SGK Hóa Học 11 - Bài đọc thêm: Độ điện li và hằng số phân li

BÀI ĐỌC THÊM
ĐỘ ĐIỆN LI VÀ HẰNG SỔ PHÂN LI
- Độ ĐIỆN LI
Để đánh giá mức độ phân li ra ion của chất điện li trong dung dịch, người ta dùng khái niệm độ điện li a.
Độ điện li a (anpha) của chất điện li là tí sô' giữa số phân tử phân li ra ion (n) và tổng số phân tử hoà tan (n0) :
n
,	ct = —
n0
Thí dụ, độ điện li của CH3COOH trong dung dịch nồng độ 0,043 mol/1 là 0,02 hay 2%, nghĩa là trong dung dịch này cứ 100 phân tử CH3COOH hoà tan có 2 phân tử phân li ra ion, còn lại 98 phân tử không phân li ra ion :
Như vậy, theo định nghĩa về độ điện li thì chất điện li mạnh có a = 1, chất điện li yếu có 0 < a < 1. Chất có a = 0 là chất không điện li.
Khi pha loãng dung dịch .thì độ điện li của các chất điện li đều tăng. Thí dụ :
ở 25°c, độ điện li của CH3COOH trong dung dịch 0,10M là 1,32%, trong dung dịch 0,010M là 4,11%.
- HẰNG SÓ PHẢN LI
Sự phân li của chất điện li yếu trong dung dịch là quá trình thuận nghịch. Khi nào tốc độ phân li và tốc độ kết hợp các ion tạo lại phân tử bằng nhau, cân bằng của quá trình điện li được thiết lập. Giống như mọi cân bằng hoá học khác, cân bằng điện li cũng có hằng số cân bằng. Thí dụ, CH3COOH là axit yếu, trong dung dịch có cân bằng sau :
CH3COOH	CH3COO- + H+
Ở trạng thái cân bằng, nồng độ CH3COOH và nồng độ các ion CH3COO , H+ không biến đổi nên ta có :
[CH3COO~][H+]
[CH3COOH]
Ở đây [CH3COOH], [CH3COO-] và [H+] là nồng độ mol của CH3COOH, CH3COO“ và H+ ở trạng thái cân bang.
Hằng số cân bằng K, trong trường hợp này được gọi là hằng số phân li axỉt Ka. Giá trị của hằng số Ka chỉ phụ thuộc vào bản chất axit và nhiệt độ.
Giá trị Ka của axit càng nhỏ, lực axit của nó càng yếu. Thí dụ : ở 25°c, Ka của CH3COOH là 1,75.10-5 và của HC1O là 5,0.1()-8. Vậy lực axit của HC1O yếu hơn so với lực axit của CH3COOH, nghĩa là nếu hai axit này có cùng nồng độ mol và ở cùng nhiệt độ thì nồng độ mol của H+ trong dung dịch HC1O nhỏ hơn. Bazơ yếu cũng có hằng số phân li bazơ Kb.
Giá trị của hằng số Kb cũng chỉ phụ thuộc vào bản chất bazơ và nhiệt độ.