SGK Công Nghệ 9 - Bài 10. Kĩ thuật trồng cây xoài

Bài 10
Kỉ THUẬT TRỎNG CÂY XOÀI
Biết được giá trị dinh dưỡng của quả xoài, đặc điểm thực vật và yêu câu ngoại cảnh của cây xoài.
Hiểu đưực các biện pháp kĩ thuật trong việc gieo trổng, chăm sóc, thu hoạch, bào quản.
- GIÁ TRỊ DINH DUỠNG CỦA QUẢ XOÀI
Xoài là cây ăn quả nhiệt đới trổng ở nhiêu nơi trong cả nước. Quả xoài chứa các chất dinh dưỡng như : đường (11 - 12%); vitamin A, B2, c ; chất khoáng K, Ca, p, s...; axít hữu cơ (0,2%). Quả xoài được dùng để ăn tươi, làm nước quả, đỗ hộp, hoa xoài dùng làm thuốc và là nguổn mật nuôi ong rất tốt.
H - ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT VÀ YÊU CẦU NGOẠI CẢNH
Đặc điểm thục vật
Cây xoài là cây thân gỗ có bộ rể ăn sâu nên có khả năng chịu hạn tốt.
Phần lớn rẻ tập trung ở tầng đất mặt, sâu từ 0 - 50cm. Hoa xoài ra từng chùm ở đầu ngọn cành. Mỗi chùm có tù 2000 - 4000 hoa, gồm có hoa đực và hoa lưỡng tính.
Yêu cầu ngoại cảnh
Cây xoài sinh trưởng, phát triển cân các điều kiện ngoại cảnh như sau : à) Nhiệt độ thích hợp là 24°C - 26°c.
Lượng mưa trung bmh từ 1000 - 1200mm/năm. Cây xoài cần có mùa khô để giúp phân hoá mâm hoa được thuận lợi.
Ánh sáng : Cân đủ ánh sáng.
Đất: Cây xoài trồng được trên nhiéu loại đất, trừ đất có nhiều sét. Thích họp nhất là đất phù sa ven sông, tâng đất dày, độ pH từ 5,5 - 6,5.
Ill	- Kĩ THUẬT TRÓNG VÀ CHĂM SÓC
Một số giống xoài trồng phổ biến
Xoài cát (h.22.1) (Tién Giang) ; xoài thơm (Đổng Tháp, Cần Thơ) ; xoài bưởi (Tién Giang); xoài Thanh Ca (h.22.2) (Khánh Hoà. Bình Định); xoài tượng, xoái Yên Châu (Sơn La) và một số giống xoài nhập nội cứa Trung Quốc, Ô-xtrây-li-a.
o	0
Hình 22. Một số giống xoài 1. Xoài cát •;	2. Xoài Thanh Ca
Nhân giống cây
Sau khi chọn được giống xoài tốt, tiến hành nhân giống bàng phưong pháp gieo hạt và ghép mắt, ghép cành.
Gieo hạt: Chọn hạt của những cây có năng suât cao, chất lượng quả thơm, ngon đem gieo ở vườn ươm. Chú ý : khi gieo, đập cho vỡ vỏ cứng đé hạt chóng nãy mâm. Đặt hạt nàm nghiêng.
Ghép : là phương pháp phổ biến. Chú ý : lấy mát ghép ở trên cành một năm tuổi. Vị trí ghép cách mặt đất từ 22 - 25cm. Người ta thường chọn cây muỗm, quéo, xoài rừng làm gốc ghép. Dùng phương pháp ghép áp, ghép mát theo kiếu chữ T, ghép cửa sổ, mát nho có gỗ và ghép đoạn cành.
Em hãy cho biết ghép xoài vào thời gian nào là thích hợp ?
Trồng cây
à) Thời vụ
Chọn cây con đủ tiêu chuần, cao từ 60 - 100cm, sạch bệnh đem trổng vào mùa xuân (tháng 2 - 4) ở các tình phía Bảc và đâu mùa mua (tháng 4 - 5) ở các tỉnh phía Nam.
Em cho biết vùng nào ờ Việt Nam trồng nhiều xoài ?
Khoáng cách: Tuỳ theo giống, đất đai mà khoảng cách trồng khác nhau : 1 Om X 1 Om hoặc 12m X 12m, 14m X 14m.
Đào hô, bón phân lót: Hố trổng xoài phâi đào to, đuờng kính tù 80 - 90cm, sâu tù
50 - 60cm vì rẻ ăn sâu và rộng. Bón phản lót tù 20 - 30kg phân hũu co cùng với lkg phân lân/1 hố.
Chăm sóc
à) Làm có, vun xởi: Tiên hành làm cỏ, vun xói quanh gốc cây đế diệt cỏ dại, làm mất noi ần náu của sâu, bệnh và làm đất toi xốp.
Bón phân thúc bàng phân chuồng hoai hoặc phân hoá học dam bảo tỉ lệ N : p : K là 1 : 1 : 1 (mỗi cây bón từ 300 - 500g). Cây càng lớn luợng phân tăng dán. Một nãm bón 2 lân vào thời gian truớc khi cây ra hoa và sau khi thu hoạch quả.
Tưới nước : Xoài là cây chiu đuợc hạn nhung cán tưới nước thường xuyên, nhất là khi cây còn nhỏ và vào mùa hanh khô.
Tạo hình, sứa cành : Tiến hành tỉa sớm các cành nho, cành bị sâu, bệnh. Không để cây xoài ra nhiều cành thấp đế giữ cho cây xoài được thông thoáng.
Phòng trừ sâu, bệnh: Cây xoài bị các loại sâu, bệnh phá hoại như : rây, rệp, ruổi đục quả, bệnh thán thư, đốm đen vi khuần, bệnh thối quả, khô đọt... Trong đó, rầy nhảy chích hút lá và bệnh thán thư là nguy hiểm, vì chúng gây hại vào lúc ra hoa, đậu quả.
- Rây xanh (rầy nhảy) là loại sâu phá hại chủ yếu của cây xoài. Sâu chích hút nhựa dưới các đọt lá, chùm hoa và quả non làm rụng hoa, quả. Ngoài ra, ráy còn tiết dịch gây bệnh bỗ hóng làm đen hoa và quả. Ráy thường phá hại quanh năm. Rây nấp ở chỗ tối, sợ nắng.
Tiên hành bảy đèn, tỉa cành, tạo thông thoáng. Phun thuổc Bassa, Mipcin hoặc Trêbon nồng độ 0,15 - 0,20% làm 2-3 lân. Mỏi lân cách nhau 5-7 ngày.
Ruổi đục quả : Ruổi đẻ trứng vào duới lớp vò quả. Sâu non đục quả làm cho quả thối và rụng. Ruồi đục quả là loại sâu phá hại nhiều loại quả như xoài, cam, quýt, nhãn, táo nên là đối tượng cần chú ý trong quá trình kiểm dịch khi nhập quả tưoi.
Dùng bả có trộn thuốc Methylcugenol hoặc Furadon với một loại thuốc trừ sâu Mathation. Bao quả bàng giấy, không cho ruồi xâm nhập, làm vệ sinh vườn, thu dọn quả rụng.
Bệnh thán thư là loại bệnh phá hại chủ yếu cây xoài do loại nấm có tên khoa học là Colletotrichum geoe porioides. Nấm phát sinh ở nhiệt độ 25,4°c (mién Bắc), trong mùa mưa (mién Nam).
Tiến hành thu nhặt các lá, quả bị bệnh đế xử lí. Phun thuốc Viben c 75WP 0,2% hoặc Seore 250 NP 0,05% trước khi cây ra hoa 7-10 ngày 1 lân. Thời kì hoa nở phun 2 tuân 1 lấn. Khi quả non phun 1 tháng 1 lần. Ngừng phun thuốc trước khi thu hoạch 2 tuán.
Bệnh thối quả, khô đọt : Bệnh do loại nấm có tên khoa học là Diplodia natalensis. Nấm phát sình mạnh trong điều kiện ấm và vào mùa mưa.
Gát các cành bị bệnh, khi hái quả tránh làm sây sát, bầm giập. Phun thuốc Benlate nóng độ 0,01%, Cooper B 0,1% trước lúc thu hoạch 2 tuân với liéu lượng 10 lít thuốc đã pha/1 cây.
Bệnh đốm vi khuẩn : Bệnh do loại vi khuần có tên khoa học là Pseudomonas mangiferae. Vi khuẩn phát sinh mạnh trong điéu kiện ấm. Bệnh gây hại trên cành non, phiến lá, cuống quâ làm cho lá, quả rụng.
Cát bỏ cành, lá bị bệnh. Phun các loại thuốc như Cooperzine, Kasuman để hạn chê' bệnh phát sinh.
- THU HOẠCH, BÁO QUẢN
Thu hoạch : Cây trổng bàng hạt được từ 4 - 6 năm cho lứa quả đầu tiên. Trông bàng cây ghép 3 năm sẽ cho quả. Cần thu hoạch đúng độ chín khi vỏ quả có màu vàng da cam, có mùi thom, thịt quả màu vàng.
Bảo quản : Bảo quản noi khô ráo, thoáng, nhiệt độ thấp để đem đến nơi tiêu thụ hoặc các nhà máy chế biến đổ hộp, nước giải khát.
Ghi nhớ
Xoài là loại quả thom, ngon chứa các chất dinh dưỡng, vitamin, chất khoáng, được sử dụng để ăn tươi và chế biến nước giải khát. Hoa xoài còn dùng làm thuốc.
Cây xoài sinh trưởng, phát triển ở nhiệt độ thích hợp từ 24°c - 26°c, độ ẩm cao, được trồng ở nhiều loại đất, trong đó đất phù sa ven sông là thích hợp nhất.
- Phải đảm bảo các yêu cầu kĩ thuật, về trồng, chăm sóc cây xoài tạo cho cây sinh trưởng, phát triển tốt, cho năng suất cao.
Câu hòi
Hãy nêu lợi ích của việc trồng cây xoài và yêu câu ngoại cảnh của cây xoài.
Em hãy kế tên các giống xoài mà em biết. Ớ địa phương em trổng giống xoài nào là phó biến ?
Hãy phân tích các yêu cầu ki thuật trong việc trồng, chăm sóc cây xoài, ỏ địa phương em đã áp dụng kĩ thuật trổng, chăm sóc cây xoài như thế nào ?