Giải Vật Lý 6 Bài 6: Lực - Hai lực cân bằng
Bài 6: Lực - HAI Lực CÂN BANG A. KIẾN THỨC CẦN NAM vững Nhân biết lực Khi một vật bị đẩy hay bị kéo ta nói vật này chịu tác dụng của một lực. Khi một vậ.t chịu tác dụng của một lực, bao giờ cũng chỉ ra đưực vật đã gây ra lực đó. Lực cân bằng Nếu chỉ có hai lực tác dụng vào- cùng một vật mà vật vẫn đứng yên thì hai lực đó là hai lực cân bằng. Hai lực cân bằng có: cùng phương, ngược chiều, cùng độ mạnh (cường độ). B. HƯỚNG DẪN GIẢI BÀI TẬP Cho thí nghiệm như hình trong SGK Câu 1: Nhận xét về tác dụng của lò xo lá tròn lên xe và của xe lên lò xo lá tròn khi ta đẩy xe cho nó ép lò xo lại. Hường dẫn Khi ta đẩy xe cho ép lò xo lại thì: Lò xo lá tròn tác dụng lên xe một lực đấy. Xe tác dụng lên lò xo lá tròn một lực ép. Bố trí thí nghiệm như hình trong SGK Câu 2: Nhận xét về tác dụng của lò xo len xe và của xe lên lò xo khi ta kéo xe cho lò xo dãn ra. Ilưứng dẫn Khi ta kéo xe cho lò xo dãn ra thì: Lò xo tác dụng lên xe một lực kéo. Xe tác dụng lên lò xo một lực kéo. Đưa từ một cực của thanh nam châm lại gần một quả nặng bằng sắt (hình SGK). Câu 3: Nhận xét về tác dụng của thanh nam châm lên quả nặng. nướng dẫn Ta sẽ thấy nam châm hút quả nặng. Câu 4: Dùng từ thích hợp trong khung (SGK) để điền vào chỗ trông trong các câu sau: Lò xo lá tròn bị ép dã tác dụng vào xe lăn một (1) ... Lúc đó tay ta (thông qua xe lăn) đã tác dụng lên lò xo lá tròn một (2) ... làm cho lò xo bị méo đi. Lò xo bị dãn đã tác dụng lên xe lăn một (3) ... lúc đó tay ta (thông qua xe lăn) đã tác dụng lên lò xo một (4) ... làm cho lò xo bị dãn dài ra. Nam châm đã tác dụng lên quả nặng một (5) ... Hường dẫn Lò xo lá tròn bị ép đã tác dụng vào xe lăn một (1) lực dẩy. Lúc đó tay ta (thông qua xe lăn) đã tác dụng lên lò xo lá tròn một (2) lực ép làm cho lò xo bị méo đi. Lò xo bị dãn đã tác dụng lên xe lăn một (3) lực kéo. Lúc đó tay ta (thông qua xe lăn) đã tác dụng lên lò xo một (4) lực kéo làm cho lò xo bị dãn dài ra. Nam chàm đã tác dụng lên qua nặng một (5) lực hút. Cáu 5: Hãy xác định phương và chiều của lực do nam châm tác dụng lên qua nặng trong thí nghiệm ở hình trong SGK. Hướng dẫn Lực do nam châm tác dụng lên quả nặng theo phương S-N của nam chàm và có chiều từ vật vào nam châm. Cảu 6: Quan sát hình trong SGK. Đoán xem: sợi dây sẽ chuyến động nhu’ thế nào, nếu đội kéo co bên trái mạnh hơn, yếu hơn và nếu hai đội mạnh ngang nhau? Hướng dẫn Dây sè chuyến động về phía đội kéo mạnh hơn và ngược lại đối với dội yếu hơn. Nêu hai đội mạnh ngang nhau thì dây sẽ không chuyến động về phía nào cả. Cảu 7: Nèu nhận xét về phương và chiều của hai lực mà hai đội tác dụng vào sựi dây. Hướng dẫn Nhận xét: khi hai đội tác dụng vào sợi dày thì: phương nằm ngang, chiều hai lực ngược nhau. Câu 8: Dùng từ thích hợp trong khung (SGK) đế điền vào chỗ trống trong các câu sau: Nếu hai đội kéo co mạnh ngang nhau thì họ sẽ tác dụng lên dây hai lực (1) ... Sợi dây chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì sẽ (2) ... Lực do hai bên phải tác dụng lên dây có phương dọc theo sợi dây, có chiều về bên phải. Lực do đội bên trái tác dụng lên sợi dây có phương dọc theo sợi dây và có (3) ... hướng về bên trái. Hai lực cân bằng là hai lực mạnh như nhau, có cùng (4) ... nhưng ngược (5)... Hướng dẫn Nốu hai đội kéo co mạnh ngang nhau thì họ sẽ tác dụng lên dây hai lực (1) cdư bằng. Sợi dây chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì sẽ (2) đứng yên. Lực do hai bèn phải tác dụng lên dây có phương dọc theo sợi dây, có chiều về bên phãi. Lực do dội bên trái tác dụng lén sợi dây có phương dọc theo sợi dây và có (3) chiền hướng về bên trái. Hai lực cân bằng là hai lực mạnh như nhau, có cùng (4) phương nhưng ngược (5) chiền. Câu 9: Tìm từ thích hợp đê điền vào chỗ trống trong các câu sau: Gió tác dụng vào buồm một... Dầu tàu tác dụng vào toa tàu một ... Hường dẫn a.) Gió tác dụng vào buồm một lực đẩy. Đầu tàu tác dụng vào toa tàu một lực héo. Câu 10: Tìm một thí dụ về hai ỉực cân bằng. Hướng dẫn Lực kéo dây điện trên hai đầu cột diện là hai lực cân bằng. c. HƯỚNG DẪN GIẢI BÀI TẬP TRONG SÁCIĨ BÀI TẬP Lấy ngón tay cái và ngón tay trỏ ép hai dầu một lò xo bút bi lại. Nhận xét về tác dụng của các ngón tay lên lố xo và lò xo lên các ngón tay. Chọn câu trả lòi dáng? Lực mà ngón cái tác dụng lên lò xo và lực mà lò xo tác dụng lên ngón cái là hai lực cân bàng. Lực mà ngón trỏ tác dụng lên lò xo vá lực mà lò xo tác dụng lên ngón trỏ là hai lực cân bằng. c. Hai lực rnà hai ngón tay tác dụng lên lò xo là hai lực cân bằng. D. Các câu trả lời A, B và c đều đúng. Hướng dan Chọn câu D: Các cáu trá lời A, B và c dều dũng. Dùng các từ thích hợp như: lực dẩy, lực kéo, lực hút, lực nén, lực uốn, lực nâng đé điền vào chỗ trống trong các câu sau đây: Để nâng một tấm bê tông nặng từ mặt đất lèn, cần cẩu đã phái tác dụng vào tấm bê tông một... (hình sách bài tập). Trong khi cày, con trâu đã tác dụng vào cái cày một ... (hình sách bài tập). Con chim dậu vào một cành cây mềm, làm cho cành cây bị cong đi. Con chim đã tác dụng lên cành cây một . (hình sách bài tập). Khi một lực sĩ bat đầu ném một quả tạ, lực sĩ dã tác dụng vào quá tạ một ... (hình sách bài tập). Hường dẫn Để nâng một tấm bè tông nặng từ mặt đất lên, cần cấu dã phải tác dụng vào tấm bê tông một lực nâng. Trong khi cày, con trâu đã tác dụng vào cái cày một lực keo. Con chim đậu vào một cành cây mềm, làm cho cành cây bị cong đi. Con chim đã tác dụng lên cành cây một lực uốn. Khi một lực sĩ bắt đầu ném một qua tạ, lực sĩ đã tác dụng vào quả tạ một lực đẩy Tìm những từ thích hợp để điền vào chỗ tròng: Một em bé giữ chặt một đầu làm cho quả bóng bay không bay lôn được. Quả bóng đã chịu tác dụng của hai ... Đó là lực đẩy lên của không khí và lực giữ dây của ... (hình a sách bài tập). Một em bé chăn trâu đang kéo sợi dây thừng buộc mũi trâu để lôi trâu đi, nhưng trâu không chịu đi. Sợi dây thừng bị căng ra. Sợi dây thừng đã chịu tác dụng của hai ... Một lực do ... tác dụng. Lưc kia do ... tác dụng (hình b sách bài tập). Một chiếc bè nổi trên một dòng suối chảy xiết. Bè không bị trôi, vì nó đã được buộc chặt vào một cái cọc bằng một sựi dây. Bè đã chịu tác dụng cùa hai ..., một lực do dòng nước tác dụng, lực kia do ... tác dụng. lỉưứng dần Một em bé giữ chặt một đầu làm cho quả bóng bay không bay lên dược. Quả bóng đã chịu tác dụng của hai lực cân .bằng. Đó là lực đẩy lèn cúa không khí và lực giữ dây cúa em bé. Một em bé chăn trâu đang kéo sựi dây thừng buộc mũi trâu đế lôi trâu đi, nhưng trâu không chịu đi. Sợi dây thừng bị căng ra. Sợi dây thừng đã chịu tác dụng của hai lực cản bằng. Một lực do em bé tác dụng. Lực kia do con trán tác dụng. Một chiếc bè nổi trên một dòng suôi chảy xiết. Bè không bị trôi, vì nó đã được buộc chặt vào một cái cọc bằng một sợi dày. Bè đã chịu tác dụng của hai lực cân bằng, một lực do dòng nước tác dụng, lực kia do sợi dây tác dụng. 4*. Lấy một cái bút bi có lò xo để làm thí nghiệm. Bấm cho đầu bút bi nhô ra. Lúc dó lò xo có tác dụng lực lèn ruột, bút bi hay không? Lực dó là lực kéo hay lực day. Làm thí nghiêm đế xác nhạn câu trả lời của em. Bâm cho đầu bút bi thụt vào. Lúc đó lò xo có tác dụng lực lên ruột bút bi hay không? Lực đó là lực kéo hay lực đẩy. Làm thí nghiệm đế xốc nhận câu trả lời cúa em. Hướng dẫn Khi đầu bút bi nhô ra, lò xo bút bi bị nén lại nên đã tác dụng vào ruột bút, cũng như vào thân bút những lực đẩy. Ta có cảm nhận được lực này khi bấm nhẹ vào núm ở đuôi bút. Khi đầu bút bị thụt vào, lò xo bút bi vẫn bị nén, nên nó vẫn tác dụng vào ruột bút và thân bút lực đây. D. BÀI TẬP VẬN DỤNG Lấy hai ngón trỏ móc vào một dây cao su tròn rồi kéo cho dây cao su căng ra, nhận xét nào sau đây về tác dụng của hai ngón trỏ lên dày cao su và của dây cao su lên hai ngón là đúng: Lực mà ngón trỏ của tay phải tác dụng lên dây cao su và lực mà dây cao su tác dụng lên ngón trỏ của tay phải là hai lực cân bằng. Lực mà ngón tro của tay trái tác dụng lên dày cao su và lực mà dây cao su tác dụng lên ngón trỏ cua tay trái là hai lực cân bằng. c. Lực mà hai ngón tay tác dụng lên dây cao su là hai lực cân bằng. D. Các câu trả lời A, B và c đều đúng. Hướng dẫn Câu trả lời đúng là câu D. Dùng từ thích hợp trong các từ: lực kéo, lực nâng, lực dẩy, lực nén để điền vào chỗ trông trong các câu sau đây: Một con voi đang kéo một khúc gỗ, con voi đã tác dụng vào khúc gỗ môt ... Một chị lao công đang đẩy xe rác, chị lao công đã tác dụng vào xe một... Một lực sĩ đang cử tạ, lực sĩ đã tác dụng lên các quả tạ một ... Một bạn dùng bàn tay đế nén miếng xốp xuống, bạn này đã tác dụng vào miếng xôp một ... Hướng dẫn Một con voi đang kéo một khúc gỗ, con voi đã tác dụng vào khúc gồ một lực kéo. Một chị lao công đang đẩy xe rác, chị lao công đã tác dụng vào xe một lực đẩy. Một lực sĩ đang cử tạ, lực sĩ đã tác dụng lên các quả tạ một lực nâng. Một bạn dùng bàn tay để nén miếng xốp xuống, bạn này đã tác dụng vào miếng xôp một lực nén.