SGK Lịch Sử 6 - Bài 27 - Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng năm 938 (1 tiết)
Bài 27 NGÔ QUYỂN VÀ CHIẾN THẮNG BẠCH ĐANG NĂM 938 Ngô Quyền đã chuẩn bị đánh quân xâm lược Nam Hán như thế nào ? Ngô Quyền (898 - 944), người Đường Lâm (Sơn Tây - Hà Nội), cha là Ngô Mân, làm châu mục Đường Lâm. Ngô Quyền là người có sức khoẻ, chí lớn, mưu cao, mẹo giỏi. Trong cuộc kháng chiến của Dương Đình Nghệ chốhg quân Nam Hán, Ngô Quyền đã từng chỉêh đấu anh dũng. Là một tướng giỏi lại có nhiều cồng lao, ông được Dương Đỉnh Nghệ tin yêu và gả con gái cho. Sau khi đánh đuổi được quân Nam Hán, Ngô Quyền được Dương Đình Nghệ phong cho làm Thứ sử, trân giữ Ái Châu (Thanh Hoá). (1) Hào trưởng : người có thế lực lớn nhất ở một vùng miền xuôi. Năm 937, Dương Đình Nghệ bị một viên tướng của mình là Kiều Công Tiễn giết chết để đoạt chức. Được tin đó, Ngô Quyền liền kéo quân ra Bắc. Ngô Quyền kéo quân ra Bắc nhằm mục đích gì ? Kiều Công Tiễn vội cho người sang cầu cứu nhà Nam Hán. Vua Nam Hán nhân cớ đó, cho quân xâm lược nước ta lần thứ hai. Vì sao Kiều Công Tiễn cho người câu cứu nhà Nam Hán ? Năm 938, vua Nam Hán sai con là Lưu Hoằng Tháo chỉ huy một đạo quân thuỷ sang xâm lược nước ta. Bản thân vua Nam Hán đóng quân ở Hải Môn (Bách Bạch - Quảng Tây - Trung Quốc), sẵn sàng tiếp ứng cho Hoằng Tháo. Ngô Quyền đã nhanh chóng tiên quân vào thành Đại La (Tống Bình - Hà Nội), bắt giết Kiều Công Tiễn, khẩn trương chuẩn bị chống quân xâm lược. Dự đoán quân Nam Hán sẽ vào nước ta theo đường sông Bạch Đằng, Ngô Quyền bàn với các tướng cách chông giặc. Sông Bạch Đằng có tên nôm ỉà sông Rừng, vì hai bờ sông, nhát là phía tả ngạn, toàn là rừng rậm, hải lưu tháp, độ dốc không cao, do vậy ảnh hưởng của thuỷ triều lên, xuống rất mạnh. Mực nước sông lúc triều lên, xuống chênh lệch nhau đêh 3m. Khi triều lên, lòng sông rộng mênh mông đến hàng nghìn mét, sâu hơn chục mét. Ông đã huy động quân và dân lên rừng đẵn hàng ngàn cây gỗ dài, đầu đẽo nhọn và bịt sắt, rồi đem đóng xuống lòng sông Bạch Đằng ở những nơi hiểm yếu, gần cửa biển, xây dựng thành một trận địa cọc ngầmi, có quân mai phục hai bên bờ. Kê'hoạch đánh giặc của Ngô Quyển chủ động và độc đáo ở điểm nào ? Chiến thắng Bạch Đằng năm 938 Vào cuối năm 938, đoàn thuyền chiến Nam Hán do Lưu Hoằng Tháo chỉ huy kéo vào vùng biển nước ta. Ngô Quyền cho một toán thuyền nhẹ ra đánh nhử quân Nam Hán vào cửa sông Bạch Đằng lúc nước triều đang lên. Lưu Hoằng Tháo hăm hở đốc quân đuổi theo, vượt qua bãi cọc ngầm mà không biết. Nước triều bắt đầu rút. Ngô Quyền hạ lệnh dốc toàn lực lượng đánh quật trở lại. Quân Nam Hán chống không nổi phải rút chạy ra biển. Đúng lúc nước triều rút nhanh, bãi cọc dần dần nhô lên. Quân ta từ phía thượng lưu đánh mạnh xuống, quân mai phục hai bên bờ đánh tạt ngang. Quân Nam Hán rốì loạn, thuyền xô vào bãi cọc nhọn, vỡ tan tành. Sô' còn lại, vì thuyền to nặng nên không sao thoát khỏi trận địa bãi cọc. Quân ta, với thuyền nhỏ, đã nhẹ nhàng luồn lách, xông vào đánh giáp lá cà rất quyết liệt. Quân địch bỏ thuyền nhảy xuống sông, phần bị giết, phần chết đuôi, thiệt hại đến quá nửa. Hoằng Tháo cũng bị thiệt mạng trong đám loạn quân. CHÚ GIẢI Sông và cứa biền Quân bộ Bạch Đằng xưa ị già định) X X Bãi cọc (già định) --.'v, mai phục Quân thuỳ Quân địch Quân địch tháo chạy Thuỷ Nguyên NAM TRIỆU GIANG Hình 56 - Trận chiến trên sông Bạch Đằng Hình 55 - Lược đồ : Chiến thắng Bạch Đằng năm 938 Vua Nam Hán, được tin bại trận trên sông Bạch Đằng, con trai là Hoằng Tháo bị chết, đã hốt hoảng, vội hạ lệnh thu quân về nước. Trận Bạch Đằng của Ngô Quyền kết thúc hoàn toàn thắng lợi. Vì sao lại nói: trận chiến trên sông Bạch Đằng năm 938 là một chiến thắng vĩ đại của dân tộc ta ? Hình 57 - Lăng Ngô Quyền (Đường Lâm - Sơn Tây - Hà Nội) Ngô Quyền đã có công như thê'nào trong cuộc kháng chiến chông quân Nam Hán xâm lược nước ta lần thứ hai ? "Tiền Ngô vương có thểlâ'y quân mới nhóm hợp của đất Việt ta mà phá được trăm vạn quân của Lưu Hoằng Tháo, mở nước xưng vương làm cho người phương Bắc không dám sang nữa. Có thể bảo là một cơn giận mà yên được dân, mưu cũng giỏi mà đánh cũng giỏi vậy. Tuy chỉ xưng vương, chưa lên ngôi hoàng đê'và đổi niên hiệu nhưng mà chính thổhg của'nước Việt ngõ hầu đã nối lại được". . Lê Văn Hưu CÂU HỎI Tại sao quân Nam Hán lại xâm lược nước ta lần thứ hai ? Trình bày diễn biến của trận quyết chiến trên sông Bạch Đằng. Nhà sử học Lê Văn Hưu đã đánh giá công lao của Ngô Quyền như thế nào ?