Học Tốt Lịch Sử 9 Bài 30: Hoàn thành giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (1973 - 1975)
Bài 30 Hoàn thành giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (1973-1975) A. KIẾN THỨC Cơ BẢN Miền Bắc khắc phục hậu quả chiến tranh khôi phục và phát triển kinh tế - văn hóa, ra sức chi viện cho miền Nam Hoàn cảnh lịch sử mới: quân Mĩ và quân đồng minh của Mĩ bị quét khỏi nước ta, làm thay đổi so sánh lực lượng ỏ' miền Nam có lợi ích cho cách mạng, miền Bắc được hòa bình. Nhiệm vụ của miền Bắc: khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục và phát triển kinh tế văn hóa, chi viện cho miền Nam. Kết quả: + Đến cuối tháng 6-1973, hoàn thành tháo gõ' bom mìn. + Sau hai năm (1973-1974), cơ bản khôi phục xong các cơ sỏ' kinh tế, hệ thống thủy nông, giáo thông, công trình văn hóa, giáo dục, y tế, kinh tế có bước phát triển. Đến cuối 1974, sản xuất công, nông, nghiệp có một số mặt vượt năm 1964 và năm 1971. + Trong hai năm 1973-1974, đưa vào ba chiến trường 20 vạn bộ đội, hàng vạn thanh niên xung phong, cán bộ chuyên môn, nhân viên kĩ thuật. Trong hai tháng đầu năm 1975 đưa vào miền Nam 57000 bộ đội. Miền Bắc đã đưa vào miền Nam hàng chục vạn tấn vật chất. Y nghĩa: Vết thương chiến tranh được hàn gắn, kinh tế phục hồi và phát triển, xã hội ổn định đời sông nhân dân được nâng cao lên. II. Đấu tranh chống địch “bình định, lấn chiếm”, tạo thế và lực, tiến tới giải phóng hoàn toàn miền Nam ' Ảm mưu của Mĩ và clúnh quyền Sài Gòn + Quân Mĩ rút hết (ngày 29-3-1973), nhưng Mĩ để lại 2 vạn cố vấn quân sự, lập Bộ chỉ huy quân sự, tiếp tục viện trợ cho chính quyền Sài Gòn. + Chính quyền Sài Gòn tiến hành chiến dịch “tràn ngập lãnh thổ”, mở những cuộc hành quân “bình định - lân chiếm” vùng giải phóng Cuộc chiến đấu của nhân dân ta + Mấy tháng đầu sau Hiệp định Pari, chúng ta bị mất đất, mất dân ở một số địa bàn quan trọng do không lường hết âm mưu của địch và quá nhấn mạnh đến hòa bình, hòa hợp dân tộc. + Nghị quyết 21 của Đảng (7-1973) đã xác định nhiệm vụ cơ bản của cách mạng miền Nam là tiếp tục con đường cách mạng bạo lực, kiên quyết đấu tranh trên cả ba mặt trận quân sự, chính trị, ngoại giao. + Từ cuối năm 1973, quân dân ta ở miền Nam vừa kiên quyết đánh trả các cuộc hành quân “bình định - lấn chiếm” của địch, bảo vệ vùng giải phóng, vừa chủ động tiến công đánh tại các căn cứ xuất phát các cuộc hành quân của chúng, mở rộng vùng giải phóng. + Đông Xuân 1974-1975 ta mở đợt hoạt động quân sự và giành thắng lợi lớn, giải phóng Đường 14 - Phước Long với hơn 50.000 dân. — Tại các vùng giải phóng, nhân dân đấu tranh hảo vệ quê hương, ra sức khôi phục và đẩy mạnh sản xuất, tăng nguồn dự trữ chiến lược. Các ngành sản xuất, các hoạt động văn hóa - xã hội, giáo dục, y tế được đẩy mạnh. Giải phóng hoàn toàn miền Nam giành toàn vẹn lãnh thổ To quôc Chủ trương, kế hoạch giải phóng hoàn toàn miền Nam Cơ sở đề ra kế hoạch: so sánh lực lượng ở miền Nam thay đổi mau lẹ có lợi ích cho cách mạng. Nội dung kế hoạch: + Giải phóng miền Nam trong hai năm 1975-1976, “Nếu thời cơ đến và đầu hoặc cuối năm 1975 thì lập tức giải phóng miền Nam trong năm 1975”. + Tranh thủ thời cơ đánh nhanh thắng nhanh đỡ thiệt hại về người và của cho nhân dân, giữ gìn tốt cơ sở kinh tế, công trình văn hóa... giảm bớt sự tàn phá của chiến tranh. Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1975 Chiến dịcli Tây Nguyền Tây Nguyên là địa bàn chiến lược quan trọng. Thực hiện kế hoạch, ta tập trung lực lượng chủ lực mạnh với vũ khí kĩ thuật hiện đại mỏ' chiến dịch lớn ở Tây Nguyên với trận then chốt mở màn Buôn Ma Thuột ngày 10-3-1975 và giành thắng lợi nhanh chổng. Ngày 12-3, địch phản công chiếm lại Buôn Ma Thuật nhưng thất bại. Hệ thống phòng thủ của địch ỏ' Tây Nguyên rung chuyển, 'quân địch mất tinh thần, hàng ngũ rốì loạn. Ngày 14-3-175, địch rút toàn bộ quân khỏi Tây Nguyên. Trên đường rút chạy, chúng bị quân ta truy kích tiêu diệt. Đến ngày 24-3-1975, Tây Nguyên hoàn toàn được giải phóng. Chiến dịcli Huế - Đà Nẵng Thấy thời cờ chiến lược đến nhanh hết sức thuận lợi, ngay khi chiến dịch Tây Nguyên đang tiếp diễn. Bộ Chính trị đã có quyết định kịp thời thực hiện kế hoạch giải phóng Sài Gòn và toàn miền Nam, trước tiên là chiến dịch Huế - Đà Nẵng. Phát hiện địch co cụm ở Huế, ngày 21-3, quân ta đánh thẳng vào căn cứ địch, chặn các đường rút chạy của chúng, hình thành thế bao vây địch trong thành phôi 10 giờ ngày 25-3, quân ta tiến vào cố đô Huế, đến ngày 26-3, giải phóng thành phố và toàn tỉnh Thừa Thiên. Cùng thời gian trên, quân ta giải phóng Tam Kì, Quảng Ngãi, Chu'Lai, tạo thêm một hướng uy hiếp Đà Nẵng từ phía Nam. Đà Nang, thành phố thứ hai ỏ' miền Nam, một căn cứ quân sự liên hợp lớn nhất của địch rơi vào thế cô lập. Sáng 29-3, quân ta từ ba phía bắc, tây, nam tiến thẳng vào thành phố, đến 3 giờ chiều thì chiếm được thành phôi Chiến dịcli Hồ Chí Minh Ngày 9-4 ta tiến công Xuân Lộc, ngày 16-4, ta phá vỡ tuyến phòng thủ của địch ở Phan Rang, ngày 21-4, địch ỏ' Xuân Lộc tháo chạy. Ngày 17-4, thủ đô Phnôm Pênh được giải phóng. Tình hình đó làm cho nội bộ Mĩ - Ngụy càng thêm hoảng loạn. Ngày 18-4, tổng thống Mĩ ra lệnh di tản người Mĩ khỏi Sài Gòn, ngày 21-4, Nguyễn Văn Thiệu từ chức Tổng thống. Chiều 26-4, quân ta nổ súng mở đầu chiến dịch mang tên Hồ' Chí Minh. Năm cánh quân của ta vượt qua tuyến phòng thủ vòng ngoài của địch tiến vào trung tâm Sài Gòn, đánh chiếm các co' quan đầu não của địch. 10 giờ 45 phút ngày 30-4, xe tăng của ta tiến thẳng vào Dinh Độc Lập, bắt sống ng quyền Trung ương. Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng không điều điều kiện. 11 giờ 30 phút cùng ngày, lá cờ cách mạng tung bay trên nóc Phủ Tổng thống ngụy, báo hiệu sự toàn thắng của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng đã tạo điều kiện cho quân và dân ta nổị. dậy giải phóng các tỉnh còn lại ở Nam Bộ. Đến ngày 2-5-1975, miền Nam nước ta hoàn toàn giải phóng. Ý nghĩa lịch sử, nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chông Mĩ, cứu nựớc (1954-1957) Ý nghĩa lịcli sử Đối với dân tộc Kết thúc 21 năm chiến đấu chông Mĩ và 30 năm chiến tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ tổ quốc; chấm dứt ách thống trị của chủ nghĩa quốc và chế độ phong kiến ở nước ta; hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước, thống nhất đất nước. Mở ra kỉ nguyên mới của lịch sử dân tộc - kỉ nguyên đất nước độc lập, thông nhất, đi lên chủ nghĩa xã hộí. Đối với thế giới Tác động sâu sắc đến nội tình nước Mĩ và tình hình thế giới Cổ vũ phong trào cách mạng trên thế giới, nhất là phong trào giải phóng dân tộc. Nguyên nhân thắng lợi — Được sự lãnh đạo của Đảng với đường lôi cách mạng đúng đắn Tinh thần yêu nước của nhân dân ta. Có hậu phương miền Bắc, đáp ứng kịp thời yêu cầu chiến đấu ở cả hai miền. Tình đoàn kết chiến đấu của ba dân tộc Đông Dương, sự đồng tình ủng hộ, giúp đỡ to lớn của các lực lượng cách mạng, hòa bình, dân chủ trên thế giới, nhất là của Liên Xô, Trung Quốc và các nước xã hội chủ nghĩa. B. BÀI TẬP Câu 1. Hãy khoanh tròn chỉ một chữ in hoa trước câu trả lời đúng nhất. Kế hoạch giải phóng hoàn toàn miền Nam được Bộ Chính trị Trung ương Đảng đề ra vào thời gian nào? Cuối năm 1974. c. Đầu năm 1975. Cuối năm 1974. D. Năm 1974. Trận then chốt mở màn cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1975 diễn ra ở đâu? Kon Turn. c. Xuân Lộc. Buôn Ma Thuột. D. Phan Rang. Tam Kì, Quảng Ngãi, Chu Lai nằm ở hướng nào của Đà Nẵng? Hướng Tây. c. Hướng Nam. Hướng Đông. D. Hướng Bắc. Quân ta tấn công Đà Năng từ những hướng nào? A. Bắc, Nam. c. Đông, Tây. B. Tây, Nam. D. Bắc, Tây, Nam. Các căn cứ Xuân Lộc, Phan Rang bảo vệ Sài Gòn từ phía nào? Phía đông. Phía tây. Phía Bắc. D. Phía Nam. Tổng thông Mĩ ra lệnh di tản người Mĩ khỏi Sài Gòn vào thời gian nào? Ngày 21-4-1875. c. Ngày 16-4-1975. Ngày 18-4-1975. D. Ngày 26-4-1975. Nguyễn Văn Thiệu tuyên bố từ chức Tổng thống vào thời gian nào? Ngày 26-4-1975. c. Ngày 21-4-1975. Ngày 18-5-1975. D. Ngày 28-4-1975. Sự kiện đánh dấu chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng là sự kiện nào? Chính phủ Trung ương Sài Gòn bị bắt. Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng, c. Xe tăng ta tiến vào Dinh Độc lập. D. Cờ cách mạng cắm trên Phủ Tổng thống. Câu 2. Trong chủ trương, kế hoạch giải phóng hoàn toàn miền Nam có những điểm nào khẳng định sự lãnh đạo đúng đắn và linh hoạt của Đảng? Câu 3. Điền tiếp thời gian và sự kiện trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1975 vào chỗ trong bảng dưới đây: Thời gian Sự kiện 10-3-1975 Chiến dịch Tây Nguyên kết thúc. 26-3-1975 Giải phóng thành phố Đà Nẵng. 26-4-1975 30-4-1975