SGK Vật Lí 7 - Bài 14. Phản xạ âm - Tiếng vang

Bài 1 4 PHẢN XẠ ÂM - TIẾNG VANG
Trong cơn dông, khi có tia chớp thường kèm theo tiếng sấm. Sau đó còn nghe thấy tiếng ì ầm kéo dài, gọi là sấm rền. Tại sao lại có tiếng sấm rền ?
- Âm phản xạ - Tiếng vang
Đúng trong một hang động lớn (động Hương Tích ở Hà Tây, hang Đầu Gồ ở Hạ Long, động Phong Nha ở Quảng Bình...), nêu nói to thì sau đó em sẽ nghe được tiêng nói của chính mình vọng lại. Đó là tiếng vang (hình 14.1).
Ta nghe được tiếng vang khi âm truyền đến vách đá dội lại đến tai ta chậm hơn âm truyền trực tiếp đến tai một khoảng thời gian ít nhất là 1/15 giây.
Âm dội lại khi gặp một mặt chắn là âm phản xạ.
BI Em đã tùng nghe được tiếng vang ở đâu ? Vì sao em nghe được tiếng vang đó ?
ES Tại sao trong phòng kín ta thường nghe thấy âm to hơn so với khi ta nghe chính âm đó ở ngoài trời ?
Bĩ Khi nói to trong phòng rất lớn thì nghe được tiêng vang. Nhung nói to như vậy trong phòng nhở thì lại không nghe thấy tiêng vang.
Trong phòng nào có âm phản xạ ?
Hình 14.1
Kết luận
Có tiếng vang khi ta nghe thấy
đến bức tường để nghe được tiếng vang. Biết 	cách	một khoảng
vận tốc âm trong không khí là 340m/s.	thời gian ít nhất là 1/15 giây..
Hãy tính khoảng cách ngắn nhất từ người nói
- Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém
Người ta đã làm thí nghiệm như hình 14.2 để nghiên cứu âm phản xạ.
Thay mặt gương trong thí nghiệm này bằng những mặt phản x’ạ khác nhau, người ta đã đi đến kết luận :
Những vật cứng có bề mặt nhằn thì
phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém).
Những vật mềm, xốp có bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém.
▼ EO Trong những vật sau đây :
miếng xốp,	- ghế đệm mút,
mặt gương,	- tấm kim loại,
áo len,	- cao su xốp,
mặt đá hoa, - tường gạch,
vật nào phản xạ âm tổt, vật nào phản xạ âm kém ?
Ill	- Vận dụng
EO Trong nhiều phòng hoà nhạc, phòng chiếu bóng, phòng ghi âm, người ta thường làm tường sần sùi và treo rèm nhung đê làm giảm tiêng vang. Hãy giải thích tại sao ?
Hình 14.3
Khi muốn nghe rõ hơn, người ta thường đặt bàn tay khum lại, sát vào vành tai (hình 14.3), đồng thời hướng tai về phía nguồn âm. Hãy giải thích tại sao ?
BI Người ta thường sử dụng sự phản xạ của siêu âm để xác định độ sâu của biển.
Giả sử tàu phát ra siêu âm và thu được âm phản xạ của nó từ đáy biển sau 1 giây (hình 14.4). Tính gần đúng độ sâu của đáy biến, biết vận tốc truyền siêu âm trong nước là 1500m/s ?
B3 Hiện tượng phản xạ âm được ứng dụng trong những trường hợp nào dưói đây ?
Trồng cây xung quanh bệnh viện.
Xác định độ sâu của biển.
Làm đồ chơi “điện thoại dây”.
Làm tường phủ dạ, nhung.
ế I/
Hình 14.4
<• Âm gặp mặt chắn đểu bị phản xạ nhiều hay ít Tiếng vang là âm phản xạ nghe dược cách âm trục tiếp ít nhất là 1/15 giây.
Các vật mềm, có bề mặt gồ ghé phản xạ âm kém. Các vật cúng, có bề mặt nhẵn, phản xạ âm tồi (hấp thụ âm kém).
Có thể em chưa biết
Cá heo, dơi phát ra siêu âm và nhờ âm phản xạ đê tìm thức ăn. Đặc biệt con dơi còn có thê sử dụng phản xạ của siêu âm đê tránh chướng ngại vật khi bay. Vì vậy, có người nói rằng dơi “nhìn” được trong bóng tôi.