SGK Ngữ Văn 6 - So sánh

so SÁNH
I
- so SÁNH LÀ GÌ ?
Tìm những tập hợp từ chứa hình ảnh so sánh trong các câu sau :
Trẻ em như búp trên cành Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan.
(Hồ Chí Minh)
[...] trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
(Đoàn Giỏi)
Trong mỗi phép so sánh trên, những sự vật, sự việc nào được so sánh với nhau ? Vì sao có thể so sánh như vậy ? So sánh các sự vật, sự việc với nhau như vậy đê’ làm gì ?
Sự so sánh trong những câu trên có gì khác với sự so sánh trong câu sau ?
Con mèo vằn vầo tranh, to hơn cả con hổ nhưng nét mặt lại vô cùng dễ mến.
(Tạ Duy Anh)
Ghi nhớ
So sảnh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng để lầm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
- CẤU TẠO CỦA PHÉP SO SÁNH
Điền những tập hợp từ chứa hình ảnh so sánh trong các câu đã dẫn ở phần I vào mô hình phép so sánh theo mẫu dưới đây :
Vế A
(sự vật được so sánh)
Phương diện so sánh
Từ so sánh
VếB
(sự vật dùng đê so sánh)
Nêu thêm các từ so sánh mà em biết.
Cấu tạo của phép so sánh trong những câu dưới đây có gì đặc biệt ?
Trường Sơn : chí lớn ông cha cửu Long: lòng mẹ bao la sóng trào.
(Lê Anh Xuân)
Như tre mọc thẳng, con người không chịu khuất.
(Thép Mới)
Ghi nhớ
Mô hình cấu tạo đầy đủ của một phép so sánh gồm :
VếA (nêu tên sự vật, sự việc được so sánh);
VếB (nêu tên sự vật, sự việc dùng để so sánh với sự vật, sự việc nói ở vế A) ;
— Từ ngữ chỉ phương diện so sánh;
— Từ ngữ chỉ ý so sánh (gọi tắt là từ so sánh).
Trong thực tế, mô hình câu tạo nói trên có thể biến đổi ít nhiều :
Các từ ngữ chỉ phương diện so sánh và chỉ ý so sánh có thể được lược bớt.
— VếB có thể được đảo lên trước vê'A cùng với từ so sánh.
- LUYỆN TẬP
Với mỗi mẫu so sánh gợi ý dưới đây, em hãy tìm thêm một ví dụ : a) So sánh đồng loại
So sánh người với người:
Lúc ở nhà, mẹ cũng là cô giáo Khi tới trường, cô giáo như mẹ hiền.
(Lời bài hát)
So sánh vật với vật:
Từ xa nhìn lại, cây gạo sừng sững như một tháp đèn khổng lồ [...].
(Vũ Tú Nam)
b) So sánh khác loại
So sánh vật với người:
Ngôi nhà như írẻ nhỏ Lớn lên với trời xanh.
(Đồng Xuân Lan)
Bà như quả đã chín rồi Càng thêm tuổi tác, càng tươi lòng vầng.
(Võ Thanh An)
So 'sánh cái cụ thể với cái trừu tượng :
Trường Sơn : chí lớn ông cha cửu Long: lòng mẹ bao la sóng trào.
(Lê Anh Xuân)
Công cha như núi Thái Sơn Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
(Ca dao)
Dựa vào những thành ngữ đã biết, hãy viết tiếp vế B vào những chỗ trông dưới đây để tạo thành phép so sánh :
khoẻ như...
đen như...
trắng như...
cao như...
Hãy tìm những câu văn có sử dụng- phép so sánh trong các bài Bài học đường đời đầu tiên và Sông nước Cà Mau.
Chính tả (nghe - viết) : 'Sông nước Cà Mau (từ Dòng sông Năm Căn mênh mông đến khói sóng ban mai).