Giải Địa Lí 8 - Bài 28. Đặc điểm địa hình Việt Nam
BÀI 28. ĐẶC ĐIÊM ĐỊA HÌNH VIỆT NAM HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI LÝ THUYỀT Hãy tìm trên hình 28.1 (SGK trang 103) đỉnh Phan-xi-păng và đỉnh Ngọc Linh (2598m). Trả lời Dựa vào kí hiệu và kênh chữ trên hình 28.1 để tìm đỉnh Phan-xi-păng trên dãy Hoàng Liên Sơn, đỉnh Ngọc Linh trên dãy núi Trường Sơn Nam. Em hãy tìm trên hình 28.1 (SGK ưang 103) một sô' nhánh núi, khối núi lớn ngăn cách và phá vỡ tính liên tục của dải đồng bằng ven biển nước ta. Trả lời Một số nhánh núi, khối núi lớn ngăn cách và phá vỡ tính liên tục của dải đồng bằng ven biển nước ta: Hoành Sơn, Bạch Mã, một sô' nhánh núi từ dãy Trường Sơn Nam đâm ra biển, nơi có đèo Cù Mông, đèo cả... Em hãy tìm trên hình 28.1 (SGK trang 103) các vùng núi cao, các cao nguyên ba dan, các đồng bằng trẻ, phạm vi thềm lục địa. Nhận xét về sự phân bô' và hướng nghiêng của chúng. Trả lời Vùng núi cao: Hoàng Liên Sơn. Các cao nguyên ba dan: Đắk Lắk, Plây Ku, Kon Turn, Lâm Viên, Mơ Nông, Di Linh. Các đồng bằng trẻ: đồng bằng sông Hồng, đồng bằng sông Cửu Long, đồng bằng Duyên hải miền Trung. Phạm vi thềm lục địa: mở rộng ở Bắc Bộ và Nam Bộ, thu hẹp ở miền Trung. Nhân xét: địa hình núi ở nước ta có hai hướng chủ yếu là tây bắc - đông nam và vòng cung. Núi, cao nguyên phân bố chủ yếu ở phía tây của lãnh thổ, đồng bằng phân bô' chủ yếu ở phía đông. Em hãy cho biết tên một sô' hang động nổi tiếng ở nước ta. Trả lời Một sô' hang động nổi tiếng ở nước ta: Phong Nha (Quảng Bình), Tam Thanh (Lạng Sơn), Tam Cốc - Bích Động (Ninh Bình)... Em hãy cho biết khi rừng bị con người chặt phá thì mưa lũ sẽ gây ra hiện tượng gì? Bảo vệ rừng có những lợi ích gì? Trả lời Khi rừng bị con người chặt phá thì mưa lũ sẽ gầy ra hiện tượng: xói mòn đất, đất trượt, núi lở, lũ bùn, lũ đá. Lợi ích của việc bảo vệ rừng: bảo vệ đất, chông xói mòn, hạn chê' lũ lụt, bảo vệ sự đa dạng sinh vật.. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP Nêu đặc điểm chung của địa hình nước ta. Trả lời Đồi núi là bộ phận quan trọng nhất của cấu ưúc địa hình Việt Nam. + Đồi núi chiếm 3/4 diện tích lãnh thổ, nhưng chủ yếu là đồi núi thấp. Địa hình thấp dưới 1000m chiếm 85% diện tích. Núi cao trên 2000m chỉ chiếm 1% diện tích cả nước. + Địa hình đồng bằng chiếm 1/4 lãnh thổ đất liền và bị đồi núi ngăn cách thành nhiều khu vực, điển hình là dải đồng bằng Duyên hải miền Trung nước ta. Địa hình nước ta được Tân kiến tạo nâng lên và tạo thành nhiều bậc kê' tiếp nhau. + Vận động Hi-ma-lay-a ưong giai đoạn Tân kiến tạo đã làm cho địa hình nước ta nâng cao và phân thành nhiều bậc kê' tiếp nhau: núi đồi, đồng bằng, thềm lục địa ... Địa hình thấp dần từ nội địa ra tới biển, ưùng với hướng tây bắc - đông nam. + Địa hình nước ta có hai hướng chủ yếu là tây bắc - đông nam và vòng cung, ngoài ra còn có một sô' hướng khác trong phạm vi hẹp. Địa hình nước ta mang tính chất nhiệt đới gió mùa và chịu tác động mạnh mẽ của con người. + Đâ't đá bị phong hoá mạnh mẽ. + Các khối núi bị cắt xẻ, xâm thực, xói mòn. Đặc biệt là hiện tượng nước hoà tan đá vôi tạo nên địa hình cácxtơ nhiệt đới độc đáo với nhiều hang động lớn. + Các dạng địa hình nhân tạo xuất hiện ngày càng nhiều (các công ưình kiến trúc đô thị, hầm mỏ, giao thông, đê, đập, kênh rạch, hồ chứa nước,...). Địa hình nước ta hình thành và biến đổi do những nhân tô' chủ yếu nào? Trả lời Địa hình nước ta hình thành và biến đổi chủ yếu do các nhân tô: Hoạt động kiến tạo. Ngoại lực, nhâ't là trong điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa. Hoạt động của con người. Các dạng địa hình sau đây ở nước ta được hình thành như thế nào? Địa hình cácxtơ. - Địa hình cao nguyên ba dan. Địa hình đồng bằng phù sa mới. - Địa hình đê sông, đê biển. Trả lời Địa hình cácxtơ nhiệt đới: + Địa hình này ở nước ta chiếm khoảng 50000km2, bằng 1/6 lãnh thổ đất liền. Trong nước mưa có thành phần CO2, khi tác dụng với đá vôi gây ra phản ứng hoà tan đá: CaCO3 + H2CO3 = Ca(HCO3)2 + Sự hoà tan đá vôi ở vùng nhiệt đới như nước ta xảy ra rất mãnh liệt. Địa hình cácxtơ ở nước ta có đỉnh nhọn, sắc sảo (đá tai mèo) với nhiều hang động có những hình thù kì lạ. Địa hình cao nguyên ba dan: Các cao nguyên ba dan ở Việt Nam hình thành vào đại Tân sinh do dung nham núi lửa phun trào theo các đứt gãy. Chúng tập trung ở Tây Nguyên và rải rác một sô' nơi khác như Nghệ An, Quảng Trị, Đông Nam Bộ... Tổng diện tích ba dan tới hơn 20000km2. Địa hình đồng bằng phù sa mới: Ở Việt Nam, các đồng bằng này nguyên là những vùng sụt lún vào đại Tân sinh. Sau đó được bồi đắp dần bằng vật liệu trầm tích do sông ngòi bóc mòn từ miền núi đưa tới. Lớp trầm tích phù sa có thể dày 5000 - 6000m. Tổng diện tích các đồng bằng khoảng 70000km2. Trong đó lớn nhâ't là đồng bằng sông cửu Long 40000km2. Các đồng bằng còn đang phát triển, mở rộng ra biển hàng trăm héc ta mỗi năm. - Địa hình đê sông, đê biển: + Đê sông được xây dựng chủ yếu ở đồng bằng Bắc Bộ, dọc hai bờ sông Hồng, sông Thái Bình... để chông lụt. Hệ thống đê dài ưên 2700km đã ngăn đồng bằng thành các ô trũng nằm tháp hơn mực nước sông vào mùa lũ từ 3 đến 7m. + Đê biển được xây dựng dọc ven biển Thái Bình, Nam Định... để ngăn mặn, chông sự xâm nhập của thuỷ triều... BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM Khoanh tròn câu trả lời đúng nhất: Dãy núi nào ở nước ta chạy theo hướng tây bắc - đông nam? A. Đông Triều. B. Ngân Sơn. c. Bắc Sơn. D. Hoàng Liên Sơn. Trên phần đất liền, đồi núi chiếm bao nhiêu diện tích lãnh thổ? A. 2/3. B. 3/4. c. 3/5. D. 4/5. Dãy núi cao nhất nước ta là A. Bạch Mã. B. Trường Sơn Nam. c. Hoàng Liên Sơn. D. Hoành Sơn. ĐÁP ÁN 1D 2B 3C