Giải Bài Tập GDCD 6 Bài 4: Lễ độ
LỄ Độ BÀI 4. Mở đầu bài học B Câu hỏi: Trước khi đi học, ra khỏi nhà, việc đầu tiên em thường làm là gì? Hướng dẫn trả lời: Trước khi đi học, em chào ông bà, cha mẹ rồi mới đi. B Câu hỏi: Đến trường, khi cô giáo vào lớp, việc đầu tiên các em làm là gì? Hướng dẫn trả lời: Cả lớp đứng nghiêm chào cô giáo. ® Câu hỏi: Khi vào lớp, cô giáo đứng nghiêm chào các em thể hiện điều gì? Hướng dẫn trả lời: Thái độ của cô giáo thể hiện sự tôn trọng, lịch sự đối với học sinh. ® Câu hỏi: Câu khẩu hiệu treo trên tường lớp học “Tiên học lễ, hậu học văn”. Em hiểu “lễ” ở đây là gì? Hướng dẫn trả lời: “Lễ’ ở đây là lễ nghĩa đạo đức, đến trường học sinh phải học lễ nghĩa trước rồi mới học văn hóa sau. st) Câu hỏi: Những hành vi trên thể hiện điều gì? Hướng dẫn trả lời: Những hành vi trên thể hiện người có lễ độ. Truyện đọc Em Thuỷ Tìm hiểu nội dung truyện đọc. B Câu hỏi: Em hãy kể lại những việc làm của Thuỷ khi khách đến nhà. Hướng dẫn trả lời: Trước hết, Thuỷ giới thiệu khách với bà nội, sau đó: Thuỷ nhanh nhẹn kéo ghế mời khách ngồi. Thuỷ đi pha trà. Thuỷ rót nước mời bà, mời khách (đưa bằng hai tay). Thuỷ xin phép bà ngồi nói chuyện với khách. Thuỷ giới thiệu về bố, mẹ mình cho khách. Thuỷ vui vẻ kể lại chuyện học hành, hoạt động Đoàn, Đội ở lớp, ở trường. Thuỷ tiễn khách và hẹn gặp lại. B Câu hỏi: Em có nhận xét gì về cách cư xử của Thuỷ? Hướng dẫn trả lời: Thuỷ nhanh nhẹn, khéo léo, lịch sự khi tiếp khách. Thuỷ biết tôn trọng bà và khách. Thuỷ đã làm vui lòng khách và để lại ấn tượng tốt đẹp. È Câu hỏi: Những hành vi, việc làm của Thuỷ thể hiện đức tính gì? Hướng dẫn trả lời: Những hành vi, việc làm của Thuỷ thể hiện Thuỷ là một học sinh ngoan, lễ phép. ® Câu hỏi: Em học tập ở bạn Thuỷ điều gì? Hướng dẫn trả lời: Em học tập Thuỷ sự khéo léo, lịch sự, sự ân cần, vui vẻ trong khi tiếp khách, sự lễ phép, tôn trọng, quý mến của mình đối với mọi người. Nội dung bài học B Câu hỏi: Theo em, như thế nào là người có thái độ đúng trong quan hệ giao tiếp? Hướng dẫn trả lời: Có thái độ đúng trong quan hệ giao tiếp là người luôn lễ phép, lịch sự, tôn trọng người đốì diện với mình (học sinh đối với thầy cô giáo, con cháu đôi với ông bà, cha mẹ, người già, người lớn tuổi, bạn bè với nhau...). ® Câu hỏi: Hạnh và An là hai người bạn thân cùng học một khối lớp 6, nhưng hai người học khác lớp. Một hôm, cả hai đi siêu thị sách gặp thầy giáo dạy thể dục của lớp Hạnh. Hạnh lễ phép chào thầy giáo, còn An không chào mà chỉ đứng im, khi thầy giáo đi qua, Hạnh hỏi An: “Sao bạn không chào thầy giáo”. An trả lời: “Vì thầy không dạy lớp mình!”. Em có nhận xét gì về cách cư xử của Hạnh và An? Hướng dẫn trả lời: Hạnh có cách cư xử lịch sự, lễ độ đối với thầy giáo. Còn An cư xử thể hiện sự thiếu lịch sự, thiếu lễ độ đối với thầy giáo. El Câu hỏi: Một hôm, Dũng và Thắng đang trên đường đến trường, cả hai rất sợ bị trễ học vì trường còn xa, nếu đến trễ lớp sẽ bị sao đỏ trừ điểm thi đua của lớp. Đang đi, bỗng cả hai phát hiện một chú thương binh chuẩn bị sang đường. Cả hai dừng lại: Dũng bảo Thắng: Chúng mình đưa chú qua đường nhé. Thắng trả lời: Như vậy sẽ bị trễ học, cô giáo sẽ phạt đấy. Dũng nói: Dù bị trễ học, chúng mình vẫn dắt chú qua đường rồi tiếp tục đi học. Em có nhận xét gì về thái độ của Dũng và Thắng? Hướng dẫn trả lời: Dũng có cách cư xử đúng mực, lễ độ, quan tâm đến người khác. Thắng cư xử thể hiện thiếu sự quan tâm đến người khác. ® Câu hỏi: Thế nào là lễ độ? Hướng dẫn trả lời: Lễ độ là cách cư xử đúng mực của mỗi người trong khi giao tiếp với người khác. 1 Câu hỏi: Đô'i với ông bà, cha mẹ, biểu hiện sự lễ độ của em là như thế nào? Hướng dẫn trả lời: Biểu hiện sự lễ độ của em đốì với ông bà, cha mẹ là tôn kính, biết ơn, biết vâng lời. E Câu hỏi: Đốì với anh chị em trong gia đình, biểu hiện sự lễ độ của em là gì? Hướng dẫn trả lời: Đối với anh chị em trong gia đình, biểu hiện của lễ độ là sự quý trọng, đoàn kết, hòa thuận. Bi Câu hỏi: Đôi với thầy cô giáo, biếu hiện sự lễ độ của em là gì? Hướng dẫn trả lời: Đôi với thầy CÔ giáo, biểu hiện sự lễ độ của em là kính trọng, lễ phép, biết vâng lời. B Câu hỏi: Đôì vói người già cả, lớn tuổi, biểu hiện sự lễ độ của em là gì? Hướng dẫn trả lời: Đôi với người già cả, lớn tuổi, sự lễ độ của em là kính trọng, lễ phép, biết vâng lời. i Câu hỏi: Đối với chú bác, cô dì, họ hàng ruột thịt, biểu hiện sự lễ độ của em là gì? Hướng dẫn trả lời: Đối với chú bác, cô dì, họ hàng ruột thịt, biểu hiện sự lễ độ của em là quý trọng, gần gũi, chào hỏi đúng phép. B Câu hỏi: Theo em, những biểu hiện như thế nào là người lễ độ? Hướng dẫn trả lời: Lễ độ thể hiện ở sự tôn trọng, hòa nhã, quý mến đối với mọi người. Lễ độ là biểu hiện của người có văn hóa, có đạo đức. B Câu hỏi: Em hãy tìm những hành vi trái với lễ độ và biểu hiện của hành vi đó. Hướng dẫn trả lời: Trái với lễ độ là thái độ vô lễ. Hành vi biểu hiện là: cãi lại ông bà, cha mẹ, thầy cô giáo và người lớn tuổi... Là lời ăn tiếng nói thiếu văn hóa, biểu hiện hành vi là lời nói, hành động cộc lốc, xấc xược, xúc phạm đến mọi người. - Trái với lễ độ là người có thái độ ngông nghênh, biểu hiện là cậy học giỏi, cậy có tiền có của, có địa vị xã hội, coi thường người khác. Ề Câu hỏi: Em hãy giải thích câu nói “Đi thưa về dạ”. Hướng dẫn trả lời: Là con cháu trong gia đình, khi đi phải xỉn phép, khi về phải chào hỏi. Ề Câu hỏi: Giải thích câu nói “Kính trên nhường dưới”. Hướng dẫn trả lời: Đối với bề trên phải kính trọng, đốì với người dưới phải nhường nhịn. B Câu hỏi: Em hiểu thế nào là “Tiên học lễ, hậu học văn”? Hướng dẫn trả lời: Chữ “lễ” ở đây theo nghĩa rộng là đạo đức, học đạo làm người trước rồi mới học kiến thức văn hóa, kiến thức khoa học sau. B Câu hỏi: Ý nghĩa của lễ độ là gì? Hướng dẫn trả lời: Lễ độ là biểu hiện của người có văn hóa, có đạo đức, giúp cho quan hệ giữa con người với con người trở nên tốt đẹp hơn, góp phần làm cho xã hội tiến bộ, văn minh. ® Câu hỏi: Em hãy giải thích câu sau: “Lời nói không mất tiền mua Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. Hướng dẫn trả lời: Lời ăn tiếng nói đẹp là biểu hiện của người có văn hóa trong khi giao tiếp biết lựa chọn mức độ biểu lộ sự lễ độ, tôn kính,quan tâm đối với người giao tiếp trong những hoàn cảnh khác nhau. Dù trong quá trình giao tiếp không vừa lòng nhau thì phải ứng xử như thế nào để chứng tỏ mình là người có văn hóa. Bài tập Bài tập 1: Hay đánh dấu X vào ô trông mà em cho là thích hợp. TT Hành vi, thái độ Có lễ độ Thiếu lễ độ 1 Đi xin phép, về chào hỏi. 2 Nói leo trong giờ học. 3 Gọi dạ, bảo vâng. 4 Ngồi vắt vẻo trên ghế trước mọi người. 5 Nhường chỗ ngồi cho người tàn tật, người già khi ngồi trên ô tô. 6 Nói trống không. 7 Ngắt lời người khác. Hướng dẫn trả lời: TT Hành vi, thái độ Có lễ độ Thiếu lễ độ 1 Đi xin phép, về chào hỏi. X 2 Nói leo trong giò' học. X 3 Gọi dạ, bảo vâng. X 4 Ngồi vắt vẻo trên ghế trước mọi người. X 5 Nhường chỗ ngồi cho người tàn tật, người già khi ngồi trên ô tô. X 6 Nói trống không. X 7 Ngắt lời người khác. X Bài tập 2: Bạn Thanh có mẹ là giám đốc doanh nghiệp. Một lần đi học về, Thanh rẽ vào cơ quan của mẹ để lấy chìa khóa. Khi đi qua cổng, chú bảo vệ gọi Thanh lại và hỏi: “Cháu muôn gặp ai?”. Bạn Thanh dừng lại và trả lời: “Cháu vào chỗ mẹ cháu! Thế chú không biết cháu à?” Theo em, tại sao chú bảo vệ gọi bạn Thanh lại và hỏi như vậy? Em có nhận xét gì về cử chỉ và cách trả lời của bạn Thanh? Nếu em là Thanh thì em sẽ nói như thế nào? Hướng dẫn trả lời: Chú bảo vệ gọi bạn Thanh lại và hỏi như vậy là vì: Bạn Thanh vào cổng, không chào hỏi và không xin phép chú bảo vệ để vào cổng cơ quan. Cử chỉ và cách trả lời của bạn Thanh là thiếu lễ phép, nói cộc lốc khi người lớn hỏi với thái độ ngông nghêng, coi thường chú bảo vệ. Nếu em là Thanh, khi vào cổng em sẽ xuống xe chào chú bảo vệ, sau đó giới thiệu mình, nêu lí do mình đến cơ quan tìm mẹ và xin phép chú bảo vệ cho mình được vào gặp mẹ. Bài tập 3: Em hãy đánh dấu (x) vào cộc mà em cho là đúng. Hành vi, thái độ Có lễ độ Thiếu lễ độ - Kính thầy, yêu bạn. - Chỉ tôn trọng người lớn, không tôn trọng người bằng tuổi hoặc kém tuổi. - Nói trông không, xấc xược. - Luôn miệng nói tục. - Nói leo trong lúc cô giáo đang giảng bài. - Biết chào hỏi, cảm ơn, xin lỗi. - Nghỉ học viết đơn xin phép thầy cô giáo. - - Vào cổng không xuống xe, chào hỏi với người bảo vệ. - Nhận quà không cảm ơn. Hướng dẫn trả lời: Hành vi, thái độ Có lễ độ Thiếu lễ độ - Kính thầy, yêu bạn. X - Chỉ tôn trọng người lớn, không tôn trọng người bằng tuổi hoặc kém tuổi. X - Nói trống không, xấc xược. X - Luồn miệng nói tục. X - Nói leo trong lúc cô giáo đang giảng bài. X - Biết chào hỏi, cảm ơn, xin lỗi. X - Nghỉ học viết đơn xin phép thầy cộ giáo. X - Vào cổng không xuống xe, chào hỏi với người bảo vệ. X - Nhận quà không cảm ơn. X Bài tập 4: Em hãy sưu tầm những câu thành ngữ, tục ngữ, ca dao nói về đức tính lễ độ. Hướng dẫn trả lời: - Thành ngữ: + Lời chào cao hơn mâm cỗ. + Kính lão đắc thọ. Tục ngữ: + Học ăn, học nói, học gói, học mở. + Gọi dạ bảo vâng. Ca dao: Lời nói chẳng mất tiền mua Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.