SGK Tiếng Việt 4 - Tuần 8 - Chủ điểm: Trên đôi cánh ước mơ
Nếu chúng mình có phép lạ Nếu chúng mình có phép lạ Bắt hạt giống nảy mầm nhanh Chớp mắt thành cây đầy quả Tha hổ hái chén ngọt lành. Nếu chúng mình có phép lạ Ngủ dậy thành người lớn ngay Đứa thì lặn xuống đáy biển Đứa thì ngồi lái máy bay. Nếu chúng mình có phép lạ Hái triệu vì sao xuống cùng Đúc thành ông mặt trời mới Mãi mãi không còn mùa đông. Nếu chúng mình có phép lạ Hoá trái bom thành trái ngon Trong ruột không còn thuốc nổ Chỉ toàn kẹo với bi tròn. Nếu chúng mình có phép lạ I Nếu chúng mình có phép lạ I ĐINH HÀI Câu thơ nào được lặp lại nhiều lần trong bài ? việc lặp lại nhiều lần câu thơ ấy nói lên điều gì ? Mỗi khổ thơ nói lên một điều ước của các bạn nhỏ. Những điều ước ấy là gì ? Hãy giải thích ý nghĩa của những cách nói sau : Ước "không còn mùa đông". Ước "hoá trái bom thành trái ngon". Em thích mơ ước nào trong bài thơ ? Vì sao ? Học thuộc lòng bài thơ. CHÍNH TẢ Nghe - viết: Trung thu độc lập (từ Ngày mai, các em có quyền ... đến nông trường to lớn, vui tươi.) (2). Em chọn những tiếng nào điển vào ô trống ? a) Những tiếng bắt đầu bằng r, d hay gi: Đánh dấu mạn thuyền Xưa có người đi thuyền, kiếm bên hông, chẳng may làm kiếm xuống nước. Anh ta liền đánh vào mạn thuyền chỗ kiếm . Người trên thuyền thấy lạ bèn hỏi : Bác làm lạ thế ? Tôi đánh chỗ kiếm . Khi nào thuyền cập bến, cứ theo chỗ đã đánh mà mò, thể nào cũng tìm thấy kiếm. TRUYỆN CƯỜI DÂN GIAN b) Những tiếng có vần iên, yên hay iêng : Chú dế sau lò sưởi Buổi tối ấy, nhà Mô-da thật tĩnh. Cậu thiu thiu ngủ trên ghế bành. Bỗng có một âm thanh trong trẻo vút lên. Cậu bé ngạc đứng dậy tìm kiếm. Sau lò sưởi, có một chú dế đang biểu vói cây vĩ cầm của minh. Dế kéo đàn hay đến nỗi cậu bé phải buột kêu lên : - Hay quá ! Ước gì mình trở thành nhạc sĩ nhỉ ? Rồi chỉ ít lâu sau, đàn của Mô-da đã chinh phục được cả thành Viên. Theo XU-PHE-RỐP (3). Tìm các từ: Có tiếng mở đầu bằng r, d hoặc gi, có nghĩa như sau : Có giá tháp hon mức bình thường. Người nổi tiếng. Đồ dùng để nằm ngủ, thường làm bằng gỗ, tre, có khung, trên mặt trải chiếu hoặc đệm. Có tiếng chứa vần iên hoặc iêng, có nghĩa như sau : Mấy truyền tiếng nói từ nơi này đến nơi khấc. Làm cho một vật nát vụn bằng cách nén mạnh và xát nhiều lần. Nâng và chuyên vật nặng bằng sức của hai hay nhiều người hợp lại. LUYỆN Từ VÀ CẢU Cách viết tên người, tên địa lí nước ngoài - Nhận xét Đọc các tên người, tên địa lí nước ngoài sau đây: Tên người : Lép Tôn-xtôi, Mô-rít-xơ Mát-téc-lích, Tô-mát Ê-đi-xon. Tên địa lí: Hi-ma-lay-a, Đa-nuýp, Lốt Ăng-giơ-lét, Niu Di-lân, Công-gô. Biết rằng chữ cái đầu mỗi bộ phận tạo thành các tên riêng nói trên đều được viết hoa, hãy nêu nhận xét về cấu tạo và cách viết mỗi bộ phận trong tên riêng nước ngoài. Gợi ý Mỗi bộ phận trong tên riêng nước ngoài gồm mấy tiếng ? Cách viết các tiếng trong cùng một bộ phận tên như thế nào ? Cách viết một số tên người, tên địa lí nước ngoài sau đây có gì đặc biệt ? Tên người : Thích Ca Mâu Ni, Khổng Tử, Bạch Cư Dị. Tên địa lí: Hi Mã Lạp Sơn, Luân Đôn, Bắc Kinh, Thuỵ Điển. - Ghi nhớ Khi viết tên người, tên địa lí nước ngoài, ta viết hoa chữ cái đầu của mỗi bộ phận tạo thành tên đó. Nếu bộ phận tạo thành tên gồm nhiều tiếng thì giữa các tiếng cần có gạch nối. Có một số tên người, tên địa lí nước ngoài viết giống như cách viết tên riêng Việt Nam. Đó là những tên riêng được phiên ấm theo âm Hán Việt. - Luyện tập Đọc đoạn văn sau rồi viết lại cho đúng những tên riêng trong đoạn : Gia đinh ông Giô-dép lại chuyển về ấc-boa để lu-i paxtơ có thể tiếp tục đi học. ác boa là một thị trân nhỏ, không có những lâu đài đồ sộ, nguy nga, chỉ thấy những ngôi nhà nhỏ bé, cổ kính và những vườn nho con con. Dòng sông quy-dăng-xơ hiền hoà lượn quanh thành phố với những chiếc cầu trắng phau. Theo Đúc HOÀI Viết lại những tên riêng sau cho đúng quy tắc : Tên người : anbe anhxtanh, crítxtian anđécxen, iuri gagarin. Tên địa If: xanh pêtécbua, tôkiô, amadôn, niagara. Trò chơi du lịch : Thi ghép đúng tên nước với tên thủ đô của nước ấy. KỂ CHUYỆN —— Kế chuyện đã nghe, đã đọc Đề bài Hãy kể một câu chuyện mà em đã được nghe, được đọc về nhũng ước mơ đẹp hoặc những ước mơ viển vông, phi lí. Gợ/ý Tìm những câu chuyện về ước mơ: Những ước mơ đẹp : Ước mơ về cuộc sống no đủ, hạnh phúc (như ước mơ của em bé trong truyện Cô bé bán diêm của An-đéc-xen hay của chú bé Rê-mi trong truyện Không gia đinh của Ma-lô,...). Ước mơ chinh phục thiên nhiên (như ước mơ của các bạn nhỏ trong vở kịch Ở Vương quốc Tương Lai của Mất-téc-lích). Những ước mơ viển vông, phi lí: Ước mơ viển vông của chàng Rít trong truyện Ba điều ước (.Tiếng Việt 3, tập mộtỵ Ước mơ phi lí thể hiện lòng tham không đấy của người vợ ông lão đánh cá trong truyện ỏng lão đánh cá và con cá vầng của Pu-skin. Kể chuyện trong nhóm, lớp. Giới thiệu câu chuyện : + Nêu tên câu chuyện. + Nêu tên những nhân vật trong câu chuyện. Kể chuyện : + Mở đầu câu chuyện. + Diễn biến câu chuyện (nêu các sự việc theo đúng thứ tự). + Kết thúc câu chuyện. Trao đổl với các bạn về ý nghĩa của câu chuyện. TẬP ĐỌC Đôi giày ba ta màu xanh Ngày còn bé, có lần tôi đã thấy anh họ tôi đi đôi giày ba ta màu xanh nước biển. Chao ôi! Đôi giày mới đẹp làm sao ! cổ giày ôm sát chân. Thân giày làm bằng vải cứng, dáng thon thả, màu vải như màu da trời những ngày thu. Phần thân giày gần sát cổ có hai hàng khuy dập và luồn một sợi dây trắng nhỏ vắt ngang. Tôi tưởng tượng nếu mang nó vào chắc bước đi sẽ nhẹ và nhanh hơn, tôi sẽ chạy trên những con đường đất mịn trong làng trước cái nhìn thèm muốn của các bạn tôi... Sau này làm công tác Đội ở một phường, có lần tôi phải vận động Lái, một cậu bé lang thang, đi học. Tôi đã theo Lái trên khắp các đường phố. Một lần, tôi bắt gặp cậu ngẩn ngơ nhìn theo đôi giày ba ta màu xanh của một cậu bé đang dạo chơi. Hoá ra trẻ con thời nào cũng giống nhau. Tôi quyết định chọn đôi giày ba ta màu xanh để thưởng cho Lái trong buổi đầu cậu đến lớp. Hôm nhận giày, tay Lái run run, môi cậu mấp máy, mắt hết nhìn đôi giày, lại nhìn xuống đôi bàn chân mình đang ngọ nguậy dưới đất. Lúc ra khỏi lớp, Lái cột hai chiếc giày vào nhau, đeo vào cổ, nhảy tưng tưng. Theo HÀNG CHÚC NGUYÊN 0 - Ba ta : giày vải cứng, Cổ thấp. Vận động : tuyên truyền, giải thích, động viên để người khác tự nguyện làm một việc nào đó. Cột : buộc. (?) 1. Tìm những câu văn tả vẻ đẹp của đôi giày ba ta. Tác giả của bài văn đã làm gì để động viên cậu bé Lái trong ngày đầu tới lớp ? Tại sao tác giả lại chọn cách làm đó ? Tìm những chi tiết nói lên sự cảm động và niềm vui của Lái khi nhận đôi giày. -TẬP LÀM VĂN Luyện tập phát triển câu chuyện Dựa theo cốt truyện Vào nghề, hãy viết lại câu mở đầu cho từng đoạn văn (đã cho ở tiết tập làm văn, tuần 7). Đọc lại toàn bộ các đoạn văn trong truyện Vào nghề mà em vừa hoàn chỉnh và cho biết: Các đoạn văn được sắp xếp theo trình tự nào ? Các câu mỏ đầu đoạn văn đóng vai trò gì trong việc thể hiện trình tự ấy ? Kể lại một câu chuyện em đã học (qua các bài tập đọc, kể chuyện, tập làm văn), trong đó các sự việc được sắp xếp theo trình tự thời gian. LUYỆN TÙ VÀ CÂƯ Dấu ngoặc kép - Nhận xét Những từ ngữ và câu đặt trong dấu ngoặc kép dưới đây là lời của ai ? Nêu tác dụng của dấu ngoặc kép : Bác tự cho mình là "người lính vâng lệnh quốc dân ra mặt trận", là "đầy tó trung thành của nhân dân", ở Bác, lòng yêu mến nhân dân đã trở thành một sự say mê mãnh liệt. Bác nói : "Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có com ăn, áo mặc, ai cũng được học hành." Theo TRƯỜNG CHINH Trong đoạn văn trên, khi nào dấu ngoặc kép được dùng độc lập ? Khi nào dấu ngoặc kép được dùng phối hợp với dấu hai chấm ? Trong khổ thơ sau, từ lầu được dùng với ý nghĩa gì ? Dấu ngoặc kép trong trường hợp này được dùng làm gì ? Có bạn tắc kè hoa Xây "lầu" trên cây đa Rét, chơi trò đi trốn Đợi ấm trời mới ra. PHẠM ĐlNH ÀN - Ghi nhớ Dấu ngoặc kép thường được dùng để dẫn lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc của người nào đó. Nếu lời nói trực tiếp là một câu trọn vẹn hay một đoạn văn thì trước dấu ngoặc kép ta thường phải thêm dấu hai chấm. Dấu ngoặc kép còn được dùng để đánh dấu những từ ngữ được dùng với ý nghĩa đặc biệt. Ill - Luyện tập Tìm lời nói trực tiếp trong đoạn văn sau : Có lần, cô giáo ra cho chúng tôi một đề văn ở lớp : "Em đã làm gì để giúp đõ mẹ ?" Tôi loay hoay mất một lúc, rồi cầm bút và bắt đầu viết : "Em đã nhiều lần giúp đỡ mẹ. Em quét nhà và rửa bát đĩa. Đôi khi, em giặt khăn mùi soa." Theo PI-VÔ-NA-RÔ-VA Có thể đặt những lời nói trực tiếp trong đoạn văn ở bài tập 1 xuống dòng, sau dấu gạch ngang đầu dòng không ? Vì sao ? Em đặt dấu ngoặc kép vào chỗ nào trong các câu sau ? a) Cả bầy ong cùng nhau xây tổ. Con nào con nấy hết sức tiết kiệm vôi vữa. Trạng Quỳnh thấy có người dâng vua một mâm đào gọi là đào trường thọ thì thản nhiên lấy một quả mà ăn. Vua giận, ra lệnh chém đầu Quỳnh. Quỳnh bèn tâu : - Tâu bệ hạ, thần thấy quả đào gọi là trường thọ mói lấy ăn, tưởng ăn vào thì được sống lâu thò vua. Không ngờ, nuốt chưa khỏi miệng mà chết đã đến cổ. Vậy nên, xin đức vua đổi tên quả ấy là đoản thọ và trị tội kẻ xu nịnh dâng đào. Vua nghe vậy bật cười, tha tội cho Trạng Quỳnh. TRUYỆN DÀN GIAN VIỆT NAM TẬP LÀM VÁN : ; : Luyện tập phát triền câu chuyên Dựa theo nội dung trích đoạn kịch ở Vuong quốc Tuong Lai (bài tập đọc, tuần 7), hãy kể lại câu chuyện ấy theo trình tự thời gian. Giả sử các nhân vật Tin-tin và Mi-tin trong câu chuyện Ở Vuong quốc Tuong Lai không cùng nhau lần lượt đi thăm công xưởng xanh và khu vườn kì diệu mà cùng lúc, mỗi người tới thăm một nơi. Em hãy kể lại câu chuyện theo hướng đó. 'Cách kể chuyện trong bài tập 2 có gì khác cách kể chuyện trong bài tập 1 : về trình tự sắp xếp các sự việc. Về những từ ngữ nối hai đoạn.