Giải Địa Lí 8 - Bài 33. Đặc điểm sông ngòi Việt Nam
BÀI 33. ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI VIỆT NAM HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI LÝ THUYÈT Vì sao nước ta có rất nhiều sông suôi, song phần lớn lại là các sông nhỏ, ngắn và dốc? Trả lời Vì lãnh thổ nước ta hẹp ngang và nằm sát biển. Địa hình nước ta có nhiều đồi núi (chiếm 3/4 diện tích). Đồi núi ăn ra sát biển nên dòng chảy ngắn, dốc. Dựa trên hình 33.1 (SGK trang 118) em hãy sắp xếp các sông lớn theo hai hướng kể trên. Trả lời Hướng tây bắc - đông nam: sông Đà, sông Hồng, sông Mã, sông Cả, sông Gianh, sông Ba, sông Tiền, sông Hậu,... Hương vòng cung: sông Lô, sông Gâm, sông cầu, sông Thương Dựa vào bảng 33.1 (SGK ưang 119) và cho biết mùa lũ trên các lưu vực sông có trùng nhau không và giải thích vì sao có sự khác biệt ây. Trả lời Mùa lũ trên các sông không trùng nhau vì chế độ mưa trên mỗi lưu vực khác nhau. Các sông ở Trung Bộ Đông Trường Sơn có lũ vào các tháng cuối năm 9, 10, 11, 12. Nhân dân ta đã tiến hành những biện pháp nào để khai thác các nguồn lợi và hạn chế tác hại của lũ lụt? Trả lời Xây các hồ chứa nước: thuỷ lợi, thuỷ điện, thuỷ sản, du lịch (ví dụ: hồ Hoà Bình trên sông Đà). Chung sông với lũ tại đồng bằng sông Cửu Long: + Tận dụng nguồn nước để thau chua rửa mặn, nuôi trồng thuỷ sản, phát triển giao thông, du lịch. + Tận dụng nguồn phù sa để bón ruộng, mở rộng đồng bằng. + Tận dụng thuỷ sản tự nhiên, cải thiện đời sống, phát triển kinh tế. Em hãy cho biết, lượng phù sa lớn như vậy đã có những tác động như thế nào tới thiên nhiên và đời sống cư dân đồng bằng châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long? Tra lời Phù sa bồi đắp đồng bằng hằng năm, giúp tăng năng suất cây trồng. Phù sa bồi đắp mở rộng đồng bằng về phía biển. Em hãy cho biết một số giá trị của sông ngòi nước ta. Trả lời Cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp, công nghiệp và sinh hoạt. Xây dựng các nhà máy thuỷ điện. Bồi đắp phù sa, mở rộng đồng bằng về phía biển. Khai thác và nuôi trồng thuỷ sản. Em hãy tìm trên hình 33.1 (SGK ưang 118) các hồ nước Hoà Bình, Trị An, Y-a-ly, Thác Bà, Dầu Tiếng và cho biết chúng nằm trên những dòng sông nào? Trả lời Dựa vào kí hiệu và kênh chữ trên lược đồ để tìm các hồ. Hồ Hoà Bình trên sông Đà. Hồ Trị An trên sông Đồng Nai. Hồ Y-a-ly trên sông Xê Xan. Hồ Thác Bà trên sông Chảy. Hồ Dầu Tiếng ưên sông Sài Gòn. Để dòng sông không bị ô nhiễm chúng ta cần phải làm gì? Trả lời Xử lí nước thải công nghiệp, nông nghiệp... trước khi đưa vào sông; không đổ rác thải công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ và sinh hoạt xuống sông. Không đổ các vật liệu chìm đắm cản trở dòng chảy tự nhiên. Nghiêm cấm việc đánh bắt thuỷ sản bằng hoá chất, điện. II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP Vì sao sông ngòi nước ta lại có hai mùa nước khác nhau rõ rệt? Trả lời Chế độ nước sông phụ thuộc chặt chẽ vào chế độ mưa của khí hậu. Khí hậu nước ta có một mùa mưa và một mùa khô rõ rệt, vì thế sông ngòi nước ta có một mùa lũ và một mùa cạn khác nhau rõ rệt. Có những nguyên nhân nào làm cho nước sông bị ô nhiễm? Liên hệ ở địa phương em. Trả lời Nước thải và rác thải của sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ sinh hoạt. Vật liệu chìm đắm cản trở dòng chảy tự nhiên. Đánh bắt thuỷ sản bằng hoá chất, điện. Liên hệ ở địa phương: ví dụ: về chăn nuôi lợn, nhiều hộ gia đình thường đưa trực tiếp phân và nước tiểu chưa qua xử lí đổ vào sông, hồ, gây ô nhiễm nguồn nước... Vẽ biểu đồ phân bố dòng chảy trong năm tại trạm Sơn Tây (sông Hồng) theo bảng lưu lượng bình quân tháng (m3/s) (SGK trang 120). Trả lời Biểu đồ lưu lượng dòng chảy bình quân tháng tại trạm Sơn Tây (sông Hồng) BÀI TẬPTRẮC NGHIỆM Khoanh tròn câu trả lời đúng nhát: Chỉ tính những con sông dài trên ÍOkm, nước ta có A. 3260 sông. B. 2360 sông. c. 2063 sông. D. 3620 sông. Lượng nước mùa lũ chiếm khoảng bao nhiêu phần trăm lượng nước cả năm? A. 50 - 60%. B. 60 - 70%. c. 70 - 80%. D. 80 - 90%. Mùa lũ trên các sông ở Trung Bộ A. từ tháng 6 đến tháng 10. B. từ tháng 7 đến tháng 11. c. từ tháng 8 đến tháng 11. D. từ tháng 9 đến tháng 12. Mùa lũ trên lưu vực các sông ở Bắc Bộ, Trung Bộ và Nam Bộ không trùng nhau vì địa hình có sự khác nhau giữa các khu vực. mùa mưa giữa các khu vực có sự chênh lệch. c. đặc điểm lòng sông ở các khu vực khác nhau. D. chế độ thuỷ triều khác nhau giữa các khu vực. Sông ngòi nước ta có lượng phù sa A. rất nhỏ. B. nhỏ. c. vừa. D. lớn. Tổng lượng phù sa hằng nãm của sông ngòi trên lãnh thổ nước ta là khoảng A. 200 ưiệu tấn. B. 250 triệu tấn. c. 300 triệu tấn. D. 350 ưiệu tấn. Đặc điểm nào sau đây không đúng với sông ngòi nước ta? Mạng lưới sông ngòi dày đặc, phân bố rộng khắp ưên cả nước. Chảy theo hai hướng chính là đông bắc - tây nam và vòng cung. c. Có hai mùa nước: mùa lũ và mùa cạn khác nhau rõ rệt.