Soạn Văn 7: Dấu gạch ngang
Bài 30 Dấu gạch ngang Văn bản báo cáo Ôn tập tiếng Việt Ôn tập phần Làm văn DẤU GẠCH NGANG KIẾN THỨC Cơ BẢN Dấu gạch ngang có những công dụng sau: Đặt giữa câu để đánli dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu. Đặt dòng dầu để đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc để liệt kê. Nối các từ nằm trong một liên danh. Phân biệt dấu gạch ngang và dấu gạch nối. Dấu gạch nốì không phải là một dấu câu. Nó chĩ dùng để nối các tiếng trong những từ mượn gồm nhiều tiếng. Dấu gạch nối ngắn hơn dấu gạch ngang. HƯỚNG DẪN TÌM Hiểu CÂU HỎI PHAN bài học Công dụng của dấu gạch ngang trong các câu sau: Đẹp quá đi, mùa xuân ơi - mùa xuân của Hà Nội thân yêu [-...] (Vũ Bằng) Công dụng: đánh dấu bộ phận chú thích (mùa xuân của Hà Nội). Có người khẽ nói: Bẩm, dễ có khi để vỡ! Ngài cau mặt, gắt rằng: Mặc kệ! Công dụng: đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật. Dấu chấm lửng được dùng để: Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng chưa liệt kê hết. Thể hiện chỗ lời nói bỏ dỏ' hay ngập ngừng, ngắt quãng. Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ, hài hước châm biếm. (Ngữ văn 71 Công dụng: dùng đế liệt kê. Một nhân chứng thứ hai của cuộc hội kiến Va-ren - Phan Bội Châu (xin chẳng dám nêu tên nhân chứng này) lại quả quyết rằng Phan Bội Châu dã nhổ vào mặt Va-ren; cái đó củng có thể. Công dụng: nôi các từ nằm trong một liên danh. Phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nốì Trong ví dụ ở câu (d) phần 1 dấu gạch nối giữa các tiếng trong từ Va-ren được dùng để nôi giữa hai tiếng, vì đây là từ mượn. Viết dấu gạch nối thường ngắn hơn dấu gạch ngang. HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP Câu 1. Hãy nêu rõ công dụng của dấu gạch ngang trong những câu dười đây. Mùa xuân của tôi - mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội - là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng... (Vũ Bằng) Công dụng: đánh dấu bộ phận chú thích. Chỉ có anh lính dòng An Nam, hồng súng chào ở cửa ngục là cứ bảo rằng, nhìn qua chấn song, có thấy một sự thay đổi nhẹ trển mắt người tù lừng tiếng. Anh quả quyết - cái anh chàng ranh mãnh dó - rằng có thấy đôi ngọn râu mép của người tử tù nhếch lên một chút rồi hạ xuống ngay, và cái đó diễn ra chỉ có một lần thôi. (Nguyễn Ái Quốc) Công dụng: đánh dấu bộ phận giải thích. - Quan có hai cái mủ trên chóp sọ! - Một chú bé con thì thầm. - 0! Cái áo đẹp chửa! - Một chị con gái thốt ra. (Nguyễn Ái Quốc) Công dụng: — Đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật. - Đánh dấu bộ phận chú thích. Tàu Hà Nội - Vinh khởi hành lúc 21 giờ. Công dụng: đánh dấu một liên danh. Thừa Tìiiền - Huế là một tỉnh giàu tiềm năng kinh doanh du lịch. Công dụng: đánh dấu một liên danh. Câu 2. Hãy nêu rõ công dụng của các dấu gạch nối trong ví dụ dưới đây. Các con ơi, đây là lần cuối cùng thầy dạy các con. Lệnh từ Béc-lìn là từ nay chỉ dạy tiếng Đức ở các trường vùng An-dát và Lo-ren... (An-phông-xơ Đô) Công dụng: nối các tiếng trong những từ mượn. Câu 3. Đặt câu có dùng dấu gạch ngang. Nói về một nhân vật trong vở chèo Quan Âm Thị Kính. Cả năm lần Thị Kính kêu oan - bốn lần với mẹ chồng, một lần với chồng - đều không được giải oan, thậm chí oan càng dày thèm. Nói về cuộc gặp mặt của đại diện học sinh cả nước. Chưa bao giờ lại có cuộc họp mặt đông đủ đến thế, đại diện học sinh ở khắp cả ba miền Bắc - Trung - Nam đều về dự họp.