Giải Địa Lý lớp 7 Bài 7: Môi trường nhiệt đới gió mùa

Bài 7. MỒI TRƯỜNG NHIỆT ĐỚI GIÓ MÙA
MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT ĐƯỢC
Biết vị trí của môi trường nhiệt đới gió mùa trên bản đồ Tự nhiên thế giới.
Trình bày và giải thích ở mức độ đơn giản một số đặc điểm tự nhiên cơ bản của môi trường nhiệt đới gió mùa.
KIẾN THỨC Cơ BẢN
Khí hậu
Khí hậu nhiệt đới gió mùa.
Điển hình là ở Nam Á và Đông Nam Á:
+ Mùa hạ: gió thổi từ Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương tới, đem theo không khí mát mẻ và mưa lớn.
+ Mùa đông: gió thổi từ lục địa ra, đem theo không khí khô và lạnh.
- Đặc điểm nổi bật của khí hậu nhiệt đới gió mùa:
+ Nhiệt độ, lượng mưa thay đổi theo gió mùa.
+ Thời tiết diễn biến thất thường.
Đặc điểm chung:
+ Nhiệt độ trung bình năm trên 20°C, biên độ nhiệt trung bình năm khoảng 8°c.
+ Lượng mưa trung bình năm trên l.OOOmm. Mùa mưa (từ tháng V đến tháng X) tập trung từ 70% đến 95% lượng mưa cả năm. Mùa khô (từ tháng XI đến tháng IV), lượng mưa ít.
+ Thời tiết diễn biến thất thường. Mùa mưa có năm đến sớm, năm đến muộn. Lượng mưa có năm ít, năm nhiều,...
Các đặc điểm khác của môi trường
Môi trường đa dạng và phong phú (có rừng rụng lá theo mùa, đồng cỏ cao nhiệt đới, rừng ngập mặn...). Gió mùa ảnh hưởng sầu sắc đến thiên nhiên và cuộc sống của con người.
Vùng nhiệt đới gió mùa là một trong những nơi sớm tập trung đông dân trên thế giới. Nơi đây thích hợp cho việc trồng cây lương thực (đặc biệt là cây lúa nước) và cây công nghiệp.
GỢI ý trả lời câu hỏi giữa bài
Câu 1. Xác định vị trí của môi trường nhiệt đới gió mùa trên hình 5.1
Trả lời-. Môi trường nhiệt đới gió mùa chủ yếu nằm ở Nam Á và Đông Nam Á.
Câu 2. Quan sát các hình 7.1 và 7.2, nhận xét về hướng gió thổi vào mùa hạ và vào mùa đông ở các khu vực Nam Á và Đông Nam Á. Giải thích tại sao lượng mưa ở các khu vực này lại có sự chênh lệch rất lớn giữa mùa hạ và mùa đông.
Trả lời-.
Nhận xét hướng gió:
+ về mùa hạ: hướng gió chủ yếu thổi vào Nam Á và Đông Nam Á là tây nam; khi thổi lên phía bắc, hướng gió đổi sang đông nam.
+ Về mùa đông: hướng gió chủ yếu thổi vào Nam Á và Đông Nam Á là đông bắc; khi thổi xuống phía nam, hướng gió đổi sang tây nam.
Giải thích: mùa hạ mưa nhiều do gió Tây Nam thổi qua vùng biển xích đạo mang theo nhiều hơi nước; mùa đông mưa rất ít, do gió Đông Bắc thổi từ lục địa về, có tính chất khô ~
Câu 3. Quan sát các biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của Hà Nội và Mum-bai (Ân Độ), qua đó nêu nhận xét về diễn biến nhiệt độ, lượng mưa trong năm của khí hậu nhiệt đới gió mùa. Diễn biến nhiệt độ trong năm ở Hà Nội có gì khác ở Mum-bai?
Trả lời:
Nhận xét về diễn biến nhiệt độ, lượng mưa trong năm của khí hậu nhiệt đới gió mùa
Nhiệt độ trung bình năm trên 20°C, nhưng thay đổi theo mùa (một mùa có nhiệt độ cao và một mùa có nhiệt độ thấp hơn).
Lượng mưa trung bình năm trên 1.500mm, nhưng thay đổi theo mùa: một mùa mưa nhiều (từ tháng V đến tháng X), một mùa mưa ít (từ tháng XI đến tháng IV năm sau).
Sự khác nhau về diễn biến nhiệt độ trong năm ở Hà Nội và ở Mum-bai
Về nhiệt độ:
+ Hà Nội có mùa đông xuống dưới 18°c, mùa hạ lên tới hơn 30°C, biên độ nhiệt năm cao, đến trên 12°c. Hà Nội trong năm có một mùa đông lạnh.
+ Mum-bai có nhiệt độ tháng nóng nhất dưới 30°C, tháng mát nhất trên 23°c. Mum-bai nóng quanh năm.
Về lượng mưa, cả hai đều có lượng mưa lớn (Hà Nội: 1.722mm, Mum-bai: 1.784mm) và mưa theo mùa, nhưng lượng mưa phân bố vào mùa đông của Hà Nội lớn hơn Mum-bai.
Câu 4. Nhận xét về sự thay đổi của cảnh sắc thiên nhiên qua hai ảnh 7.5 và 7.6 trong SGK (trang 25).
Trả lời:
Về mùa mưa: rừng cao su lá xanh tươi.
Về mùa khô: rừng cao su lá rụng đầy, cây khô, lá vàng.
GỢI ý THực hiện câu hỏi và bài tập cuối bài
Câu 1. Nêu đặc điểm nổi bật của khí hậu nhiệt đới gió mùa.
Trả lời:
Nhiệt độ, lượng mưa thay đổi theo mùa:
+ Nhiệt độ trung bình năm trên 20°C, nhưng thay đổi theo mùa: một mùa có nhiệt độ cao (trên 29°c vào cuối mùa) và một mùa có nhiệt độ thấp hơn.
+ Lượng mưa trung bình năm trên 1.500mm, nhưng thay đổi theo mùa: một mùa mưa nhiều, chiếm 70 - 95% lượng mưa cả năm và một mùa mưa ít.
Thời tiết diễn biến thất thường: mùa mưa có năm đến sớm, có năm đến muộn; lượng mưa có năm ít, năm nhiều dễ gây ra hạn hán, lũ lụt.
Câu 2. Trình bày sự đa dạng của môi trường nhiệt đới gió mùa.
Trả lời:
Cảnh quan thiên nhiên biến đổi theo thời gian và không gian do có sự khác nhau về lượng mưa và về phân bố mưa trong năm giữa các địa phương và giữa các mùa.
+ Về mùa mưa, cây cối xanh tươi; về mùa khô, cây cối rụng lá, trơ cành. + Ở những nơi mưa nhiều, rừng có nhiều tầng; trong rừng có một
số cây rụng lá vào mùa khô.
+ ở những nơi mưa ít, có đồng cỏ cao nhiệt đới.
+ Ở vùng cửa sông, ven biển xuất hiện rừng ngập mặn.
Tính đa dạng về cảnh quan này không thể có ở môi trường xích đạo ẩm hay ở môi trường nhiệt đới.
CẢU HỎI Tự HỌC
7. Đặc điểm nào sau đây không đúng với khí hậu nhiệt đới gió mùa'?
Trong năm có hai hướng gió thổi hướng ngược nhau.
Có sự chênh lệch rất lớn về lượng mưa giữa hai mùa. c. Nhiệt độ, lượng mưa thay đổi theo mùa.
D. Trong năm thời tiết tương đối ổn định.
Loại thảm thực vật nào sau đây không có ở môi trường nhiệt đới gió mùa?
A. Rừng thường xanh có nhiều tầng. B. Đồng cỏ cao nhiệt đới. c. Rừng ngập mặn ven biển.	D. Rừng lá kim.
Khí hậu nhiệt đới gió mùa thích hợp cho trồng các cây:
A. Lúa gạo, củ cải đường.	B. Củ cải đường, cà phê.
c. Cao su, lúa mì.	D. Lúa mì, lúa gạo.
ơ môi trường nhiệt đới gió mùa, mùa mưa từ tháng:
A, V đến tháng VIII.	B. V đến tháng IX.
c. V đến tháng X.	D. V đến tháng XI.
Trên thế giới, khu vực có khí hậu nhiệt đới gió mùa điển hình là:
A. Nam Á và Đông Nam Á.	B. Tây Á và Đông Nam Á.
c. Trung Á và Đông Nam Á.	D. Đông Á và Đông Nam Á.