Giải Địa Lí 6 - Bài 18: Thời tiết, khí hậu và nhiệt độ không khí
BÀI 18. THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI LÝ THUYỀT Giã sử có một ngày Hừ Nội, người ta đo nhiệt độ lúc 5 giữ được 20'c, lúc 13 giờ được 24' c và lúc 21 giờ được 22°c. Em hãy nêu cách tính nhiệt độ trung hình cua ngày hôm đó và kết quâ ciía nộ. Trả lời Cách tính: nhiệt độ trung bình ngày là kêì quâ trung bình cộng của nhiệt độ đo được vào lúc 5 giờ, 13 giờ và 21 giờ. Nhiệt độ trung bình của ngày hôm đó là 22"c. Khi đo nhiệt độ không khí tại sao người ta phai để nhiệt kế trong bóng râm vù cách mặt đất 2 m? Trả lời Khi các lia bức xạ mặt trời đi qua khí quyển, chúng chưa trực liếp làm cho không khí nóng lên. Mặt đất hấp thụ lượng nhiệt của Mặt Trời, rồi bức xạ vào không khí, lúc đó không khí mới nóng lên, lạo ra nhiệt độ của không khí. Nếu để nhiệt kế dươi ánh nắng Mặt Trời thì nhiệt độ đo được không phải là nhiệt độ không khí, đó là nhiệt độ của lia bức xạ mặt trời. Nếu để sát mặt đât đo, thì nhiệt độ đo được là nhiệt độ của bề mặt đâì. E/?ỉ hãy cho biết tại sao về mùa hạ, những miền gần biến có không khí mát hơn trong (lất liền; trogn khi đó về mùa đông, những miền gần biển lại có không khí ấm hơn trong đất liền? Trả lời Do đặc lính hấp thụ nhiệt của đất và nước khác nhau (các loại đâl đá... mau nóng, nhưng cũng mau nguội, còn nước thì nóng chậm hơn nhưng cũng lâu nguội hơn), dẫn đốn sự khác biệt về nhiệt độ giữa đất và nước, làm cho nhiệt độ không khí ở những miền gần biển và những miền nằm sâu trong lục địa cũng khác nhau. Vì vậy, về mùa hạ, những miền gần biển có không khí mát hơn trong đât lien; về mùa đông, những miền gần biển lại có không khí âm hơn trong đâl liền. Em hãy tính sự chênh lệch về độ cao giữa hai địa điếm trong hình 48 (SGK trang 56). Trả lời Trong tầng đôi lưu, cứ lên cao 100m, nhiệt độ giảm o,6"c. Sự chênh lệch nhiệt độ giừa hai địa điểm là 6°c, nên sự chênh lệch về độ cao giữa hai địa điểm này là l.OOOm. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP Em hãy ncu sự khác biệt giữa thời tiết và khí hậu. Trả ỉời Thời tiết là sự biểu hiện của các hiện tượng khí tượng ở một địa phương, trong một thời gian ngắn. Khí hậu là sự lặp đi lặp lại của lình hình thơi tiết, ở một địa phương, trong nhiều năm. Em hãy cho biết, tại sao lại có sự khác nhau giữa khí hậu lục địa và khí hậu đại dương? Trả lời Do đặc tính hâp thụ nhiệt của đâì và nước khác nhau, dẫn đến sự khác biệt về nhiệt độ giữa đâì và nươc, làm cho nhiệt độ không khí ờ những miền gần biển và những mien nằm sâu trong lục địa khác nhau. Từ đó. dẫn đến sự khác nhau giữa khí hậu lục địa và khí hậu dại dương. Em hãy giải thích tại sao không khí trên mặt dâì không nóng nhât vào lúc 12 giơ trưa (lúc bức xạ mặt trơi mạnh nhất) mà lại nóng nhât vào lúc 1 giơ chiều? Trả lời Mặt đâì hâp thụ lượng nhiệt của Mặt Trơi, rồi bức xạ lại vào không khí. lao ra nhiệt độ không khí. Vì vậy, khi mặt đâì có nhiệt độ cao nhâì vào lúc 12 giơ trưa (lúc bức xạ mặt trơi mạnh nhâì) thì không khí chưa nóng nhâì. Khoảng một thơi gian sau (lúc 1 giơ chiều), không khí trên mặt đâì mơi có nhiệt độ nóng nhất trong ngày. Ngươi ta đã lính nhiệt độ trung bình tháng và nhiệt độ trung bình năm như thê nào? Trả lòi Nhiệt độ trung bình tháng là trung bình cộng nhiệt dô tâì cả các ngày trong tháng. Nhiệt độ trung bình năm là trung bình cộng nhiệt độ 12 tháng của năm. • Câu hỏi mở rộng: Nhiệt độ không khí là gì? Trình bày các nhân lô' ảnh hương đến sự thay đổi nhiệt độ của không khí. Trả lời Nhiệt độ không khí là độ nóng, lạnh của không khí. Các nhân lố ảnh hương đến sự thay đổi nhiệt độ của không khí: + Vĩ độ địa lí: Không khí ơ các vùng vĩ độ lhâ'p nóng hơn không khí ơ các vùng vĩ độ cao. + Độ cao: Trong tầng đôi lưu, càng lên cao nhiệt độ không khí càng giảm. + VỊ trí gần hay xa biển: Nhiệt độ không khí ơ những miền nam gần biển và những miền nằm sâu trong lục địa cũng khác nhau. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM Khoanh tròn câu trả lơi đúng nhâì: Khi đo nhiệt độ không khí, ngươi ta phải đật nhiệt kế nơi mát, cách mặt đát Im. ngoài trời, sát mặt đât. c. trong bóng râm, cách mặt đất 2m. D. ngoài trời nắng, cách mặt đâì 3m. Nhiệt độ trung bình ngày là kết quả lổng cộng nhiệt độ ba lần đo trong ngày vào các thời điểm A. 5 giờ, 13 giờ, 21 giờ. B. 6 giờ, 14 giờ, 22 giờ. c. 7 giờ, 15 giờ, 23 giờ. D. 8 giờ, 16 giờ, 24 giờ. Nhiệt độ không khí thay dổi luỳ theo A. vị trí gần hay xa biển. B. độ cao. c. vĩ độ địa lí. D. tất cả các ý trên. Giả sử có một ngày ờ thành phô Bên Tre, người ta đo dược nhiệt độ lúc 5 giờ dược 22"c, lúc 13 giờ được 26"c và lúc 21 giờ được 24"c. Vậy nhiệt độ trung bình của ngày hôm đó là bao nhiêu? A. 22"c. B. 23°c. c. 24°c. D. 25"c. Giả sử ờ một dãy núi, người ta đo dược nhiệt độ ở chân núi là 26"c, ở đỉnh núi là 14"c. Vậy dãy núi đó có độ cao là bao nhiêu? A. 500 m. B. 1.000 m. c. 1.500 m. D. 2.0(X) m. Đáp án E IC 2A 3Đ 4C 5D