SGK Ngữ Văn 11 - Thực hành về lựa chọn trật tự các bộ phận trong câu

  • Thực hành về lựa chọn trật tự các bộ phận trong câu trang 1
  • Thực hành về lựa chọn trật tự các bộ phận trong câu trang 2
  • Thực hành về lựa chọn trật tự các bộ phận trong câu trang 3
THỰC HÀNH VÉ LỰA CHỌN TRẬT Tự CÁC Bộ PHẬN TRÒNG CAU
KẾT QUẢ CẦN ĐẠT
Nâng cao nhận thức về vai trò, tác dụng của trật tự các bộ phận câu trong việc thể hiện ý nghĩa và liên kết ý trong văn bản.
Có ý thức cân nhắc, lựa chọn trật tự tối ưu cho các bộ phận câu ; có kĩ năng sắp xếp trật tự trong câu khi nói và viết.
I- TRẬT Tự TRONG GÂU ĐƠN
Đọc đoạn trích sau, chú ý trật tự các bộ phận câu được in đậm và trả lòi câu hỏi.
Hắn móc đủ mọi túi, để tìm một cái gì, hắn giơ ra : đó là một con dao nhỏ, nhưng rất sắc. Hắn nghiến răng nói tiếp:
- Vâng, bẩm cụ không được thì con phải đâm chết dăm ba thằng, rồi cụ bắt con giải huyện.
(Nam Cao, Chí Phèo)
Có thể sắp xếp phần in đậm theo trật tự “rất sắc, nhưng nhỏ” mà câu vần phù họp vói mạch ý trong đoạn vãn được không ?
Việc sắp xếp theo trật tự “nhỏ, nhưng rất sắc” có tác dụng như thế nào đối vói sự thể hiện ý nghĩa của câu và sự liên kết ý trong đoạn văn ?
So sánh vói trật tự của các từ ngữ đó trong trường họp sau :
Hắn có một con dao rất sắc nhưng nhỏ. Dao ấy thì làm sao chặt được cành cây to này ?
Trong mỗi trường họp trên đây, trật tự sắp xếp các bộ phận câu có mục đích gì ? (xét trong quan hệ về ý vói các câu đi trước, đi sau)
Một học sinh Trung học cơ sở còn lưỡng lự trong việc lựa chọn giữa hai cách viết sau đây. Anh (chị) hãy giúp em đó lựa chọn cách viết tối ưu và giải thích lí do của sự lựa chọn đó.
A - Bạn em nhỏ người nhưng rất thông minh. Thầy giáo đã chọn bạn ấy vào đội tuyển học sinh giỏi.
B - Bạn em rất thông minh, nhưng nhỏ người. Thầy giáo đã chọn hạn ấy vào đội tuyển học sinh giỏi.
Trong mỗi đoạn trích sau đều có những câu vãn có bộ phận biểu hiện thời gian (phần in đậm), nhung bộ phận đó đuợc đặt ở những vị trí khác nhau trong câu (đầu, giữa, cuối câu). Hãy phân tích tác dụng của mỗi cách sắp xếp.
Một đêm khuya, Mị nghe tỉêhg gõ vách [...]. MỊ vừa bước ra, lập tức có mấy người choàng đến, nhét áo vào miệng MỊ rồi bịt mắt,, cõng Mị đi.
Sáng hôm sau, MỊ mới biết mình đang ngồi trong nhà thống lí Pá Tra...
(Tô Hoài, Vợ chồngA Phủ']
Nhưng mà biết đứa nào đã đẻ ra Chí Phèo ? Có mà trời biết! Hắn không biết, cả làng Vũ Đại cũng không ai biết...
Một anh đi thả ống lưon, một buổi sáng tinh sưong, đã thấy hắn trần truồng và xám ngắt trong một váy đụp [...].
(Nam Cao, Chí Phèo)
Nhưng rồi hỏi ra mới rõ cô ấy không phải con gái nhà Pá Tra : cô ấy là vợ A Sử, con trai thống lí Pá Tra.
Cô MỊ về làm dâu nhà Pá Tra đã mấy năm.
(Tô Hoài, Vợ chồng A Phủ)
II-TRẬT Tự TRONG CÂU GHÉP
Trong những câu ghép ở các đoạn trích sau, vì sao vế in đậm lại đặt ở vị trí sau so vói vế còn lại ? Khi đặt vế đó ở vị trí trước thì nội dung của câu và mạch ý của đoạn có gì thay đổi ?
Chí Phèo đoán chắc rằng một người đàn bà hỏi một người đàn bà khác đi bán vải ở Nam Định về. Hắn lại nao nao buồn, là vì mẩu chuyện ấy nhắc cho hắn một cái gì rất xa xôi. Hình như có một thời hắn đã ao ước có một gia đình nho nhỏ. Chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải.
(Nam Cao, Chí Phèo)
Thưa cụ, việc đó là việc riêng của chị cháu. Tuỳý chị cháu cư xử. Cháu không có quyền lạm bàn tới, tuy đối vời chị cháu cũng như đối với quan huyện, cháu vẫn là người chịu cm.
(Khái Hưng, Nửa chừng xuân)
Lựa chọn câu văn thích họp nhất để dùng vào vị trí bỏ trống ở đầu đoạn văn sau đây:
Ị...Ị Trong các thời kì khác nhau trước đây, các nhà chính trị, nhà văn lỗi lạc,... đã phát triển nó và hoàn toàn nắm vững nó. Ví dụ : Na-pô-lê-ồng đọc tốc độ 2000 từ/phút, Ban-dắc đọc tốc độ 4000 từ/phút, Mác-xim Go-rơ-ki đọc mỗi trang sách chỉ mất vài giây,...
(Theo Lịch văn hoá tổng họp 1987-1990)
A - Các phưcmg pháp đọc nhanh không phải là điều mới lạ nhưng trong những năm gần đây nó đã được phổ biến khá rộng.
B - Trong những năm gần đây, các phương pháp đọc nhanh không phải là điều mới lạ nhưng nó đã được phổ biến khá rộng.
c - Trong những năm gần đây, các phương pháp đọc nhanh đã được phổ biến khá rộng, nhưng nó không phải là điều mới lạ.
D - Các phương pháp đọc nhanh không phải là điều mới lạ nhưng nó đã được phổ biến khá rộng trong những năm gần đây.