Giải Lịch Sử 9 Bài 6: Các nước châu Phi
BAI 6 CÁC NƯỚC CHÂU PHI TÌNH HÌNH CHUNG Câu hỏi: Trình bày những nét chính về phong trào đấu tranh của nhân dân châu Phỉ sau Chiến tranh thế giới thứ hai. Trả lời câu hỏi Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, phong trào giải phóng dân tộc đòi độc lập đã diễn ra sôi nổi ở châu Phi, sớm nhất là ở vùng Bắc Phi, sau đó lan ra các khu vực khác, nhiều nước giành được độc lập như Ai Cập (6-1953), An-giê-ri (1962). Đặc biệt là sự kiện tuyên bố độc lập của 17 nước ở lục địa này vào năm 1960 mà lịch sử gọi là “năm châu Phi”. Cùng với thắng lợi của nhiều nước khác đã dẫn đến sự tan rã hệ thống thuộc địa của các nước đế quốc ở lục địa này. Câu hỏi: Hãy nêu những nét chính về sự phát triển kỉnh tế, xã hội của các nước châu Phỉ sau Chiến tranh thế giớỉ thứ hai. Trả lời câu hỏi Sau khi giành được độc lập, các nước châu Phi bắt tay vào công cuộc xây dựng đất nước, phát triển kinh tế, xã hội và đã thu được nhiều thành tích. Nhưng những thành tích ấy chưa đủ để thay đổi căn bản bộ mặt của châu lục này. Nhiều nước châu Phi vẫn ở trong tình trạng đói nghèo, lạc hậu, khó khăn và không ổn định. Đặc biệt từ cuối những năm 80 trở lại đây các cuộc xung đột quân sự, đảo chính, nội chiến diễn ra liên miên, bệnh tật và mù chữ, sự bùng nổ dân số, nợ nần và phụ thuộc nước ngoài... Tất cả những điều đó đã và đang là thử thách lớn đô'i với nhân dân châu Phi. Trong những năm gần đây cùng với sự giúp đỡ của cộng đồng quốc tế, các nước châu Phi đã tích cực tìm kiếm các giải pháp, đề ra cải cách nhằm giải quyết các cuộc xung đột, khắc phục những khó khăn về kinh tế thành lập các tổ chức liên minh khu vực. ị Câu hỏi: Hiện nay các nước châu Phỉ đang gặp những khó khăn gì trong công cuộc phát triển kỉnh tế, xã hội đất nước1? Trả lời câu hỏi Những khó khăn to lớn mà hiện nay các nước châu Phi đang gặp đó là các cuộc xung đột nội chiến đẫm máu (từ năm 1987 có tới 14 cuộc xung đột và nội chiến), tình trạng đói nghèo, có 32 nước xếp vào nhóm nghèo nhất thế giới đói kinh niên (khoảng 150 triệu người), nợ nần chồng chất và các loại dịch bệnh hoành hành Tỉ lệ tăng dân số cao nhất thế giới (Tu-an-đa 5,2% / năm) Tỉ lệ người mù chữ cao nhất thế giới: (Ghi-nê: 70%, Xê-nê-gan: 68%...) Đầu thập kỉ 90, châu Phi nợ chồng chất: 300 tỉ USD. CỘNG HOÀ NAM PHI Câu hỏi: Em hãy giới thiệu đôi nét về Cộng hoà Nam Phi. Trả lời câu hỏi Cộng hoà Nam Phi nằm ở cực Nam châu Phi (diện tích, 1,2 triệu km2, dân số’: 43,6 triệu người (năm 2002), .rong đó 75,2% là người da đen, 13,6% người da trắng, 11,2% - người da màu). Năm 1662, người Hà Lan đến Nam Phi lập ra xú' thuộc địa Kếp. Đầu thế kỉ XIX, Anh chiếm thuộc địa này. Năm 1910, Liên bang Nam Phi được thành lập nằm trong khôi Liên hiệp Anh. Năm 1961, Liên bang Nam Phi rút khỏi Liên hiệp Anh, thành lập Cộng hoà Nam Phi. Câu hỏi: Tĩnh cảnh của người da đen và da màu ở Cộng hoà Nam Phi trước 1994 như thế nào và hậu quả của nó ra sao? Trả lời câu hỏi Trước năm 1945 tuy trên danh nghĩa là một quốc gia độc lập, song phần lớn người da đen và da màu (chiếm khoảng 80% dân số) ở Cộng hòa Nam Phi phải sông cảnh cơ cực, tủi nhục bởi chính sách phân biệt và kì thị chủng tộc của chính quyền thực dân da trắng. Hậu quả: Người da đen và da màu ở đây bị tước hết mọi quyền công dân, phải ở khu cách biệt với người da trắng, chịu xử tội theo pháp luật riêng, không có quyền sở hữu lớn về xí nghiệp, ruộng đất; phải làm việc trong những điều kiện tồi tệ so với người da trắng song chỉ được nhận đồng lương ít hơn rất nhiều so với người da trắng. Câu hỏi: Em hãy giới thiệu đôi nét về lãnh tụ ANC, Nen-Xơn Man-đê-la. Trả lời câu hỏi Nen-xơn Man-đê-la sinh năm 1918 là nhà hoạt động chính trị nổi tiếng của Nam Phi. Năm 1944 gia nhập Đại hội dân tộc Phi (ANC), sau giữ chức Tổng thư kí ANC. Năm 1964, bị nhà cầm quyền Nam Phi bắt giam và kết án tù chung thân. Sau 27 nãm bị giam giữ, trước áp lực đấu tranh của nhân dân tiến bộ trong và ngoài nước, ngày 11-2-1990, chính quyền Nam Phi buộc phải trả tự do cho ông. Sau khi ra tù, N. Man-đê-la được bầu làm Phó chủ tịch ANC; ngày 5-7-1991, Hội nghị toàn quốc ANC đã bầu ông làm Chủ tịch. Sau cuộc bầu cử toàn quốc đa sắc tộc 1993, Man-đê-la làm Tổng thông nước Cộng hòa Nam Phi và rời khỏi chức vụ này năm 1999. Ông đã được tặng Giải thưởng Nô-ben về hoà bình (1993). N. Man-đê-la được nhân dân châu Phi và thế giới ngưỡng mộ như người anh hùng chống chế độ phân biệt chủng tộc. Câu hỏi: Cuộc đấu tranh chống chế độ phân biệt chủng tộc ở Cộng hoà Nam Phi đã diễn ra như thế nào và đem lại kết quả gì? Trả lời câu hỏi Dưới sự lãnh đạo của tổ chức “Đại hội dân tộc Phi” (ANC), được sự giúp đỡ của cộng đồng quốc tế và cả Liên hợp quốc, cuộc đấu tranh chống chế độ phân biệt chủng tộc ở người da đen ở Cộng hoà Nam Phi đã diễn ra bền bỉ sau phát triển thành một cao trào đấu tranh vũ trang và đấu tranh chính trị mang tính quần chúng. Trước cuộc đấu tranh ngoan cường của nhân dân Nam Phi, chính quyền của người da trắng phải trả tự do cho những nhà lãnh đạo ANC, trong đó có Chủ tịch Nen-Xơn Man-đê-la. Tháng 11/1993, 21 đảng phái ở Nam Phi thông qua Hiến pháp mới chấm dứt sự tồn tại của chế độ A-pác-thai ở Nam Phi. Sau cuộc bầu cử dân chủ đa chủng tộc đầu tiên (4-1994), Nen-Xơn Man-đê-la đã trở thành Tổng thông người da đen đầu tiên trong lịch sử của Cộng hoà Nam Phi. Chế độ phân biệt chủng tộc đã bị xoá bỏ sau hơn ba thế kỉ tồn tại. Câu hỏi: Chính quyền mới ở Nam Phi đã chủ trương phát triển kỉnh tế như thế nào? Trả lời câu hỏi Chính quyền mới ở Nam Phi đã đưa ra “Chiến lược kinh tế vĩ mô” (6/1996) nhằm phát triển sản xuất, giải quyết việc làm, cải thiện mức sống của người da đen, xoá bỏ “chế độ A-pác-thai về kinh tế” vốn tồn tại đối với người da đen. Câu hỏi: Hãy so sánh đặc điểm của phong trào giải phóng dân tộc ở châu Phi với phong trào giải phóng dân tộc ở châu Á theo các nội dung sau: Tổ chức lãnh đạo; Hình thức đấu tranh; Mức độ giành độc lập; Sự phát triển kỉnh tế sau khi giành dộc lập. Trả lời câu hỏi * Đôi với châu Phi Tổ chức lãnh đạo: + Thông qua tổ chức thông nhất châu Phi. + Lãnh đạo phong trào hầu hết là chính đảng hoặc các tổ chức chính trị của giai cấp tư sản dân tộc, giai cấp vô sản còn chưa trưởng thành hoặc chưa có chính đảng độc lập hõặc chưa nắm được quyền lãnh đạo cách mạng. Hình thức đấu tranh giành độc lập: chủ yếu thông qua đấu tranh chính trị, hợp pháp. Mức độ giành độc lập: Các nước châu Phi giành được độc lập ở những mức độ khác nhau và sự phát triển kinh tế - xã hội rất không đồng đều sau khi giành được độc lập (Bắc Phi thì phát triển nhanh chóng nhưng châu Phi xích đạo chậm phát triển). Sự phát triển kinh tế sau khi giành độc lập: Ngày nay châu Phi đang đứng trước nhiều khó khăn cần giải quyết như: đói rét, bệnh tật, sự xâm nhập của chủ nghĩa thực dân kiểu mới, sự vơ vét bóc lột về kinh tế của các cường quốc phương Tây, nợ nước ngoài, mù chữ, sự bùng nổ dân số, nội chiến. Các nước châu Phi đang ra sức phấn đấu để vượt qua những khó khăn này. * Đôi với châu Á. Tổ chức lãnh đạo: + Thông qua chính đảng của giai cấp tư sản hoặc giai cấp vô sản ở từng nước. + Lãnh đạo phong trào hầu hết thuộc về chính đảng của giai cấp tư sản hoặc giai cấp vô sản. Hình thức đấu tranh: Đấu tranh chính trị cùng với đấu tranh vũ trang. Mức độ giành độc lập: Các nước giành độc lập ở mức độ đọng đều. Sự phát triển kinh tế sau khi giành độc lập. + Sau Chiến tranh, hầu hết các nước đều vùng dậy đấu tranh giành độc lập và giành thắng lợi ở các mức độ khác nhau, thời gian khác nhau. + Sau khi giành độc lập đều ra sức phát triển kinh tế và nhiều nước đã trở thành các nước công nghiệp phát triển hoặc có nền kinh tế đang phát triển. + Châu Á hiện nay được coi là một khu vực kinh tế năng động của thế giới.