SGK Tiếng Việt 5 - Tuần 23 - Chủ điểm: Vì cuộc sống thanh bình

TẬP ĐỌC	
Phân xử tài tình
Xưa, có một vị quan án rất tài. Vụ án nào, ông cũng tìm ra manh mối ■ và phân xử công bằng.
Một hôm, có hai người đàn bà đến công đường. Một người mếu máo :
Bẩm quan, con mang vải đi chợ, bà này hỏi mua, rồi cướp tấm vải, bảo là của mình.
Người kia cũng rưng rưng nước mắt:
Tấm vải là của con. Bà này lấy trộm.
Đòi người làm chứng nhưng không có, quan cho lính về nhà họ xem. Cả hai đều có khung cửi như nhau, cùng mang vải ra chợ bán hôm ấy. Ngẫm một lát, quan ôn tồn bảo :
Hai người đều có lí nên ta xử thế này : tấm vải xé đôi, mỗi người một nửa.
Thừa lệnh, lính đo vải xé ngay. Một người đàn bà bật khóc. Lập tức, quan bảo đưa cả tấm vải cho người này rồi thét trói người kia lại. Sau một hồi tra hỏi, kẻ kia phải cúi đầu nhận tội.
Lẩn khác, quan tới vãn cảnh một ngôi chùa. Sư cụ đón tiếp kính cẩn, rổi nhờ tìm hộ số tiền của nhà chùa bị mất.
Quan nói sư cụ biện lễ cúng Phật, rồi gọi hết sư vãi, kẻ ăn người ở trong chùa ra, giao cho mỗi người cầm một nắm thóc và bảo :
- Chùa ta mất tiền, chưa rõ thủ phạm. Mỗi người hãy cầm một nắm thóc đã ngâm nước rổi vừa chạy đàn, vừa niệm Phật. Đức Phật rất thiêng. Ai gian, Phật sẽ làm cho thóc trong tay kẻ đó nảy mầm. Như vậy, ngay gian sẽ rõ.
Mới vài vòng chạy, đã thấy một chú tiểu thỉnh thoảng hé bàn tay cầm thóc ra xem. Quan lập tức cho bắt chú tiểu vì chỉ kẻ có tật mới hay giật mình. Chú tiểu kia đành nhận tội.
Theo NGUYỄN ĐỔNG CHI
Quan án : chức quan thời xưa chuyên lo việc điều tra và xét xử.
Vãn cành : đến ngắm cảnh đẹp.
Biện lễ : lo liệu, sắm sửa lễ vật.
Sư vãi: những người tu hành ở chùa nói chung.
Đàn : nền đất đắp cao hoặc đài dựng cao để tế lễ.
Chạy đàn : nghi lễ chạy quanh đàn cúng.
Hai người đàn bà đến công đường nhờ quan phân xử việc gì ?
Quan án đã dùng những biện pháp nào để tìm ra người lấy cắp tấm vải ? Vì sao quan cho rằng người không khóc chính tà người lấy cắp ?
Kể lại cách quan án tìm kẻ lấy trộm tiền nhà chùa.
Vì sao quan án dùng cách trên ? Chọn ý trả lời đúng :
Vì tin là thóc trong tay kẻ gian sẽ nảy mầm.
Vì biết kẻ gian thường lo lắng nên sẽ lộ mặt.
Vì cần có thời gian để thu thập chứng cứ.
	CHÍNH TÀ 	—
Nhớ - viết: Cao Bằng (4 khổ thơ đầu)
Tìm tên riêng thích hợp với mỗi ô trống, biết rằng những tên riêng đó là : Điện Biên Phủ, Công Lý, Côn Đảo, Võ Thị Sáu, Nguyễn Văn Trỗi, Phan Đình Giót.
Người nữ anh hùng trẻ tuổi hi sinh ở nhà tù là chị
Người lấy thân mình lấp lỗ châu mai trong chiến dịch là anh
Người chiến sĩ biệt động Sài Gòn đặt mìn trên cầu mưu sát
Mắc Na-ma-ra là anh
Tìm và viết lại cho đúng các tên riêng có trong đoạn thơ sau :
Cửa gió Tùng Chinh Đường tuần tra lên chóp Hai ngàn Gió vù vù quất ngang cành bứa Trông xa xa nhập nhoè ánh lửa Vật vờ đầu súng sương sa.
Gửa gió này người xưa gọi Ngã ba Cắt con suối hai chiều dâng lũ Nơi gió Tùng Chinh, Pù mo, pù xai hội tụ Chắn lối mòn lên đỉnh Tùng Chinh.
TheoĐkO NGUYÊN BÀO
	LUYỆN TÙ VÀ CÀU 	
Mở rộng vốn từ : Trật tự - An ninh
Dòng nào dưới đây nêu đúng nghĩa của từ trật tự?
Trạng thái bình yên, không có chiến tranh.
Trạng thái yên ổn, bình lặng, không ồn ào.
Tinh trạng ổn định, có tổ chức, có kỉ luật.
Tìm những từ ngữ liên quan tới việc giữ gìn trật tự, an toàn giao thông có trong đoạn văn sau :
Theo báo cáo của Phòng cảnh sát giao thông thành phố, trung bình mỗi đêm có 1 vụ tai nạn và 4 vụ va chạm giao thông. Phần lớn các tai nạn giao thông xảy ra do vi phạm quỵ định về tốc độ, thiết bị kém an toàn. Ngoài ra, việc lấn chiếm lòng đường, vỉa hè mỏ hàng quán, đô’ vật liệu xây dựng cũng gây ảnh hưởng rất lớn tới trật tự và an toàn giao thông.
Theo báo AN NINH THỦ Đồ
Tìm trong mẩu chuyện vui dưới đây những từ ngữ chỉ người, sự vật, sự việc liên quan đến bảo vệ trật tự, an ninh :
Lí do
• Hai bệnh nhân nằm chung một phòng làm quen với nhau.
Một anh nói : "Tôi là cảnh sát giữ trật tự trong trận bóng chiều qua. Trọng tài bắt tệ quá. Bọn hu-li-gân quậy phá quá chừng, khiến tôi phải vào đây. Thế còn anh, tại sao anh lại bị thương nặng như thế ?"
Anh kia băng bó khắp người, thều thào trả lời : "Tôi bị bọn càn quấy hành hung. Vì chính tôi là trọng tài trận bóng chiều qua !"
Theo TRUYỆN VUI NƯỚC NGOÀI
Hu-li-gân : kẻ ngổ ngáo, gây rối trật tự nơi công cộng.
	KỂ CHUYỆN	
Kế chuyện đã nghe, đã đọc
Đế bài
Kể một câu chuyện em đã nghe hoặc đã đọc về nhũng người đã góp sức bảo vệ trật tự, an ninh.
Gợi ý
Các hoạt động bảo vệ trật tự, an ninh :
Đảm bảo trật tự, an ninh trong phố phường, lối xóm.
Đảm bảo trật tự giao thông trên các tuyến đường.
Phòng cháy, chữa cháy (ví dụ : truyện Tiếng rao đêm - Tiếng Việt 5, tập hài').
Bắt trộm, cướp ; chống các hành vi phạm pháp, tệ nạn xã hội (ví dụ : truyện Người gác rừng tí hon - Tiếng Việt 5, tập một').
Điều tra, xét xử các vụ án (ví dụ : hai truyện ông Nguyễn Khoa Đăng, Phân xử tài tình - Tiêhg Việt 5, tập hài').
Hoạt động tình bấo trong lòng địch (ví dụ : truyện Hộp thư mật - Tiếng Việt 5, tập hài').
Tìm câu chuyện ở đâu ?
Những câu chuyện em được nghe người thân kể.
Bấo, truyện đọc xưa và nay. Chú ý sách Truyện đọc lớp 5 và các truyện tình báo, truyện trinh thám (ví dụ : ông cố vấn của Hữu Mai, Sơ-lốc Hôm của Cô-nan Đoi-lo).
Kể chuyện:
Mỏ đầu câu chuyện : Giói thiệu nhân vật, hoàn cảnh xảy ra câu chuyện.
Diễn biến của câu chuyện : Kể rõ trình tự các việc xảy ra, hành động của nhân vật (chú ý nhấn mạnh những chi tiết liên quan đến nội dung bảo vệ trật tự, a.n ninh).
Trao đổi với các bạn về ý nghĩa của câu chuyện.
TẬP ĐỌC
Chú đi tuần
Thân yêu tặng các cháu học sinh miền Nam
Gió hun hút lạnh lùng
Trong đêm khuya phố vắng
Súng trong tay im lặng,
Chú đi tuần đêm nay
Hải Phòng yên giấc ngủ say
Cây rung theo gió, lá bay xuống đường...
Chú đi qua cổng trường Các cháu miền Nam yêu mến.
Nhìn ánh điện qua khe phòng lưu luyến Các cháu ơi I Giấc ngủ có ngon không ?
Cửa đóng che kín gió, ấm áp dưới mền bông Các cháu cứ yên tâm ngủ nhé I
Trong đêm khuya vắng vẻ,
Chú đi tuần đêm nay Nép mình dưới bóng hà 9 cây Gió đông lạnh buốt đôi tay chú rồi I Rét thì mặc rét cháu ơi !
Chú đi giữ mãi ấm nơi cháu nằm.
Mai các cháu học hành tiến bộ Đời đẹp tươi khăn đỏ tung bay Cháu ơi ! Ngủ nhé, cho say...
TRẨN NGỌC
Học sinh miền Nam : học sinh là con em cán bộ, nhân dân miền Nam ra miền Bắc, học ở các trường nội trú trong thời kì nước ta bị chia cắt (1954 - 1975).
Đi tuần : đi để quan sát, xem xét tình hình trong một khu vực nhằm giữ gìn trật tự, đề phòng bất trắc.
Người chiến sĩ đi tuần trong ho, n cảnh như thế nào ?
Đặt hình ảnh người chiến sĩ đi tuần bên hình ảnh giấc ngủ yên bình của học sinh, tác giả bài thơ muốn nói lên điểu gì ?
Tình cảm và mong ƯỚC của người chiến sĩ đối với các chấu học sinh được thể hiện qua những từ ngữ và chi tiết nào ?
Học thuộc lòng những câu thơ em thích.
	TẬP LÀM VÁN 	
Lập chương trình hoạt động
Đề bài
Để hưởng ứng phong trào "Em là chiến sĩ nhỏ", ban chỉ huy liên đội trường em dự kiến tổ chức một số hoạt động sau :
Tuần hành tuyên truyền về an toàn giao thông.
Triển lãm về an toàn giao thông.
Thi vẽ tranh, sáng tác thơ, truyện vể an toàn giao thông.
Phát thanh tuyên truyền vể phòng cháy, chữa cháy.
Thăm các chú công an giao thông hoặc công an biên phòng.
Em hãy lập chương trình cho một trong các hoạt động trên.
Gợi ý
Bản chương trình hoạt động của em nên có những nội dung sau :
Mục đích :
Góp phần vào công tấc giữ gìn trật tự, an ninh như thế nào ?
Rèn luyện những đức tính, những phẩm chất gì cho mỗi đội viên ?
Phân công chuẩn bị:
Chuẩn bị các dụng cụ, phương tiện phục vụ cho hoạt động.
Chuẩn bị cấc hoạt động cụ thể.
Chương trình cụ thể:
Tập trung đến địa điểm tổ chức hoạt động.
Trình tự tiến hành cấc hoạt động.
Tổng kết, tuyên dương các chi đội và đội viên hoàn thành tốt nhiệm vụ.
	LUYỆN TÙ VÀ CÂU 	
Nối các vế câu ghép bàng quan hệ từ
- Nhận xét
Phân tích cấu tạo của câu ghép sau đây:
Chẳng những Hồng chăm học mà bạn ấy còn rất chăm làm.
Tìm thêm những cặp quan hệ từ có thể nối các vế câu có quan hệ tăng tiến.
- Ghi nhớ
Đê’ thể hiện quan hệ tăng tiến giữa các vế câu ghép, ta có thể nối chúng bằng một trong các cặp quan hệ từ : không những... mà... ; chẳng những... mà... ; không chỉ... mà...
Ill	- Luyện tập
Tìm và phân tích cấu tạo của câu ghép chỉ quan hệ tăng tiến trong mẩu chuyện vui sau:
Người lái xe đãng trí
Một người đàn ông hốt hoảng gọi điện tới đồn công an :
A lô Ị Xin các anh đến giúp tôi ngay I Tôi đã khoá cửa xe cấn thận nhưng bọn trộm vẫn đột nhập vào xe của tôi. Bọn bất lưong ấy không chỉ ăn cắp tay lái mà chúng còn lấy luôn cả bàn đạp phanh. Tbật không thể tưởng tượng nổi !
Lát sau, khi hai cảnh sát vừa được phái đi thì trực ban của đồn lại nhận được một cú điện thoại :
Xin lỗi vì đã làm phiền các anh. Hoá ra tôi ngồi nhầm vào hàng ghế sau.
Theo báo MỤC TÍM
Tìm quan hệ từ thích hợp với mỗi chỗ trống :
Tiếng cười ... đem lại niềm vui cho mọi người ... nó còn là một liều thuốc trường sinh.
... hoa sen đẹp ... nó còn tượng trưng cho sự thanh khiết của tâm hồn Việt Nam.
Ngày nay, trên đất nước ta, ... công an làm nhiệm vụ giữ gìn trật tự, an ninh ... mỗi một người dân đều có trách nhiệm bảo vệ công cuộc xây dựng hoà bình.
	TẬP LÀM VÀN 	;	
Trà bài văn kế chuyên
Nghe cô giáo (thầy giáo) nhận xét chung về bài làm của cả lớp.
Chữa bài:
Tham gia chữa những lỗi chung dưới sự hướng dẫn của thầy cô.
Đọc lại bài làm của em, lời phê của thầy cô.
Tự chữa bài làm của em :
Tự chữa lỗi trong bài làm theo yêu cầu của thầy cô.
Trao đổi với bạn để kiểm tra kết quả chữa lỗi.
Học tập những đoạn văn, bài văn hay:
Nghe đọc một số đoạn hoặc bài làm tốt của các bạn.
Thảo luận để tìm ra cái hay của đoạn văn, bài văn được giới thiệu.
Chọn một đoạn trong bài làm của em viết lại theo cách khác hay hơn