Giải Địa Lí 8 - Bài 39. Đặc điểm chung của tự nhiên Việt Nam
BÀI 39. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA Tự NHIÊN VIỆT NAM HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI LÝ THUYÈT 1. Tính chát nhiệt đới gió mùa ảnh hưởng đến sản xuâ't và đời sống như thế nào? Cho ví dụ. Theo em, ở vùng nào và vào mùa nào tính chất nóng ẩm bị xáo trộn nhiều nhât? Trả lời Khí hậu nhiệt đới gió mùa Việt Nam có ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất nông, lâm nghiệp. Điều kiện nóng ẩm cho phép cây trồng phát triển quanh năm, có thể cấy cày và xen canh để tận dụng ánh sáng dồi dào, có thể kết hợp nông lâm theo hình thức VAC hay VACR (Vườn - ao - chuồng - rừng). Song do chế độ mưa theo mùa nên cần bố trí mùa vụ hợp lí. Thời gian có mưa và sự phân bố lượng mưa chi phôi sự bố trí mùa vụ và lựa chọn các loại cây trồng trên các địa phương nước ta. Miền Bắc nước ta vào mùa đông, tính chất nóng ẩm bị xáo trộn nhiều nhất. Hãy tính xem ở nước ta Ikm2 đất liền tương ứng với bao nhiêu km2 mặt biển? Trả lời Diện tích đất liền (Si) = 330000km2 (làm tròn). Diện tích biển Việt Nam (S2) = lOOOOOOkm2. Tỉ lệ s2: Si = 3,03. Như vậy Ikm2 đất liền ứng với trên 3km2 mặt biển. Là một nước ven biển, Việt Nam có thuận lợi gì trong phát triển kinh tế? Trả lời Biển nước ta giàu hải sản (cá, tôm,...), khoáng sản (dầu khí, ti-tan...), có nhiều vũng vịnh sâu, nhiều bãi biển đẹp... thuận lợi để phát triển các ngành kinh tế biển như khai thác hải sản, khoáng sản, giao thông vận tải biển, du lịch... Miền núi có những thuận lợi và khó khăn gì trong phát ưiển kinh tế - xã hội? Trả lời Thuân lơi: + Đất đai rộng lớn. + Tài nguyên đa dạng (khoáng sản, gỗ, đồng cỏ, thuỷ điện). Khó khăn: + Địa hình chia cắt mạnh: núi cao, sông sâu, vực thẳm. + Khí hậu, thời tiết khắc nghiệt. + Đường sá khó xây dựng, bảo dưỡng. + Dân cư ít và phân tán. Em hãy nêu một sô’ dẫn chứng (lâ’y từ các bài học trước) chứng minh cho nhận xét trên. Trả lời Lịch sử phát triển tự nhiên: Lãnh thổ Việt Nam đã trải qua hàng ưiệu năm biến đổi, chia thành ba giai đoạn chính: giai đoạn Tiền Cambri tạo lập nền móng sơ khai của lãnh thổ; giai đoạn cổ kiến tạo phát triển, mở rộng và ổn định lãnh thổ; giai đoạn Tân kiến tạo nâng cao địa hình, hoàn thiện giới sinh vật và còn đang tiếp diễn. Đia hình: rất đa dạng, nhiều kiểu loại địa hình (đồi núi, đồng bằng, bờ biển, thềm lục địa...), trong đó đồi núi là bộ phận quan trọng nhâ't (chiếm 3/4 diện tích lãnh thổ đâ’t liền); địa hình nước ta được Tân kiến tạo nâng lên và tạo thành nhiều bậc kế tiếp nhau, có hai hướng chủ yếu là tây bắc - đông nam và vòng cung; địa hình luôn biến đổi do tác động mạnh mẽ của môi trường nhiệt đới gió mùa và do sự khai phá của con người. Địa hình nước ta được chia thành các khu vực: đồi núi, đồng bằng, bờ biển, thềm lục địa. Khí hâu: nhiệt đới gió mùa, nóng ẩm, mưa nhiều, diễn biến phức tạp; khí hậu thay đổi theo mùa và theo vùng (từ thâ’p lên cao, từ bắc vào nam và từ đông sang tây) rất rõ rệt. Sông: có mạng lưới sông ngòi dày đặc, nhiều nước, nhiều phù sa, chảy theo hai hướng chính là tây bắc - đông nam và vòng cung, có chế độ nước theo mùa và được chia thành ba vùng sông ngòi: Bắc Bộ, Trung Bộ và Nam Bộ. Đâ’t: có ba nhóm đâ’t chính (nhóm đâ’t feralit miền đồi núi thâ’p, nhóm đất mùn núi cao và nhóm đâ’t phù sa), ưong mỗi nhóm lại có nhiều loại đất khác nhau. Sinh vât: rất phong phú và đa dạng. Trước hết là sự đa dạng về thành phần loài, sự đa dạng về gen di ưuyền, sự đa dạng về kiểu hệ sinh thái... II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP 1. Thiên nhiên nước ta có những đặc điểm chung nào? Trả lời Thiên nhiên nước ta có bốn tính châ’t chung nổi bật, đó là: Tính châ't nhiệt đới gió mùa ẩm. Tính châ’t ven biển hay tính châ’t bán đảo. Tính chất đồi núi. Tính chất đa dạng, phức tạp. Tính chất nhiệt đới gió mùa ẩm được thể hiện như thế nào trong các thành phần tự nhiên Việt Nam? Trả lời Khí hâu: nhiệt đới gió mùa ẩm, nóng ẩm, mưa nhiều. Đia hình: có vỏ phong hoá dày và quá trình phong hóa mạnh mẽ. Đât: feralit là loại đất chính ở vùng đồi núi nước ta. Sông ngòi: mạng lưới sông ngòi dày đặc; nhiều nước, giàu phù sa; chế độ nước theo mùa. Các hệ sinh thái rừng phát triển mạnh mẽ. Sự phân hoá đa dạng của cảnh quan thiên nhiên tạo ra những thuận lợi và khó khăn gì cho sự phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta? Trả lời Thiên nhiên nước ta đa dạng, tươi đẹp, hấp dẫn, là tài nguyên phát triển du lịch sinh thái. Tài nguyên thiên nhiên đa dạng là một nguồn lực để phát triển kinh tế toàn diện. Nền nông nghiệp nhiệt đới đa canh, thâm canh và chuyên canh (lúa, cây công nghiệp, cây ăn quả, thuỷ sản, hải sản). Nền công nghiệp tiên tiến hiện đại nhiều ngành (nhiên liệu, năng lượng, khai khoáng, luyện kim, chế biến nông sản). Việt Nam là vùng có nhiều thiên tai. Môi trường sinh thái dễ bị biến đổi, mất cân bằng. Nhiều tài nguyên có nguy cơ bị cạn kiệt và huỷ hoại (rừng cây, đất đai, động vật quý hiếm...). BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM Khoanh tròn câu trả lời đúng nhất: Thiên nhiên nước ta có mấy tính chất chung nổi bật? A. 2. B. 3. C.4. D. 5. Tính chất chủ yếu của thiên nhiên nước ta là A. tính châì ven biển. B. tính chất đồi núi. c. tính đa dạng, phức tạp. D. tính chất nhiệt đới gió mùa ẩm. Tính chất nhiệt đới gió mùa ẩm ở nước ta thể hiện rõ nhất ở yếu tố A. khí hậu. B. sông ngòi. c. địa hình. D. thổ nhưỡng. ĐÁP ÁN 1C 2D 3A