đứng xù lông ? Tại sao ? Tại sao trong nhũng ngày rét sờ vào kim loại ta thấy lạnh, còn trong nhũng ngày nắng nóng sờ vào kim loại ta lại thẵy nóng ? Nhiệt năng có thể truyền từ phẩn này sang phần khác của một vật, từ vật này sang vật khác bằng hình thức dẫn nhiệt. Chất rắn dẫn nhiệt tốt. Trong chất rắn, kim loại dẫn nhiệt tốt nhất. Chất lỏng và chất khí dẫn nhiệt kém. Có thể em chưa biết Bản chất của sự dẫn nhiệt là sự truyền động năng của các hạt vật chất khi chúng va chạm vào nhau. Hãy thử dùng kiến thức trên để giải thích sự dẫn nhiệt trong thí nghiệm ở hình 22.1. Nếu coi khả năng dẫn nhiệt của không khí là 1 thì khả năng dẫn nhiệt của một số chất có giá trị như bảng 22.1. Bảng 22.1 ị ; Chất Khả năng dẫn nhiệt Chất Khả năng dẫn nhiệt Len 2 Nước đá 88 Gỗ 7 Thép 2 860 Nước 25 Nhôm 8 770 Thuỷ tinh 44 Đồng 17 370 Đất 65 Bạc 17 720 • Nếu có ai nói là tóc đốt không cháy, thì chắc các em không tin. Nhưng các em thử làm thí nghiệm sau. Lấy một sợi tóc cuốn chặt quanh một que sắt dài rồi dùng diêm đốt, tóc không cháy, chỉ có que sắt nóng lên thôi. Nếu cuốn tóc quanh một thanh thuỷ tinh hoặc gỗ thì khi đốt, tóc sẽ cháy ngay. Hãy giải thích tại sao ?