Soạn Văn 7: Thêm trạng ngữ cho câu (tiếp theo)
Bài 22 Thêm trạng ngữ cho câu (tiếp theo) Cách làm bài văn lập luận chứng minh Luyện tập lập luận chứng minh THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU (tiếp theo) KIẾN THỨC Cơ BẢN Trạng ngữ có nliững công dụng sau: Xác định lioàn cảnh, điều liiện diễn ra sự việc trong câu, góp phần làm cho nội dung của câu được đầy đủ, chính xác. Nối kết các câu, các đoạn với nhau, góp phần làm cho đoạn văn, bài văn dược mạch lạc. Trong một số trường hợp để nhấn mạnh ý, chuyển ý hoặc thể hiện những tình huống cảm xúc nhất định, người ta có thể tách trạng ngữ, đặc biệt là trạng ngữ đứng cuối câu, thành những câu riểng. HƯỚNG DẪN TÌM HlỂư CÂU HỎI PHAN bài học Công dụng trạng ngữ Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng [...] Thường thường, vào khoảng dó trời đã hết nồm, mưa xuân bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ. Sáng dậy, nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi ở trên trời, mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột. (Vũ Bằng) Về mùa dông, lá bàng đỏ như màu đồng hun. (Đoàn Giỏi) Chúng ta không thể bỏ trạng ngữ ở các câu trên bởi 'vì các trạng ngữ đã bổ sung ý nghĩa về thời gian và không gian. Liên quan tới sự việc trong câu và làm cho nội dung của câu được đầy đủ, chính xác. Trong một bài văn nghị luận, ta phải sắp xếp các luận cứ theo một trình tự nhất định: Thời gian - không gian, nguyên nhân - kếtquả... trạng ngữ có vai trò nối kết các câu, các đoạn, với nhau, góp phần làm cho bài văn được mạch lạc. Tách trạng ngữ thành câu riêng Người Việt Nam ta ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình. Và để tin tưởng hơn nữa vào tương lai của nó. (Đặng Thai Mai? Việc tách trạng ngữ như câu trên có tác dụng nhấn mạnh ý. HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP Câu 1. Nêu công dụng trạng ngữ trong các đoạn trích sau đây. « Kết hợp những bài này lại, ta được chiêm ngưỡng một bức chân dung tinh thần tự hoạ rất rõ nét và sinh động của nhà tho'. ơ loại hài thứ nhất, người ta thấy trong nhà thơ Hồ Chí Minh có nhà báo Nguyễn Ái Quốc hết sức sắc sảo trong bút pháp kí sự, phóng sự và nghệ thuật châm biếm. ơ loại bài thứ hai, ta lại thấy ở nhà thơ cách mạng sự tiếp nối truyền thống thi ca lâu đời của phương Đông, của dân tộc Lý Bạch, Đỗ Phủ... đến Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến. (Theo Nguyễn Đãng Mạnh? Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ. Lần dầu tiên chập chững bước di, bạn đã bị ngã. Lần dầu tiên tập bơi, bạn uống nước và suýt chết đuôi phải không? Lần đầu tiền chơi bóng bàn, bạn có đánh trúng bóng không? Không sao đâu vì... [...] ... Lúc còn học phổ thông, Lu-i Pa-xtơ chỉ là một bậc học sinh trung bình, về môn Hoá, ông đứng hạng 15 trong số 22 học sinh của lớp. (Theo Trái tim có điều kì diệu) + Trạng ngữ trong hai đoạn văn trên là những phần in nghiêng trong mỗi câu. + Ớ đoạn a, các trạng ngữ đứng ở vị trí mở đầu của mỗi câu, có tác dụng liên kết các câu góp phần làm sáng tỏ luận điểm: Kết hợp những bài này lại, ta được chiêm ngưỡng một bức chân dung tinh thần tự hoạ rất rõ nét và sinh động của nhà thơ. + ơ đoạn b, vị trí các trạng ngữ cũng đứng đầu ở mỗi câu, có tác dụng liên kết các câu, làm cho đoạn văn mạch lạc và sáng tỏ luận điểm Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ. Câu 2. Chỉ ra những trường hợp tách trạng ngữ thành câu riêng trong các chuỗi câu dưới đây. Nêu tác dụng của những câu do trạng ngữ tạo thành. Bô" cháu đã hí sinh. Năm 72. (Theo Báo Văn nghệ) Bốn người lính đều cúi đầu, tóc xõa gối. Trong lúc tiếng đờn vẫn khắc khoải vẳng lên những chữ dờn li biệt, bồn chồn. (Anh Đức) + Phần in nghiêng là trạng ngữ. + Trạng ngữ ở câu a nhấn mạnh thời gian. + Trạng ngữ ở câu b nhấn mạnh tình huống, cảm xúc. Câu 3. Viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về sự giàu đẹp của tiếng Việt. Chỉ ra các trạng ngữ và giải thích vì sao cần thêm trạng ngữ trong những trường hợp ấy. Tiếng Việt thật phong phú và giàu sắc thái biểu cảm. Chỉ một tiếng Mẹ mà chúng ta có rất nhiều cách gọi khác nhau. Người vùng núi phía Bắc thì gọi là bầm, là mế; Người vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng gọi là mọ- là u; Người Nam Bộ gọi là má, sau này có một sô" nơi gọi là me. ơ mỗi cách gọi, ta thấy đều thể hiện tình cảm yêu thương sâu nặng với người mẹ nhưng đồng thời còn thể hiện sắc thái khác nhau về tập tục của mỗi vùng quê. + Trạng ngữ: Ớ mỗi cách gọi + Tác dụng: Liên kết đoạn giữa hai vê" a và vế b.