SGK Ngữ Văn 8 - Lựa chọn trật tự từ trong câu (luyện tập)

LựA CHỌN TRẬT Tự TỪ TRONG CÂU
(Luyện tập)
Trật tự các từ và cụm từ in đậm dưới đây thể hiện mối quan hệ giữa những họạt động và trạng thái mà chúng biêu thị như thế nào ?
Tỉnh thần yêu n ước cũng nh ư các th ứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thâỳ. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trongrương, tronghòm. Bổn phận của chúng ta là lầm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trung bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyển, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tỉnh thần yêu nước của tất cả mọi người đêu được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.
(Hồ Chí Minh, Tinh thần ỵêu nước của nhân dân ta)
Gần đến ngày giỗ đầu thầy tôi, mẹ tôi ở Thanh Hoá vẫn chưa về. Trong đó nghe đâu mẹ tôi đi bán bóng đèn và những phiên chợ chính còn bán cả vàng hương nữa.
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
Vì sao các cụm từ in đậm dưới đây được đặt ở đầu câu ?
Cùng lắm, nó có giở quẻ, hắn cũng chỉ đến đi ở tù. Ở tù thì hắn coi là thường.
(Nam Cao, Chí Phèo)
Nguyễn Tuân có một kho từ vựng hết sức phong phú mà ông đã cần cù tích ỉuỹ. Vôh từ vựng ây, trước Cách mạng tháng Tám, ông thường dùng để chơi ngông với đời.
(Theo Nguyễn Đăng Mạnh,
Nhà văn Việt Nam hiện đại - Chân dung và phong cách)
Việc đến tai em bé con nhà thợ cày, em liền bảo cha :
- Chả mấy khi được lộc vua ban, cha cứ thưa với làng giết thịt hai con trâu và đồ hai thúng gạo nếp để mọi người ăn một bữa cho sướng miệng. Còn một trâu và một thúng gạo, ta sẽ-xin làng lầm phí tổn cho cha con ta trẩy kinh lo liệu việc đó.
(Em bé thông minh)
Một thời đại vừa chẵn mười năm.
Trong mười năm ấy, thơ mới đã tranh đâu gắt gao với thơ cũ, một bên giành quyền sôhg, một bên giữ quyền sống. Cuộc tranh đấu kéo dài cho đêh ngày thơ mới toàn thắng. Trong sự thắng lợi ấy, cũng có công những người tả xưng hữu đột nơi chiến trường, nhưng trước hết là công những nhà thơ mới.
(Hoài Thanh - Hoài Chân, Một thời đại trong thỉ ca)
Phân tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong những câu in đậm dưới đây :
Bước tôi Đèo Ngang, bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi, tiêu vài chú,
Lác đác bên sông, chợ mây nhà.
Nhớ nước đau lòng, con quôc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.
(Bà Huyện Thanh Quan, Qua Đèo Ngang)
Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều
Bóng dài lên đỉnh dốc cheo leo Núi không đè nổi vai vươn tới Lá nguy trang reo với gió đèo...
(Tố Hữu, Lên Tây Bắc)
Các câu (a) và (b) sau đây có gì khác nhau ? Chọn câu thích hợp điền vào chỗ trống trong đoạn văn bên dưới.
Tôi thấy một anh Bọ Ngựa trịnh trọng tiến vào.
Tôi thâỳ trịnh trọng tiến vào một anh Bọ Ngựa.
Bỗng mâỷ chú Châu Châu Ma đang nhảy nhót khoe tài quanh các nàng Cào Cào, vội né giạt về một bên. Rồi trong cửa hàng chợt im tiếng ồn ào. /.../ Người ngợm anh Bọ Ngựa này cũng bình thường thôi, nhưng chưa hiểu sao anh làm ra lớỉ quan dạng đến thê' anh đi cứ chân nhấc từng bước cao ngang đầu gối kiểu bước chân ngỗng, cách thức rất ta đây kẻ giờ và hách dịch.
(Tô Hoài, Dê'Mèn phiêu lưu kỉ)
Dưới đây là đoạn kết bài Cây tie Việt Nam của Thép Mới (Ngữ văn 6, tập hai, tr. 95). Hãy liệt kê các khả năng sắp xếp trật tự từ trong bộ phận câu in đậm. Đốì chiếu đoạn kết với dàn ý của bài văn và cho biết vì sao tác giả lựa chọn trật tự từ như ở đây.
Cây tre Việt Nam ! Cây tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thuỷ chung, can đảm. Cầy tre mang những đức tính của người hiền là tượng trung cao quý của dân tộc Việt Nam.
Viết một đoạn văn ngắn về một trong các đề tài sau đây :
Lợi ích của đi bộ đôi với sức khoẻ.
Lợi ích của đi bộ đối với việc mở rộng hiểu biết thực tế.
Giải thích cách sắp xếp trật tự từ ở một câu trong đoạn văn đã viết.