SGK Ngữ Văn 9 - Luyện tập viết đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận

LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN VĂN Tự sự
CÓ SỬ DỤNG YẾU TỐ NGHỊ LUẬN • • •
I - THỰC HÀNH TÌM HlỂu YẾU TỐ NGHỊ LUẬN
TRONG ĐOẠN VĂN Tự sự
Đọc đoạn văn sau :
LỖI LẦM VÀ Sự BIẾT ƠN
Hai người bạn cùng đi qua sa mạc. Trong chuyên đi, giữa hai người có xảy ra một cuộc tranh luận, và một người nổi nóng không kiềm chế được mình đã nặng lời miệt thị người kia. cảm thấy bị xúc phạm, anh không nói gì, chỉ viết lên cát: "Hôm nay người bạn tốt nhất của tôi đã làm khác đi những gì tôi nghĩ".
Họ đi tiếp, tìm thấy một ốc đảo, và quyết định đi bơi. Người bị miệt thị lúc nãy bây giờ bị đuôi sức và chìm dần xuống. Người bạn kia đã tìm cách cứu anh. Khi đã lên bờ, anh lây một miếng kim loại khắc lên đá : "Hôm nay người bạn tốt nhất của tôi đã cứu sổng tôi".
Người kia hổi : "Tại sao khi tôi xúc phạm anh, anh viết lên cát, còn bây giờ anh lại khắc lên đá" ?
Anh ta trả lời : "Những điều viết lên cát sẽ mau chóng xoá nhoà theo thời gian, nhưng không ai có thể xoá được những điều tốt đẹp đã được ghi tạc trên đá, trong lòng người".
Vậy mỗi chúng ta hãy học cách viết những nỗi đau buồn, thù hận lên cát và khắc ghi những ân nghĩa lên đá.
(Hạtgiống tâm hồn, tập 4,
NXB Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh, 2004)
Trả lời câu hỏi:
Trong đoạn văn trên, yếu tố nghị luận thê’ hiện ở những câu văn nào ? Chỉ ra vai trò của các yếu tố ấy trong việc làm nổi bật nội dung của đoạn văn.
II - THỰC HÀNH VIẾT ĐOẠN VĂN Tự sự
CÓ SỬ DỤNG YẾU TỐ NGHỊ LUẬN
Viết một đoạn văn kê’ lại buổi sinh hoạt lớp. Trong buổi sinh hoạt đó, em đã phát biểu ý kiến đê’ chứng minh Nam là một người bạn rất tốt.
Viết đoạn văn kê’ về những việc làm hoặc những lời dạy bảo giản dị mà sâu sắc của người bà kính yêu đã làm cho em cảm động (trong đoạn văn có sử dụng yếu tố nghị luận).
Có thê’ tham khảo văn bản sau đây :
BÀ NỘI
(Trích)
Tôi ngẩng cao đầu mới thấy tuổi của bà ; chứ cứ nhìn bà chặt củi, nhổ sắn, nhìn bà đứng, bà đi thì không ai biết bà đã gần bảy mươi. Bà làm nhanh, đi nhanh, lưng thẳng. Bà không hút thuốc lào như u tôi, không ăn giầu.
Bà như một chiếc bóng ; lặng lẽ, đi không ai biết, về không ai hay. Bà tất bật, khi đi giồng sắn ở trại, khi đi bắt cua bán, lúc đi cấy thuê. Có lần bà bỏ nhà bốn năm ngày. Tôi hỏi Lĩnh, nó rớm nước mắt. Tuần phu đi rầm rập bắt thuế. .Trống dồn sôi cả bụng, đập thình thịch vào cái ngực bé nhỏ của tôi.
cả làng đã im ắng. Bà như chiếc bóng giở về. ít khi tôi thấy bà nói chuyện nói trò với ai ngoài các cháu ra. ít khi tôi thấy bà đôi co với ai. Dân làng bảo bà hiền như đất. Nói cho đúng, bà hiền như chiếc bóng. Nếu ai lành chanh lành chói, bà rủ rí khuyên. Bà nói nhiều bằng ca dao, tục ngữ. Những chị mồm năm miệng mười, sau khi bà khuyên chỉ còn mồm một, mồm hai.
Người ta bảo : "Con hư tại mẹ, cháu hư tại bà". Bà như thế thì chúng tôi hư làm sao được. [...]
Bà tôi có học hành gì đâu, một chữ cắn đôi không biết. Bà lặng lẽ, cứ tưởng bà không biết gì. Bà thuộc như cháo hàng trăm hàng nghìn câu ca. Bà nói những câu sao mà đúng thế. Bà bảo u tôi:
Dạy con từ thuở còn thơ Dạy vợ từ thuở bơ vơ mới về.
Người ta như cây. Uốn cây phải uốn từ non. Nếu đê’ lớn lên mới uốrí, nó gãy.
(Theo Duy Khán, Tuổi thơ ùn lặng,
161
NXB Kim Đồng, Hà Nội, 1996)