SGK Ngữ Văn 11 - Đọc thêm: Chạy giặc

  • Đọc thêm: Chạy giặc trang 1
ĐỌCTHÉM CHẠY GIẶC
Tan chợ vừa nghe tiếng súng Tây(1),
Một bàn cờ thế	Tây: chỉ thực dân Pháp.
 	Cờ thế', lối chơi khác của cờ tướng. Một người dùng một số quân cờ đật ra các thế cờ hiểm hóc để thách những người khác giải; người giải phải suy tính nước đi thật kĩ vì chỉ cần đi sai một nước là có thể thua.
 phút sa tay.
Bỏ nhà lũ trẻ lơ xơ chạy	Lơ xơ chạy: chạy một cách thất thần, không định hướng, không ai dắt dẫn.
,
Mất ổ bầy chim dáo dác bay	Dáo dác bay: bay một cách hốt hoảng, ngơ ngác, tan tác, mất phương hướng.
.
Bến Nghé	Bến Nghé : tên cũ của sông Sài Gòn ; cũng là địa danh chỉ thành Gia Định, thuộc địa phận Thành phố Hồ Chí Minh ngày nay.
 của tiền tan bọt nước,
Đồng Nai	Đồng Nai: địa danh chỉ phần đất miền đông Nam Bộ ; cũng là tên một con sông chảy vào sông Nhà Bè, gần Sài Gòn.
 tranh ngói nhuốm màu mây. Hỏi trang	Trang: đấng, bậc (tiếng gọi tôn xưng, chỉ người đáng kính trọng). Ví dụ : trang hảo hán.
 dẹp loạn rày đâu vắng,
Nỡ để dân đen mắc nạn này ?
(Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu, Sđd)
TIỂU DẪN
Hiện nay chưa thấy tài liệu nào nói rõ thời điểm ra đời của bài thơ Chạy giặc. Căn cứ vào hoàn cảnh lịch sử, cuộc đòi Nguyễn Đình Chiểu và nhất là nội dung tác phẩm, có người cho rằng bài thơ này đã được tác giả viết ngay sau khi thành Gia Định bị thực dân Pháp bắt đầu tấn công (ngày 17 - 2 - 1859).
Bài Chạy giặc (có sách ghi là Chạy Tây} là một trong những tác phẩm đầu tiên của vãn học yêu nước chống Pháp nửa cuối thế kỉ XIX.
HƯỚNG DẪN ĐỌC THÊM
Cảnh đất nước và nhân dân khi giặc Pháp đến xâm lược được miêu tả như thế nào ? Phân tích nét đặc sắc trong ngòi bút tả thực của tác giả.
Trong hoàn cảnh đó, tâm trạng, tình cảm của tác giả như thế nào ?
Phân tích thái độ của nhà thơ trong hai câu thơ kết.