Giải Địa Lí 9 - Bài 29. Vùng Tây Nguyên (tiếp theo)
BÀI 29. VÙNG TÂY NGUYÊN (tiếp theo) HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI LÝ THUYỀT Dựa vào hình 29.1 (SGK trang 106), hãy nhận xét tí lệ diện tích và sản lượng cà phê của Tây Nguyên so với cả nước. Vì sao cây cà phê được trồng nhiều nhất ở vùng này? Trả lời So với cả nước (năm 2001), cây cà phê ở Tây Nguyên chiếm 85,1% diện tích và 90,6% sản lượng. Như vậy, phần lớn diện tích và sản lượng cà phê của nước ta tập trung ở Tây Nguyên. Cây cà phê dược trồng nhiều nhất ở vùng này là do: + Đất badan có tầng phong hoá sâu, giàu chất dinh dưỡng, phân bô' tập trung với những mặt bằng rộng lớn. + Khí hậu cao nguyên có một mùa mưa, một mùa khô thuận lợi cho gieo trồng, thu hoạch, chê' biến và bảo quản. + Thị trường tiêu thụ cà phê rộng lớn: trong nước và ngoài nước. Dựa vào hĩnh 29.1 (SGK trang 106), xác định các vùng trồng cà phê, cao su, chè ở Tây Nguyên. Trả lời Cà phê: Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum. Cao su: Đắk Lắk, Đắk Nông, Kon Tum, Lâm Đồng. Chè: Lâm Đồng, Gia Lai. Dựa vào bảng 29.1 (SGK trang 108), nhận xét tình hình phát triển nông nghiệp ở Tây Nguyên. Tại sao hai tỉnh Đắk Lắk và Lâm Đồng dẫn đầu vùng về giá trị sản xuất nông nghiệp? Trả lời Tổng giá trị sản xuất nông nghiệp ở Tây Nguyên thời kì 1995 - 2002 còn khiêm tôn, nhưng tốc độ gia tăng của từng tỉnh và cả nước là khá lớn. Cả vùng Tây Nguyên tăng 2,8 lần, tỉnh Gia Lai tăng 3,1 lần, Đắk Lắk tăng 2,8 lần, Kon Turn tăng 2 lần, Lâm Đồng tăng 2,7 lần. Nguyên nhân lùm cho hai tỉnh Đắk Lắk vù Lâm Đồng dãn đầu vùng về giá trị san xuất nông nghiệp: + Đắk Lắk: có diện tích trồng cây công nghiệp với quy mô lớn, đặc biệt là đất badan, nhờ đó tỉnh này có thế mạnh sản xuâì và xuất khẩu cà phê. Ngoài cà phê, Đắk Lắk còn trồng điều, hồ tiêu,... + Lâm Đồng: có thế mạnh về sản xuâì chò, hoa và rau quả ôn đới với quy mô tương đối lớn. Cây cà phê cũng được trồng nhiều ở Lâm Đồng. + Việc phát triển mạnh của ngành du lịch cũng là nguyên nhân kích cầu cho sự tiêu thụ nguồn sản phẩm nông nghiệp của cả hai tỉnh và nói chung của cả vùng Tây Nguyên. Dựa vào bảng 29.2 (SGK trang 109), tính tốc độ phát triển công nghiệp của Tây Nguyên và cả nước (lấy năm 1995 = 100%). Nhận xét tĩnh hình phát triển công nghiệp ở Tây Nguyên. Trả lời Tính tốc độ phát triển công nghiệp của Tây Nguyên và cả nước: + Tây Nguyên: 1995: 100%; 2000: 158,3%; 2002: 191,7%. + Cả nước: 1995: 100%; 2000: 191,8%; 2002: 252,5%. Nhận xét tĩnh hình phát triển công nghiệp ở Tây Nguyên: + Giá trị sản xuẩt công nghiệp của Tây Nguyên chiếm tỉ lệ thấp trong cơ câu giá trị sản xuẩt công nghiệp cả nước (gần 0,9% năm 2002). + Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuâ't công nghiệp của Tây Nguyên có bước phát triển khá nhanh. Xác định trên hình 29.2 (SGK trang 107) vị trí của nhà máy thuỷ điện Y-a-ly trên sông Xê Xan. Nêu ý nghĩa của việc phát triển thuỷ điện ở Tây Nguyên. Trả lời Dựa vào kí hiệu và kênh chữ trên lược đồ để xác định nhà máy thuỷ điện Y-a-ly trên sông Xê Xan. Ỷ nghĩa cùa việc phát triển thuỷ điện ở Tây Nguyên: + Nhằm mục đích khai thác thô' mạnh thuỷ năng của vùng. + Tây Nguyên được lợi về nguồn thuỷ năng, nguồn nước phục vụ sản xuâ't nông nghiệp đặc biệt là trồng cây công nghiệp, trồng cây lương thực và phục vụ sinh hoạt. Điều này râl quan trọng đô'i với Tây Nguyên, một vùng rất thiếu nước do mùa khô kéo dài. + Thúc đẩy việc bảo vệ và phát triển rừng. + Gián tiếp góp phần ổn định nguồn sinh thuỷ cho các dòng sông chảy về các vùng lân cận, đảm bảo nguồn nước của các nhà máy thuỷ điện của các vùng này, cung cấp nước cho sản xuất và sinh hoạt cho dân cư trong lưu vực. Các nhà máy thuỷ điện: Trị An (Đồng Nai), Thác Mơ (Bình Phước), Vĩnh Sơn (Bình Định), Sông Hình (Phú Yên), Đa Nhím (Ninh Thuận) và một sô' nhà máy thuỷ điện dự định triển khai ít nhiều đều sử dụng nguồn nước các sông lừ Tây Nguyên. Dựa vào các hình 29.2 (SGK trang 107), 14.1 (SGK trang 52), hãy xác định: Vị trí của các thành phố nói trên. Những quốc lộ nối các thành phố này với Thành phố Hồ Chí Minh và các cảng hiển của vùng Duyên hải Nam Trung Bộ. Trả lời Xác định các thành phô': Plây Ku, Buôn Ma Thuột, Đà Lạt trên hình 29.2. Những quốc lộ nôi các thành phô này với Thành phô' Hồ Chí Minh và các cảng biển của vùng Duyên hải Nam Trung Bộ: + Quô'c lộ 19 (Kon Turn - Quy Nhơn). + Quốc lộ 26 (Buôn Ma Thuột - Nha Trang). + Quốc lộ 14 và đường Hồ Chí Minh nô'i Plây Ku, Buôn Ma Thuột với TP. Hồ Chí Minh. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP Tây Nguyên có những thuận lợi và khó khăn gì trong phát triển sản xuất nông - lãm nghiệp? Trả lời Thuân lơi: + Đâ't: chủ yêìi là đâì badan râ't thích hợp để phát triển cây công nghiệp, đặc biệt là cây cà phê. + Khí hậu cận xích đạo, lại có sự phân hóa theo độ cao. Vì thế, ỗ Tây Nguyên có thể trồng các cây công nghiệp nhiệt đới (cà phê, cao su, hồ tiêu) và cả các cây có nguồn gốc cận nhiệt đới (chè,...) khá thuận lợi. + Tài nguyên nước khá phong phú, nhât là tài nguyên nước ngầm, rất quan trọng cho các vùng chuyên canh cây công nghiệp vào mùa khô. + Rừng có diện tích và trữ lưựng lớn nhâì cả nước. Trong rừng còn nhiều thú quý, nhiều lâm sản đặc hữu. Khó khăn: + Mùa khô kéo dài, dẫn tới nguy cơ hạn hán và thiếu nước nghiêm trọng. + Việc chặt phá rừng để làm nương rẫy và trồng cà phê, nạn săn bắn bừa bãi động vật hoang dã đã ảnh hưởng xâu đốn môi trường. + Vùng thưa dân nhất nước ta, phân bô' không đều, rất thiếu lao động. + Là vùng còn khó khăn của đất nước. Tại sao nói Tây Nguyên có thế mạnh du lịch? Trả lời Du lịch là thế mạnh của Tây Nguyên, vì Tây Nguyên có nhiều điều kiện thuận lợi phát triển du lịch sinh thái và du lịch văn hoá. Có nhiều phong cảnh đẹp: thác nước, hồ nước,... Đà Lạt là thành phố nghỉ mát trên núi nổi tiếng. Có các di sản văn hoá (Không gian văn hoá cồng chiêng Tây Nguyên được công nhận là di sản văn hoá phi vật thể của thố giới), lề hội độc đáo. đa dạng sinh học,... BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM Khoanh tròn câu trá lời đúng nhất: Tỉnh có diện tích trồng cà phê nhiều nhất ở Tây Nguyên là A. Lâm Đồng. B.ĐắkLắk. c. Gia Lai. D. Kon Turn. Tỉnh có giá trị sẳn xuất nông nghiệp lớn nhất ở Tây Nguyên là A. Lâm Đồng. B. Gia Lai. c. Đắk Lắk. D. Kon Turn. Diện tích cà phê của Tây Nguyên (năm 2001) chiếm bao nhiêu phần trăm diện tích cà phê cả nước? A. 52,6%. B. 63,4%. c. 74,3%. D. 85,1%. Các cây trồng quan trọng nhâ't ở Tây Nguyên không phải là A. cà phê. B. mía. c. cao su. D. chè. Buôn Ma Thuộl là thành phô' của tỉnh A. Đắk Nông. B. Lâm Đồng. c. Đắk Lắk. D. Gia Lai. ĐÁP ÁN 1B 2C 3D 4B 5C