Giải Vật Lý 6 Bài 4: Đo thể tích vật rắn không thấm nước

Bài 4: ĐO THỂ TÍCH VẬT RAN KHÔNG THẤM NƯỚC
A. KIẾN THỨC CẦN NAM VỮNG
Mỗi vật dù to hay nhỏ đều chiếm một thể tích trong không gian.
Đơn vị đo thể tích
Đơn vị đo thể tích thường dùng là mét khối (■ }và lít (/).
Các đơn vị khác:
Đềxentimét khối (chừ').
Centimét khôi (ciừ'); xentilít (cỉ).
Milimét khối (w’); mililít (/?;/).
Hít = lí////3; 1///Z = 1 c/773 (lcc).
Dụng cụ đo thế tích
Để đo thế tích vật rắn không thấm nước, có thể dùng bình chia độ, bình tràn.
HƯỚNG DẪN GIẢI BÀI TẬP
Cảu 1: Quan sát hình trong SGK và mô tả cách đo thể chất cùa hòn đá bằng bình chia độ.
Hướng dẫn
Đo thể tích nước ban đầu trước khi thả hòn đá vào trong bình chia độ (PAd, = 150cw3). Thả hòn đá vào bình chia độ, mực nước bình chia độ dâng lên (Iz8 = 200t7»3). Vậy thể tích của hòn đá được xác định như sau:
vhd = Vi- = 200cm3 -15(W = 5(W.
Câu 2: Nếu hòn đá to không bỏ lọt bình chia độ thì người ta dùng thêm bình tràn và bình chứa để đo thể tích của nó như ở hình dưới. Hãy mô tả cách đo thế’ tích hòn đá bằng phương pháp bình tràn vẽ ở hình trong SGK.
Hướng dẫn
Khi hèn đá to không bỏ lọt bình chia độ, thì ta đố nước đầy bình tràn, thả hòn đá vào bình tràn, đồng thời hứng nước đố ra ngoài vào bình chứa. Ta đo thể tích nước đổ ra bằng bình chia độ, đó là thề tích hòn đá.
Câu 3: Chọn từ thích hợp trong khung đế’ điền vào chỗ trống trong các câu sau:
Thể tích của vật rắn bất kì không thấm nước có thể đo bằng cách:
(1) ... vật đó vào chất lỏng đựng trong bình chia độ. Thể tích của phần chất lỏng (2) ... bằng thể tích của vật.
Khi vật rắn không bỏ lọt bình chia độ thì (3) ... vật đó vào trong bình tràn. Thể tích của phần chất lỏng (4) ... bằng thể tích của vật.
Hướng dẫn
(1) Thả vật đó vào chất lỏng đựng trong bình chia độ. Thế tích của phần chất lỏng (2) dấìĩg lên bằng thể tích của vật.
Khi vật rắn không bỏ lọt bình chia độ thì (3) thả chìm vật đó vào trong Lình tràn. Thể tích của phần chất lỏng (4) Ểràn ra bằng thể tích của vật.
Câu 4: Nếu dùng ca thay cho bình tràn và bát to thay cho bình chứ?, để đo thể tích của vật ở hình trong SGK thì cần phải chú ý điều gì?
Hướng dẫn
Những điều cần chú ý khi dùng ca thay cho bình tràn và bát to thay cho bình chứa để’ đo thể tích của vật:
Lau khô bát to trước khi dùng.
Khi nhấc ca ra, không ỉàm đổ nước ra ngoài.
Đố hết nước từ bát vào bình chia độ, không làm đổ nước.
Câu 5: Hãy tự làm một bình chia độ: dán băng giấy trắng dọc theo chai nhựa (hoặc cốc), dùng bơm tiêm bơm 5c//r'nước vào chai, đánh dấu mực nước và ghi 5cnì vào băng giấy. Tiếp tục làm như vậy và ghi lOcvn. 15cm'cho đến khi nước đầy bình chia độ.
Hướng dẫn
Tùy theo cách chọn chai nhựa (hoặc cóc) của em mà làm bình chia dộ.
Câu 6: Hãy tìm hai vật nào đó và đo thể tích cúa chúng bằng bình chia độ vừa tạo ra.
Hướng dẫn
Sau khi làm bình độ xong như ở câu 5, em dùng một hòn đá và một viên bi, đế đo thể tích của hai vật này em lần lượt cho từng vật vào bình chia độ đã làm xong và thể tích nước dâng lên là thể tích của từng vật.
c. HƯỚNG DẪN GIẢI BÀI TẬP TRONG SÁCH BÀI TẬP
Người ta dùng một bình chia độ ghi tới ỉcin' chứa 55cnr nước để đo thể tích của một hòn đá. Khi thả hòn đá vào bình, mực nước trong bình dâng lên tới vạch ‘ẳbcnr . Hỏi kết quả ghi sau đây, kết quả nào là đúng?
A. Kị = 86ciừ'	B. ự = 55ciừ'
c. Ư=3k/Ư	D. ư=141íto\
Hường dẫn
Chọn câu C: Vy = 31c/«’
Khi sử dụng bình tràn và bình chứa để do thể tích vật rắn không thấm nước thì thể tích của vật bằng:
Thể tích bình tràn.
Thế tích bình chứa.
c. Thể tích phần nước chứa tràn ra từ bình tràn sang bình chứa.
D. Thế’ tích nước còn lại trong bình tràn.
Hướng dẫn
Chọn câu C: Thế tích phần nước chứa tràn ra từ bình tràn sang binh chứa.
Cho một. bình chia độ, một quá trứng (không bỏ lọt bình chia độ), một cái bát, một cái dĩa và nước. Hãy tìm cách xác định thể tích quả trứng.
Hướng dẫn
Cách 1: Lấy bát đặt trên đĩa, đố nước vào bát thật đầy. Thả trứng vào bát, nước tràn ra đĩa. Đồ nước từ đĩa vào bình chia độ, sò chỉ đo được là thế tích cúa quá trứng.
Cách 2: Đổ nước đầy bát, sau đó đố nước từ bát vào bình cilia độ ( 1’), bỏ trứng vào bát, đô nước từ bình chia độ vào bát cho đầy, thố tích nước còn lại trong bình chia độ là thể tích quá trứng.
Hãy dùng bình chia độ của. em, vù lìm cách de do the tích cua "‘ộ! 4'22 bóĩỉg ban íhoặc một quá cam, chanh,...).
Hướng dẫn
Buộc hòn đá vào qua bóng bàn với nhau, như vậy có thế làm chìm trong nước. Đo thê tích hòn đá và qua bóng bàn ( K„) và đo thè tích hòn đá cùng (lây buộc (lị). Ta có thế tích cua quà bóng bàn: r -ỈỊ .
5*. Viên phấn viết báng có hình dạng bát kì và thâm nước. Hãy tàm cách do thể tích cùa viên phấn dó bang bình chia độ.
Hường dan
Lấy gạo đổ vào bình nước để đo thè tích trước cùa gạo.
Sau đó lấy thô tích nước trong bình ra đó riêng và ta nhót viên phan đà tham nước vào gạo đế giư viên phấn lại.
Kê tiếp lấy thè tích nước đõ riêng ở trôn (lò lại vào bình cho đến hết. Lượng nước dư ra so với mực đo ban đầu đó chính là thế tích viên phấn.
ổ*. Cho một cái ca hình trụ (hoặc vỏ hộp sũ'a dã bo nắp), một thước chia tới min, một chai nước, một binh chia dộ ghi lOOc/zr , chia tới 2cm'. Hãy tim ba cách đổ nước vào tới mức nứa ca.
Hướng dần
Cách 1: Ta do độ cạo cúa ca bằng thước. Đó nước bằng 12 độ cao vừa đo được,.
Cách 2: Đổ nước vào đầy ca, chia đôi lượng nước trong ca như sau:
Đố nước từ ca sang bình chia độ. Nếu bình chứa hết ca nước, thì một nửa nước trong bình chia độ chính là một nửa ca nước.
Nếu bình chứa 1OOC777 , mà trong ca vẫn còn nước, ta tiêp tục chia đê lấy một nua số nước còn lại trong ca theo cách trên. Cuối cùng tống lượng nước trong các lần chia chính là một nua ca nước.
Cách 3: Đố nước vào ca (khoảng hơn nửa ca). Nghiêng dần ca từ từ cho đến khi mực nước trùng với đường thắng nối điểm cao nhất cua đáy ca và điếm thấp của miệng ca.
D. BÀI TẬP VẬN DỤNG
Người ta dàng một bjnh chia độ ghi tới ốOcm nước dể đo thể tích của một hòn đá. Khi thả hòn đá vào bình, mực nước trong bình dâng lẽn tới vạch lOOc/ừ'. Hỏi các kết quả ghi sau đây, kết qua nào là đúng?
A. 1| = 1 OOcvn5 .	B. ỉ; = 6(W.
c. r. - 160c77/'.	D. Ư = 40c/7?'.
Hướng dẫn
Kết quá ghi đúng là: D. r. = 40c/ư .