SGK Địa Lí 9 - Bài 15. Thương mại và du lịch
Bài 15 THƯƠNG MẠI VÀ DU LỊCH Trong điều kiện kinh tế càng phát triển và mở cửa, các hoạt động thương mại và du lịch có tác dụng thúc đẩy sản xuất, cải thiện đời sống và tăng cường quan hệ hợp tác kinh tế với các nước trong khu vực và trên thế giới. I. THƯƠNG MẠI Nội thương Nhờ vào những thành tựu to lớn của công cuộc Đổi mới mà các hoạt động nội thương đã thay đổi căn bản. Cả nước là một thị trường thông nhất. Hàng hoá dồi dào, đa dạng và tự do lưu thông. Hệ thông các chợ hoạt động tấp nập cả ở thành thị và nông thôn. Các thành phần kinh tế, đặc biệt là kinh tế tư nhân đã giúp cho nội thương phát triển mạnh mẽ. Quy mô dân số, sức mua của nhân dân tăng lên và sự phát triển của các hoạt động kinh tế khác đã tạo nên mức độ tập trung khác nhau của các hoạt động thương mại giữa các vùng trong nước. Hình 15.1. Biểu đổ tổng mức bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ tiêu dùng phân theo vùng, năm 2002 Quan sát hình 15.1, hãy cho biết hoạt động nội thương tập trung nhiều nhất ở những vùng nào của nước ta ? Hà Nội và Thành phô Hồ Chí Minh là hai trung tâm thương mại, dịch vụ lớn và đa dạng nhất nước ta. Ớ đây có các chợ lớn, các trung tâm thương mại lớn, các siêu thị,... Đặc biệt, các dịch vụ tư vấn, tài chính, các dịch vụ sản xuất và đầu tư nói chung đã làm nổi bật hơn nữa vai trò và vị trí của hai trung 'tâm này. Hình 15.2. Chợ Đồng Xuân, Hà Nội Hình 15.3. Chợ Bến Thành, TP. Hồ Chí Minh Siw Hình 15.4. Trung tâm thương mại Tràng Tiền, Hà Nội Hình 15.5. Trung tâm thương mại Sài Gòn Ngoại thương Ngoại thương là hoạt động kinh tế đôi ngoại quan trọng nhất ở nước ta. Nền kinh tế càng phát triển và mở cửa thì hoạt động ngoại thương càng quan trọng, có tác dụng trong việc giải quyết đầu ra cho các sản phẩm, đổi mới công nghệ, mở rộng sản xuất với chất lượng cao và cải thiện đời sông nhân dân. I I Hàng công nghiệp nặng và khoáng sản I I Hàng công nghiệp nhẹ và tiểu thủ công nghiệp I I Hàng nông, lâm, thuỷ sản Hình 15.6. Biểu đồ cơ cấu giá trị xuất khẩu, năm 2002 (°/o) Hãy nhận xét biểu đồ và kể tên các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của nước ta mà em biết. Nước ta cũng đang nhập khẩu nhiều máy móc thiết bị, nguyên liệu, nhiên liệu. Phần nhập khẩu lương thực thực phẩm và hàng tiêu dùng chi chiếm tỉ trọng nhỏ. Hình 15.7. Chế biến cá tra xuất khẩu Hiện nay, nước ta buôn bán nhiều nhất với thị trường khu vực châu Á - Thái Bình Dương như Nhật Bản, các nước ASEAN, Trung Quốc, Hàn Quốc, Q-xtrây-li-a và vùng lãnh thổ như Đài Loan. Thị trường châu Âu và Bắc Mĩ ngày càng tiêu thụ nhiều hàng hoá của Việt Nam. II. DU LỊCH Du lịch ngày càng khẳng định vị thê của mình trong cơ cấu kinh tê cả nước, đem lại nguồn thu nhập lớn, góp phần mở rộng giao lưu giữa nước ta với các nước trên thế giới và cải thiện đời sống nhân dân. Nước ta giàu tài nguyên du lịch tự nhiên (phong cảnh, bãi tắm đẹp, khí hậu tốt, có nhiều vườn quốc gia với các động, thực vật quý hiếm,...) và tài nguyên du lịch nhân văn (các công trình kiên trúc, di tích lịch sử, lề hội truyền thông, các làng nghề truyền thông, văn hoá dân gian,...). Nhiều địa điểm du lịch nổi tiêng đã được công nhận là di sản thê giới: Vịnh Hạ Long, Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, Quần thể di tích Cô đô Huế, Di tích Mỳ Sơn, Phô cổ Hội An. Năm 2002, cả nước đã đón hơn 2,6 triệu lượt khách quốc tê và hơn 10 triệu khách trong nước. Hiện nay, ngành du lịch đang có chiên lược đê tạo ra nhiều sản phẩm du lịch mới, tăng sức cạnh tranh trong khu vực. Nội thương phát triển với hàng hoá phong phú, đa dạng. Mạng lưới lưu thông hàng hoá có ở khắp các địa phương. Ngoại thương mở rộng các mặt hàng và các thị trường xuất nhập khẩu. Du lịch có nhiều tiềm năng phát triển. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh có những điều kiện thuận lợi nào để trỏ thành các trung tâm thương mại, dịch vụ lớn nhất cả nước ? Hãy xác định trên lược đồ Việt Nam một sô' trung tâm du lịch nổi tiếng. Vì sao nước ta lại buôn bán nhiều nhất với thị trường khu vực châu Á - Thái Bình Dương ?