Giải Địa Lý lớp 7 Bài 27: Thiên nhiên châu Phi (Tiếp theo)

Bài27. THIÊN NHIÊN CHÂU PHI (Tiếp theo)
MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT ĐƯỢC
Trình bày và giải thích ở mức độ đơn giản đặc điểm của thiên nhiên châu Phi.
Sử dụng bản đồ để trình bày đặc điểm tự nhiên của châu Phi.
KIẾN THỨC Cơ BẢN
Khí hậu
Châu Phi có khí hậu nóng và khô bậc nhất thế giới.
+ Nhiệt độ trung bình năm trên 20°C.
+ Lượng mưa tương đối ít và giảm dần về phía hai chí tuyến.
Tác động: hình thành những hoang mạc lớn, lan ra sát biển. Xa-ha-ra ở châu Phi là hoang mạc lớn nhất thế giới.
Các đặc điểm khác của môi trường tự nhiên
Các môi trường tự nhiên của châu Phi nằm đối xứng qua xích đạo:
Môi trường xích đạo ẩm với thảm thực vật rừng rậm xanh quanh năm, gồm bồn địa Công-gô và miền duyên hải phía bắc vịnh Ghi-nê.
Hai môi trường nhiệt đới, càng xa xích đạo lượng mưa càng giảm, rừng rậm nhường chỗ cho rừng thưa và xavan cây bụi. Nơi đây tập trung nhiều động vật ăn cỏ (ngựa vằn, sơn dương, hươu cao cổ,...).
Hai môi trường hoang mạc, gồm hoang mạc Xa-ha-ra ở phía bắc và hoang mạc Ca-la-ha-ri, hoang mạc Na-mip ở phía nam. Khí hậu khắc nghiệt, mưa rất hiếm, biên độ nhiệt ngày đêm lớn. Thực động vật nghèo nàn.
Hai môi trường địa trung hải ở phần cực Bắc và phần cực Nam châu Phi. Mùa đông mát mẻ và có mưa, mùa hạ nóng và khô. Thảm thực vật cây bụi lá cứng.
GỢI ¥ TRẢ LỜI CÂU HỎI GIỮA BÀI
Câu 1. Dựa vào kiến thức đã học, kết hợp quan sát các hình 26.1 và 27.1, giải thích vì sao:
Châu Phi là châu lục nóng.
Khí hậu châu Phi khô, hình thành những hoang mạc lớn.
Trả lời'.
Chậu Phỉ là châu lục nóng, vì phần lớn lãnh thổ nằm giữa hai chí tuyến.
Khí hậu châu Phi khô, hình thành những hoang mạc lớn nhất thế giới (hoang mạc Xa-ha-ra):
+ Bờ biển châu Phi không bị cắt xẻ nhiều, châu Phi là một lục địa hình khối, kích thước châu Phi rất lớn, ảnh hưởng của biển không vào sâu trong đất liền, nên khí hậu châu Phi khô.
+ Chí tuyến Bắc đi qua giữa Bắc Phi, nên quanh năm Bắc Phi nằm dưới áp cao cận chí tuyến, thời tiết rất ổn định, không có mưa.
+ Phía bắc của Bắc Phi là lục địa Á - Âu, một lục địa lớn nên gió mùa Đông Bắc từ lục địa Á-Âu thổi vào Bắc Phi khô ráo, khó gây ra mưa.
+ Lãnh thổ Bắc Phi rộng lớn, lại có độ cao trên 200m nên ảnh hưởng của biển khó ăn sâu vào đất liền.
Câu 2. Quan sát hình 27.1, cho biết các dòng biển nóng, lạnh có ảnh hưởng tới lượng mưa các vùng ven biển châu Phi như thế nào?
Trả lời'.
Dòng biển lạnh Ca-na-ri chảy ven bờ biển Tây Bắc châu Phi, dòng biển lạnh Ben-ghê-la chảy ven bờ biển Tây Nam châu Phi, lượng mưa vùng ven biển dưới 200mm.
Dòng biển nóng Ghi-nê chảy ven vịnh Ghi-nê, lượng mưa vùng ven biển trên 2.000mm.
Dòng biển nóng Xô-ma-li, dòng biển nóng Mô-dăm-bích, dòng biển nóng Mũi Kim chảy ven bờ biển Đông châu Phi, lượng mưa vùng ven biển từ l.OOOmm đến 2.000mm.
Câu 3. Quan sát hình 27.2, nhận xét về sự phân bố của các môi trường tự nhiên ở châu Phi. Giải thích vì sao lại có sự phân bố như vậy?
Trả lời'.
Châu Phi có các môi trường tự nhiên: xích đạo ẩm, nhiệt đới, hoang mạc và môi trường địa trung hải.
Sự phân bố của các môi trường tự nhiên:
+ Môi trường xích đạo ẩm: gồm bồn địa Công-gô và một dải hẹp ở ven vịnh Ghi-nê.
+ Hai môi trường nhiệt đới: nằm ở phía bắc và nam Xích đạo.
+ Hai môi trường hoang mạc: gồm hoang mạc Xa-ha-ra ở Bắc Phi; hoang mạc Ca-la-ha-ri, hoang mạc Na-mip ở Nam Phi.
+ Hai môi trường địa trung hải: gồm dãy At-lat và vùng đồng bằng ven biển Bắc Phi, vùng cực Nam châu Phi.
Các môi trường tự nhiên của châu Phi nằm đối xứng qua xích đạo. Nguyên nhân: do các đới khí hậu đối xứng qua xích đạo. Từ xích đạo về mỗi phía bắc và nam châu Phi đều có khí hậu nhiệt đới, cận nhiệt đới,...
IV. GỢI ý THực hiện câu hỏi và bài tập cuối bài
Câu 1. Quan sát các hình 27.1, 27.2 và dựa vào kiến thức đã học, nêu mối quan hệ giữa lượng mưa và lớp phủ thực vật ở châu Phi.
Trả lời: So sánh hình 27.1 và 27.2, tìm mối quan hệ giữa ranh giới phân bố lượng mưa và ranh giới phân bô' các môi trường tự nhiên châu Phi:
Lượng mưa dưới 200mm: môi trường hoang mạc.
Lượng mửa 200 - l.OOOmm: môi trường nhiệt đới và môi trường địa trung hải.
Lượng mưa trên l.OOOmm: môi trường nhiệt đới và xích đạo ẩm. Câu 2. Xác định vị trí, ranh giới của môi trường hoang mạc và môi trường nhiệt đới trên hình 27.2. Nêu đặc điểm của hai loại môi trường này. Giải thích tại sao hoang mạc lại chiếm diện tích lớn ở Bắc Phi?
Trả lời:
Xác định vị trí, ranh giới của môi trường hoang mạc và môi trường nhiệt đới trên hình 27.2
+ Hai môi trường nhiệt đới: nằm ở phía bắc và nam Xích đạo.
+ Hai môi trường hoang mạc: gồm hoang mạc Xa-ha-ra ở Bắc
Phi; hoang mạc Ca-la-ha-ri, hoang mạc Na-mip ở Nam Phi. Các hoang mạc này đều nằm ở khu vực chí tuyến.
Nêu đặc điểm của hai loại môi trường:
+ Môi trường nhiệt đới: quanh năm nóng; lượng mưa từ 1.000 - 1.500mm, càng xa xích đạo càng giảm; thảm thực vật chủ yếu là rừng thưa và cây bụi; động vật chủ yếu là loài ăn cỏ (ngựa vằn, sơn dương, hươu cao cổ,...) và loài ăn thịt (sư tử, báo gấm,...).
+ Môi trường hoang mạc: khí hậu khắc nghiệt, mưa rất hiếm, biên độ nhiệt giữa ngày và đêm lớn; thực, động vật nghèo nàn.
Hoang mạc chiếm diện tích lớn ở Bắc Phi là vì:
+ Chí tuyến Bắc đi qua giữa Bắc Phi, nên quanh năm Bắc Phi nằm dưới áp cao cận chí tuyến, thời tiết rất ổn định, không có mưa.
+ Phía bắc của Bắc'Phi là lục địa Á - Âu, một lục địa lớn nên gió mùa Đông Bắc từ lục địa Á-Âu thổi vào Bắc Phi khô ráo, khó gây ra mưa.
+ Lãnh thổ Bắc Phi rộng lớn, lại có độ cao trên 200m nên ảnh hưởng của biển khó ăn sâu vào đất liền.
V. CÂU HỎI Tự HỌC
Đặc điểm khí hậu của châu Phi là:
Nóng và khô bậc nhất thế giới.
Nóng và ẩm bậc nhất thế giới, c. Khô và lạnh bậc nhất thế giới.
D. Lạnh và ẩm bậc nhất thế giới.
Môi trường xích đạo ở châu Phi có đặc điểm là:
Rừng thưa và cây bụi chiếm diện tích lớn.
Có nhiều động vật ăn cỏ và động vật ăn thịt, c. Thảm thực vật rừng rậm xanh quanh năm.
D. Mùa đông mát mẻ, mùa hạ nóng và khô.
Biền độ nhiệt ngày đèm lớn; thực, động vật nglĩềo nàn là đặc điểm của môi trường:
A. Nhiệt đới.	B. Địa trung hải.
c. Hoang mạc.	D. Xích đạo.