SGK Tiếng Việt 4 - Tuần 15 - Chủ điểm: Tiếng sáo diều
TẬP ĐỌC Cánh diều tuổi thơ Tuổi thơ của tôi được nâng lên từ những cánh diều. Chiều chiều, trên bãi thả, đám trẻ mục đồng chúng tôi hò hét nhau thả diều thi. Cánh diều mềm mại như cánh bướm. Chúng tôi vui sướng đến phát dại nhìn lên trời. Tiếng sáo diều vi vu trầm bổng. Sáo đơn, rồi sáo kép, sáo bè,... như gọi thấp xuống những vì sào sớm. Ban đêm, trên bãi thả diều thật không còn gì huyền ảo hơn. Có cảm giác diều đang trôi trên dải Ngân Hà. Bầu trời tự do đẹp như một thảm nhung khổng lồ. Có cái gì cứ cháy lên, cháy mãi trong tâm hồn chúng tôi. Sau này tôi mới hiểu đấy là khát vọng. Tôi đã ngửa cổ suốt một thời mới lớn để chờ đợi một nàng tiên áo xanh bay xuống từ trời và bao giờ cũng hi vọng khi tha thiết cầu xin : "Bay đi diều ơi I Bay đi !" Cánh diều tuổi ngọc ngà bay đi, mang theo nỗi khát khao của tôi. _ Theo TẠ DUY ANH Mục đồng : trẻ chăn trâu, bò, dê, cừu. Huyền ào : đẹp một cách kì lạ và bí ẩn, nửa thực nửa hu. Khát vọng : điều mong muốn, đòi hỏi rất mạnh mẽ. Tuổi ngọc ngà : tuổi thơ, tuổi trẻ đẹp đẽ. Khát khao : mong muốn, đòi hỏi thiết tha. Tác giả đã chọn những chi tiết nào để tả cánh diều ? Trò chơi thả diều đem lại cho trẻ em những niềm vui lớn và những mơ ước đẹp như thế nào ? Qua các câu mở bài và kết bài, tác giả muốn nói điều gì về cánh diều tuổi thơ ? Cánh diều là kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ. Cánh diều khơi gợi những mơ ước đẹp cho tuổi thơ. Cánh diều đem đến bao niềm vui cho tuổi thơ. CHÍNH TẢ 1. Nghe - viết: Cánh diều tuổi thơ(ỉù đầu... đến những vì sao sớm.) (2). Tìm tên các đồ chơi hoặc trò chơi: Chứa tiếng bắt đầu bằng tr hoặc ch. chong chóng, trốn tìm Chứa tiếng có thanh hổi hoặc thanh ngã. M ; ngựa gỗ, thả diều Miêu tả một trong các đồ chơi hoặc trò chơi nói trên. LUYỆN Từ VÀ CẢU - - — Mở rộng vốn từ : Đồ choi - Trò choi Nói tên đô chơi hoặc ứò chơi được tả trong các bức tranh sau : Tìm thêm từ ngữ chỉ các đồ chơi hoặc trò chơi khác. Trong các đồ chơi, trò chơi kể trên : Những trò chơi nào các bạn trai thường ưa thích ? Những trò chơi nào các bạn gái thường ưa thích ? Những trò chơi nào cả bạn trai lẫn bạn gái đều ưa thích ? Những đồ chơi, trò chơi nào có ích ? Chúng có ích như thế nào ? Chơi các đồ chơi, trò chơi ấy như thế nào thì chúng trở nên có hại ? Những đồ chơi, trò chơi nào có hại ? Chúng có hại như thế nào ? Tìm các từ ngữ miêu tả tình cảm, thái độ của con người khi tham gia các trò chơi. M: say mê KỂ CHUYỆN - Kế chuyện đã nghe, đã đọc Hãy kể một câu chuyện mà em đã được đọc hay được nghe có nhân vật là những đổ chơi của trẻ em hoặc những con vật gần gũi với trẻ em. 2. Trao đổi với các bạn trong lớp về tính cách của các nhân vật và ý nghĩa của câu chuyện. TẬP ĐỌC : Tuổi Ngựa (Trích) Mẹ ơi, con tuối gì ? Tuổi con là tuổi Ngựa Ngựa không yên một chỗ Tuổi con là tuổi đi... Mẹ ơi, con sẽ phi Qua bao nhiêu ngọn gió Gió xanh miền trung du Gió hổng vùng đất đỏ Gió đen hút đại ngàn Mấp mô triền núi đá... Con mang về cho mẹ Ngọn gió của trãm miền. Ngựa con sẽ đi khắp Trên những cánh đồng hoa Loá màu trắng hoa mơ Trang giấy nguyên chưa viết Con làm sao ôm hết Mùi hoa huệ ngạt ngào Gió và nắng xôn xao Khắp đồng hoa cúc dại. Tuổi con là tuổi Ngựa Nhưng mẹ ơi, đừng buồn Dãu cách núi cách rừng Dầu cách sông cách biển Con tìm vể với mẹ Ngựa con vẫn nhớ đường. XUÀN QUÝNH Tuổi Ngụa : sinh năm Ngựa (nãm Ngọ, theo âm lịch). Đại ngàn : rừng lớn, có nhiều cây to lâu đời. . 1. Bạn nhỏ tuổi gì ? Mẹ bảo tuổi ấy tính nết thế nào ? "Ngựa con" theo ngọn gió rong chơi những đâu ? Điều gì hấp dẫn "ngựa con" trên những cánh đồng hoa ? Trong khổ thơ cuối, "ngựa con" nhắn nhủ mẹ điều gì ? Nếu vẽ một bức tranh minh hoạ bài thơ này, em sẽ vẽ như thế nào ? Q. Học thuộc lòng bài thơ. TẬP LÀM VÀN . Luyện tập miêu tà đồ vật Đọc bài văn sau và trả lời câu hỏi: Chiếc xe đạp của chú Tư ở xóm vườn, có một chiếc xe đã là trội hơn người khác rồi, chiếc xe của chú lại là chiếc xe đẹp nhất, không có chiếc nào Trong làng tôi, hầu như ai cũng biết chú Tư Chia, không chỉ vì chú là chủ trại xuồng, mà còn vì chiếc xe đạp của chú. sánh bằng. Xe màu vàng, hai cái vành láng bóng, khi chú ngừng đạp, chiếc xe cứ ro ro thật êm tai. Ngay giữa tay cầm, chú gắn hai con bướm bằng thiếc với hai cánh vàng lấm tấm đỏ. Có khi chú cắm cả một cành hoa. Bao giờ dừng xe, chú cũng rút cái giẻ dưới yên, lau, phủi sạch sẽ rồi mới bước vào nhà, vào tiệm. Chú âu yếm gọi chiếc xe của mình là con ngựa sắt. Coi thì coi, đừng đụng vào con ngựa săt của tao nghe bây. Ây là chú dặn sắp nhỏ đứng vây quanh chiếc xe của chú. Ngựa chú biết hí không chú ? Chú đưa tay bóp cái chuông kính coong : Nghe ngựa hí chưa ? Nó đá được không chú ? Chú đưa chân đá ngược ra sau : Nó đá đó. Đấm con nít cười rộ, còn chú thì hãnh diện vói chiếc xe của mình. Theo NGUYỄN QUANG SÁNG Trại xuồng : xưởng đóng xuồng. Xóm vuòn : xóm quê, nơi dân cư sống bằng nghề trồng trọt. Tiệm : cửa hàng. Hãnh diện : tự hào ra mặt vì cho là mình hơn người khác. Tim các phần mở bài, thân bài và kết bài trong bài văn trên. ở phần thân bài, chiếc xe đạp được tả theo trình tự như thế nào ? Tác giả quan sát chiếc xe đạp bằng những giác quan nào ? Tim lời kể chuyện xen lẫn lòi miêu tả trong bài. Lòi kể nói lên điều gì về tình cảm của chú Tư với chiếc xe ? Lập dàn ý cho bài văn tả chiếc áo em mặc đến lớp hôm nay. LUYỆN Từ VÀ CÂU Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi - Nhận xét Tìm câu hỏi trong khổ thơ dưới đây. Những từ ngữ nào trong câu hỏi thể hiện thái độ lễ phép của người con ? Mẹ oi, con tuổi gì ? Tuổi con là tuổi Ngựa Ngựa không yên một chỗ Tuổi con là tuổi đi... XUÂN QUỲNH Em muốn biết sở thích của mọi người trong ăn mặc, vui chơi, giải trí. Hãy đặt câu hỏi thích hợp : Với cô giáo hoặc thầy 'giáo em Vói bạn em Theo em, để giữ lịch sự, cần tránh hỏi những câu hỏi có nội dung như thế nào ? - Ghi nhớ Khi hỏi chuyện người khác, cần giữ phép lịch sự. Cụ thể là : Cần thưa gửi, xưng hô cho phù hợp với quan hệ giữa mình và người được hỏi. Cần tránh những câu hỏi làm phiền lòng người khác. - Luyện tập Cách hỏi và đáp trong mỗi đoạn đối thoại dưới đấy thể hiện quan hệ giữa các nhân vật và tính cách của mỗi nhân vật như thế nào ? Ồng bố dắt con đến gặp thầy giáo để xin học. Thầy Rơ-nê đã già, mái tóc ngả màu xám, da nhăn nheo, nhưng đi lại vẫn nhanh nhẹn... Thầy hỏi : Con tên là gì ? Ồng Giô-dép liếc mắt nhìn Lu-i, có ý bảo con trả lời. Thưa thầy, con là Lu-i Pa-xtơ ạ. Con đã muốn đi học chưa hay còn thích choi ? Thưa thầy, con muốn đi học ạ. TheoĐừC HOÀI Một lần, l-u-ra chạm trán tên sĩ quan phát xít. Tên sĩ quan hỏi : Thằng nhóc tên gì ? l-u-ra. Mày là đội viên hả ? Phải. Sao mày không đeo khăn quàng ? Vi không thể quàng khăn trước mặt bọn phát xít. Theo VĂN 4 (1984) So sánh các câu hỏi trong đoạn văn sau. Em thấy câu các bạn nhỏ hỏi cụ già có thích hợp hơn những câu hỏi khác không ? Vì sao ? Sau một cuộc dạo chơi, đám trẻ ra về. Tiếng nói cười ríu rít. Bỗng các em dừng lại khi thây một cụ già đang ngồi ở vệ cỏ ven đường. Trông cụ thật mệt mỏi, cặp mắt lộ rõ vẻ u sầu. Chuyện gì đã xảy ra với ông cụ thế nhỉ ? - Một em trai hỏi. Đám trẻ tiếp lời, bàn tán sôi nổi : Chắc là cụ bị ốm ? Hay cụ đánh mất cái gì ? Chúng mình thử hỏi xem đi ! Các em tới chỗ ông cụ, lễ phép hỏi : Thưa cụ, chúng cháu có thể giúp gì cụ không ạ ? Theo XU-KHÔM-LIN-XKI TẬP LÀM VÀN _ Quan sát đồ vật - Nhận xét Quan sát một đồ chơi em thích và ghi lại những điều quan sát được. Gợi ý Cấc đồ chơi được đem đến lớp để quan sát có thể là : búp bê, gâu bông, bộ xếp hình, cái chong chóng,... Nên quan sát theo một trình tự nhát định. M: Nhìn bao quát : Quan sát từng bộ phận (bên ngoài / bên trong, bên trên / bên dưới, đầu / mình / chân tay,...). Nên quan sát bằng nhiều giấc quan. M: Dùng mắt để xem hình dáng, kích thước, màu sắc,... của đồ vật như thế nào. Dùng tay để biết đồ vật mềm hay rắn, nhẵn nhụi hay thô ráp, nặng hay nhẹ,... . - Dùng tai để nghe đồ vật khi được sử dụng có phát ra tiếng động không, tiếng động ấy như thế nào. Cố gắng tìm ra những đặc điểm riêng của đồ vật, phân biệt nó với những đồ vật khác, nhất là những đồ vật cùng loại. M : Búp bê hay con quay của em có thể có một dáng vẻ riêng, không giống của cấc bạn khác,... Theo em, khi quan sát đồ vật, cẩn chú ý những gì ? - Ghi nhớ Muốn miêu tả một đồ vật, trước hết phải quan sát đồ vật đó. Quan sát đồ vật cần theo một trình tự hợp lí, bằng nhiều cách khác nhau (mắt nhìn, tai nghe, tay sờ,...). Cần chú ý phát hiện những đặc điểm riêng phân biệt đồ vật này với những đồ vật khác. - Luyện tập Dựa theo kết quả quan sát của em, hãy lập dàn ý cho bài văn tả đồ chơi mà em đã chọn.