Giải Địa Lý lớp 7 Bài 9: Hoạt động sản xuất nông nghiệp ở đới nóng
Bài 9. HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP ở ĐỚI NÓNG MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT ĐƯỢC Biết những thuận lợi và khó khăn của điều kiện tự nhiên đối với sản xuất nông nghiệp ở đới nóng. Biết một số cây trồng, vật nuôi chủ yếu ở đới nóng. Đọc biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa ở môi trường xích đạo ẩm. ĩĩ. KIẾN THỨC Cơ BẢN Đặc điểm sản xuất nông nghiệp Việc trồng trọt được tiến hành quanh năm, có thể xen canh nhiều loại cây, nếu đủ nước tưới. Khí hậu nóng, mưa nhiều hoặc mưa tập trung theo mùa làm cho đất dễ bị xói mòn, rửa trôi. Vì vậy, cần bảo vệ rừng, trồng cây che phủ đất và làm thuỷ lợi. Các sản phẩm nông nghiệp chủ yếu Trồng trọt: + Lúa nước: cây lương thực quan trọng nhất, ở các đồng bằng của vùng nhiệt đới gió mùa. + Cây cao lương: ở vùng nhiệt đới khô hạn. + Ngoài ra có: ngô, sắn, khoai. + Cây công nghiệp nhiệt đới phóng phú: cà phê, cao su, dừa, bông, lạc,... Chăn nuôi nhìn chung chưa phát triển bằng trồng trọt: + Dê, cừu, trâu, bò: chăn thả trên đồng cỏ. + Lợn, gia cầm: tập trung ở vùng trồng nhiều ngũ cốc và đông dân cư. III. GỢI ý trả lời câu hỏi giữa bài Câu 1. Quan sát hình 9.1 và hình 9.2, nêu nguyên nhân dẫn đến xói mòn đất ở môi trường xích đạo ẩm. Trả lời'. Hình 9.1 cho thấy ở môi trường xích đạo ẩm có lượng mưa lớn quanh năm. Hình 9.2 cho thấy cảnh sườn đồi trơ trụi cây với các khe rãnh sâu. —> Từ đó có thể thấy nguyên nhân dẫn đến xói mòn đất ở môi trường xích đạo ẩm là rừng cây ở đồi núi bị chặt phá hết trong điều kiện mưa nhiều. Câu 2. Tìm ví dụ để thấy ảnh hưởng của khí hậu nhiệt đới và khí hậu nhiệt đới gió mùa đến sản xuất nông nghiệp. Trả lời'. Thuận lợi: + Nhiệt độ trung bình năm cao trên 20°C và nắng quanh năm làm cho cây trồng, vật nuôi phát triển quanh năm. + Nhiệt ẩm dồi dào tạo điều kiện cho sinh vật sinh trưởng thuận lợi, thực hiện được các biện pháp tăng vụ, gối vụ, xen canh, thâm canh. + Sự phân mùa khí hậu làm cho sản phẩm nông nghiệp đa dạng. Khó khăn: + Nhiệt ẩm dồi dào nên có nhiều dịch bệnh phá hoại mùa màng và vật nuôi. + Lượng mưa tập trung vào một mùa dẫn đến lũ lụt, một mùa ít mưa dẫn đến khô hạn, gây thiệt hại cho sản xuất nông nghiệp. + Lượng mưa lớn trong điều kiện rừng cây bị phá trụi ở miền núi làm đất đai bị xói mòn. Khô hạn trong mùa khô làm mở rộng hoang mạc hóa đất đai. Câu 3. Tại sao các vùng trồng lúa nước lại thường trùng với những vùng đông dân bậc nhất trên thế giới? Trả lời: Vì: Trồng lúa nước đòi hỏi nguồn lao động dồi dào, nên các vùng trồng lúa nước lại thường trùng với những vùng đông dân. IV. GỢI ý THực hiện câu hỏi và bài tập cuối bài Câu 1. Môi trường xích đạo ẩm có những thuận lợi và khó khăn gì đối với sản xuất nông nghiệp? Trả lời: Thuận íợi: mưa nhiều, nắng nhiều quanh năm nên có thể trồng nhiều loại cây, nuôi nhiều vật nuôi quanh năm; thực hiện các biên pháp xen canh, gốì vụ,... Khó khăn: nóng ẩm quanh năm là điều kiện thuận lợi cho nhiều loại dịch bệnh phát triển, gây hại cho cây trồng và gia súc. Câu 2. Để khắc phục những khó khăn do khí hậu nhiệt đới gió mùa gây ra, trong sản xuất nông nghiệp cần thực hiện những biện pháp chủ yếu nào? Trả lời: Phát triển thủy lợi và trồng cây che phủ đất. Đảm bảo tính chất chặt chẽ của thời vụ và có những biện pháp phòng chông thiên tai (bão, lụt, hạn hán,...). Câu 3. Hãy dựa vào các hình vẽ trang 32 SGK để nêu quá trình thoái hóa đất do đốt rừng làm nương rẫy ở môi trường đới nóng. Trả lời: A: rừng rậm xanh tốt. B: rừng rậm bị chặt phá làm nương rẫy, nước mưa cuốn trôi lớp đất màu, nên cây cối còn lại nghèo nàn. C: Đất không có cây cối che phủ, tiếp tục bị xói mòn và cây cối không mọc lên được. I D: Đất bị thoái hóa, khe rãnh dày đặc cắt xẻ. Câu 4. Nêu các loại nông sản chính của đới nóng. Xác định trên bản đồ thế giới các nước và các khu vực ở đới nóng sản xuất nhiều loại nông sản đó. Trả lời: Lúa nước: ở các đồng bằng của vùng nhiệt đới gió mùa (đồng bằng Ân - Hằng, đồng bằng sông Hoàng Hà, đồng bằng sông- Mê Nam, đồng bằng sông Cửu Long, đồng bằng sông Hồng,...). Ngô: Hoa Kì, Mê-hi-cô, Bra-xin, Trung Quốc,... Sắn, khoai lang: ỏ' các nước châu Phi và Nam Á. Cà phê: Nam Mĩ, Tây Phi, Đông Nam Á,... Cao su: Đông Nam Á. Bông: Nam Á. Mía: Nam Mĩ. Lạc: Nam Mĩ, Tây Phi, Nam Á,... Trâu: Nam Á, Đông Nam Á. Bò: Ấn Độ Dê: Nam Á, châu Phi. Lợn: ở các đồng bằng trồng lúa nước. V. CÂU HỎI Tự HỌC Tliuận lợi chủ yếu của môi trường xích dạo ẩm đối với sản xuât nông nghiệp là: Nhiệt độ và độ ẩm cao. Lượng mưa tập trung vào một mùa. c. Đất có tầng mùn dày. D. Sông ngòi nhiều nước. Để khắc phục những khó khăn ở nhiệt đới gió mùa do mùa khô kéo dài gây ra, trong sản xuất nông nghiệp cần thực hiện hiện pháp: A. Trồng cây che phủ đất. B. Làm thuỷ lợi. c. Phòng trừ địch bệnh. D. Phòng chống thiên tai. Cây cao su được trồng thành vùng tập trung ở: A. Nam Mĩ. c. Đông Nam Á. B. Tây Nam Phi. D. Nam Á. Cây ngô không được trồng nhiều ở: B. Mê-hi-cô. D. Ấn Độ B. Nam Mĩ. D. Đông Nam Á. A. Hoa Kì c. Trung Quốc. Cây hông được trồng nhiều ở: A. Nam Á. c. Trung Mĩ.