SGK Ngữ Văn 6 - Ôn tập về dâu câu (Dấu chấm, dấu chấm hỏi, dấu chấm than)

ÔN TẬP VỄ DẤU CÂU
(DẤU CHẤM, DẤU CHẤM HỎI, DẤU CHẤM THAN)
I - CÔNG DỤNG
Đặt các dấu châm (.), dấu chấm hỏi (?), dấu chấm than (!) vào chỗ thích hợp có dấu ngoặc đơn. Giải thích vì sao em lại đặt các dâu câu như vậy.
Ôi thôi, chú mày ơi () Chú mày có lớn mà chẳng có khôn.
(Theo Tồ Hoài)
Con có nhận ra con không ( )
(Theo Tạ Duy Anh)
Cá ơi, giúp tôi với ( ) Thương tôi với ( )
(Theo Ông lão đánh cá và con cá vàng)
Giời chớm hề ( ) Cây cối um tùm ( ) cả làng thơm ( )
(Theo Duy Khán)
Cách dùng các dấu chain, dấu chấm hỏi và dấu chấm than trong những câu sau có gì đặc biệt ?
a) Tôi phải bảo :
Được, chú mình cứ nói thẳng thừng ra nào.
[...-] Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:
[...] Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi.
(Tô Hoài)
b) AFP đưa tín theo cách ỡm ờ : "Họ là 80 người sức lực khá tốt nhưng hơi gầf(!?).
{Theo Nguyễn Tuân)
Ghi nhớ
Thông thường, dấu chấm được đặt ở cuối câu trần thuật, dấu chấm hỏi đặt cuối câu nghi vấh và dấu chấm than đặt cuối câu cầu khiêh, câu cảm thán.
Tuỵ vậy, cũng có lúc người ta dùng dâu chấm ở cuối câu cầu khiêh và đặt các dâu chấm hỏi, dâu châm than dong ngoặc đơn vào sau một ý hay một từ ngữ nhất định để biểu thị thái độ nghi ngờ hoặc châm biếm đối với ý đó hay nội dung của từ ngữ đó.
II - CHỮA MỘT SỐ LỖI THƯỜNG GẶP
So sánh cách dùng dâu câu trong từng cặp câu dưới đây.
a)
"Đệ nhất kì quan Phong Nhá' nằm trong một quần thể hang động thuộc khối núi đá vôi Kẻ Bàng ở miền tây Quảng Bình. Có thể tới Phong Nha rất dễ dàng bằng hai con đường [...].
(Trần Hoàng)
"Đệ nhất kì quan Phong Nha" nằm trong một quần thể hang động thuộc khối núi đá vôi Kẻ Bàng ở miền tây Quảng Bình, có thể tới Phong Nha rất dễ dàng " bằng hai con đường.
b)
Nơi đây vừa có nét hoang sơ, bí hiểm. Lại vừa rất thanh thoát và giàu chất thơ.
Nơi đây vừa có nét hoang sơ, bí hiểm ; lại vừa rất thanh thoát và giàu chất thợ.
(Trần Hoàng)
Cách dùng dấu châm hỏi và dâu chain than trong các câu dưới đây vì sao khồng đúng ? Hãy chữa lại các dấu câu ấy cho đúng.
Tôi chẳng tìm thấy ồ tôi một năng khiếu gì ? Và không hiểu vì sao tôi không thể thân với Mèo như trước kia được nữa ? Chỉ cần một lỗi nhỏ ở nó là tôi gắt um lên.
Tôi chẳng tìm thây ở tôi một năng khiếu gì. Và không hiểu vì sao tôi không thể thân với Mèo như trước kia được nữa. Chỉ cần một lỗi nhỏ ở nó là tôi gắt um lên !
(Tạ Duy Anh)
III - LUYỆN TẬP
Đặt dâu chấm vào những chỗ thích hợp trong đoạn văn sau đây:
Tuy rét vẫn kéo dài, mùa xuân đã đêh bên bờ sông Lương mùa xuân đã điểm các chùm hoa gạo đỏ mọng lên những cành cây gạo chót vót giữa-trời và trải mầu lúa non sáng dịu lên khắp mặt đất mới cách ít ngày còn trần trụi đen xám trên những bãi đất phù sa mịn hồng mơn mởn, các vòm cây quanh năm xanh um đã dần dần chuyên màu lốm đốm, như được rắc thêm một lớp bụi phấh hung vầng: các vườn nhãn, vườn vải đang trổ hoa [...] Mùa xuân đã đêh những buổi chiều hửngấín, từng đàn chim én từ dãy núi biếc đằng xa bay tới, lượn vòng trên những bêh đò, đuổi nhau xập xè bên những mái nhà toả khói những ngày mưa phùn, người ta thây trên mấy bãi soi dài nổi lên đây dó ở giữa sông, những con giang, con sếu cao gần bằng người, không biết từ đâu về, theo nhau lững thững bước thấp thoáng trong bụi mưa trắng xoá có những buổi, cả một quãng sông phía gần chân núi bỗng rỢp đi vì hàng nghìn đôi cánh của những đàn sâm cầm tới tấp sà xuôhg, chẳng khác nào từng đám mây bông rụng xuống, tan biến trong các đầm bãi rậm rạp lau sậy.
(Theo Nguyễn Đình Thi)
Đoạn đối thoại dưới đây có dấu chấm hỏi nào dùng chưa đúng không ? Vì sao ?
Bạn đã đêh thăm động Phong Nha chưa ?
-Chưa ? Thế còn bạn đã đêh chưa ?
Mình đêh rồi. Nếu tới đó, bạn mới hiểu vì sao mọi người lại thích đêh thăm động như vậy ?
Hãy đặt dấu chấm than vào cuối câu thích hợp :
Động Phong Nha thật đứng là "Đệ nhất kì quan” của nước ta
Chúng tôi xin mời các bạn hãy đêh thăm động Phong Nha quê tôi
Đông Phong Nha còn cất giữ bao điều huyền bí, thú vị, hấp dẫn mà con người vẫn chưa biết hết
Đặt dấu câu thích hợp vào chỗ có dấu ngoặc đơn dưới đây :
Chị Cốc liền quát lớn :
Mày nói gì ( )
Lạy chị, em nói gì đáu ( )
Rồi DếChoắt lủi vầo ( )
Chối hả ( ) Chối này ( ) Chốỉ này ( )
Môi câu "Chối này' chị Cốc lại giáng một mỏ xuống ( )
.(Theo Tô Hoài)
Chính tả (nghe - viết) : Bức thư của thủ lĩnh da đỏ (từ Đối với đồng bào tôi đến kí ức của người da đỏ).