SGK Toán 6 - Bài 16. Tìm tỉ số của hai số
§16. Tìm tỉ số của hai số Tỉ số và phân sọ có gì khác nhau ? \ / Tỉ số của hai số Thương trong phép chia số'à cho sốb (b 0) gọi là tỉ sô'của a và b. Tỉ số của a và b kí hiệu là a : b (cũng kí hiệu là 7-) • b 13 „ 1 Ví dụ. 1,7:3,12; —; —3-7:5, ... là những tỉ số. Như vậy khi nói : tỉ số 5 4 4 a x — thì a và b có thế là các số nguyên, phân số, hôn số, ..., còn khi nói : phân b số — thì cả a và b phải là các số nguyên. Khái niệm tỉ số thường được dùng khi nói về thương của hai đại lượng (cùng loại và cùng đơn vị đo). Ví dụ. Đoạn thẳng AB dài 20cm, đoạn thẳng CD dài Im. Tìm tỉ số độ dài của đoạn thẳng AB và đoạn thẳng CD. Giải : AB = 20cm, CD = Im = 100cm. Vậy tỉ số độ dài của đoạn thẳng AB 20 1 và đoạn thang CD là —— = — • 6 100 5 Tỉ số phẩn trăm Trong thực hành, ta thường dùng tỉ số dưới dạng tỉ số phần trăm với kí hiệu % thay cho —7- • J 100 ^>=7?d.l()0. A 25 25 Ví dụ. Tỉ số phần trăm của hai số 78,1 và 25 là : % = 312,4%. 78,1 ■ 100 100 25 Quy tắc : Muốn tìm tỉ sô phần trăm của hai sô a và b, ta nhân a với 100 rồi chia cho b và viết kí hiệu % vào kết quả : a.* 109 %. b) 25kg và ~tạ. s 10 ụ Tìm tỉ số phần trăm của : a) 5 và 8 ; Tỉ lệ xích Tỉ lệ xích T của một bản vẽ (hoặc một bản đồ) là tỉ số khoảng cách a giữa hai điểm trên bản vẽ (hoặc bản đồ) và khoảng cách b giữa hai điểm tương ứng trên thực tế: I a T = — (a, b có cùng đơn vị đo), b Ví dụ : Nếu khoảng cách a trên bản đồ là 1 cm, khoảng cách b trên thực tế là lkm thì tỉ lệ xích T của bản đồ là ——— • 100000 I Khoảng cách từ điểm cực Bắc ở Hà Giang đến điểm cực Nam ở mũi Cà Mau dài 1620Ấ.7??. Trên một bản đồ, khoảng cách dó dài Ỉ6,2cm. Tìm tỉ lệ xích của bản đồ. Bài tộp Tính tỉ số của : a) — m và 75cm ; 3 b) 7- h và 20 phút. 10 H Ta có thể đưa tỉ số của hai số về tỉ số của hai số nguyên. Chẳng hạn, tỉ số v 7 J ,A, của hai số 0,75 và 1 — có thế viết như sau : 20 75 0^75 _ 100 _ 75 20 = 5 j2_ ~ 27 " 100 ’ 27 " 9 ’ 20 20 Hãy viết các tỉ số sau đây thành tỉ số của hai số nguyên : c)l|:l,24 ; d)-X 37 Tỉ số của hai số a và b có thể viết là 2- • Cách viết này có khác gì cách viết b phân số không ? Cho ví dụ. Chuột nặng hơn voi ! Một con chuột nặng 30g còn một con voi nạng 5 tấn. Tì số giữa khối lượng của chuột và khối lượng của voi là-y- = 6, nghĩa là 1 con chuột nặng băng 6 con voi ! Em có tin như vậy không ? Sai lầm là ở chỗ nào ? Tỉ số của hai số a và b bằng 1^- • Tim hai số đó, biết ràng a - b = 8. Luyện tạp 142. 143. 144. 145. Khi nói đến vàng ba số 9 (999) ta hiểu rằng : Trong lOOOg "vàng" này chứa tới 999g vàng nguyên chất, nghĩa là tỉ lệ vàng nguyên chất là Em hiểu thế nào khi nói đến vàng bốn số 9 (9999) ? 999 1000 99,9%. Trong 40kg nựớc biển có 2kg muối. Tính tỉ số phần trăm muối trong nước biển. Biết tỉ số phần trăm nước trong dưa chuột là 97,2%. Tính lượng nước trong 4kg dưa chuột. Tìm tỉ lệ xích của một bản đồ, biết rằng quãng đường từ Hà Nội đến Thái Nguyên trên bản đồ là 4cm còn trong thực tế là 80km. Cầu Mỳ Thuận (h.12) nối hai tỉnh Tiền Giang và Vĩnh Long được khánh thành ngày 21-5-2000. Hình 12 Trên một bản vẽ kĩ thuật có tỉ lệ xích 1 : 125, chiều dài của một chiếc máy bay Bó-inh (Boeing) 747 là 56,408cm. Tính chiều dài thật của chiếc máy bay đó. Cầu Mỹ Thuận là cây cầu treo hiện đại (cầu dây vãng) đầu tiên ở nước ta với chiều dài 1535m bắc ngang sông Tiền, một trong những con sông rộng nhất Việt Nam. Nếu vẽ trên bản đồ tỉ lệ xích 1 : 20000 thì cây cầu này dài bao nhiêu xentimet ? Sử dụng máy tỉnh bỏ túi Tìm tỉ số phần trăm của Nút ấn Kết quả Đáp số 3 và 4 3 p 4 % 75 75% 0,26 và 8 • [T 6 ' - 0 % 3,25 3,25% Dùng máy tính bỏ túi để tính tỉ số phần trăm của : 65 và 160 ; 0,453195 và 0,15 ; C) 1762384 và 4405960.