SGK Địa Lí 9 - Bài 23. Vùng Bắc Trung Bộ

Bài 23	
VÙNG BẮC TRUNG BỘ
Vùng Bắc Trung Bộ có tài nguyên khoáng sản, rừng, biển, tài nguyên du lịch khá phong phú và đa dạng, nhưng cũng có nhiều thiên tai, gây không ít khó khăn trong sản xuất và đời sống. Người dân có truyền thống cần cù lao động, dũng cảm.
Các tỉnh : Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình,
Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế.
Diện tích : 51 513 km2
Dân số: 10,3 triệu người (năm 2002)
I. VỊ TRÍ ĐỊA Lí VÀ GIỚI HẠN LÃNH THỔ
Bắc Trung Bộ là dải đất hẹp ngang, kéo dài từ dãy Tam Điệp ở phía bắc tới dãy Bạch Mã ở phía nam.
Phía tây là dải núi Trường Sơn Bắc, giáp với nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào, phía đông là Biển Đông.
Quan sát hình 23.1, hãy xác định giới hạn lãnh thổ và nêu ý nghĩa vị trí địa lí của vùng.
li. ĐIÊU KIỆN Tự NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN
Quan sát hình 23.1 và dựa vào kiến thức đã học, hãy cho biết dải núi Trường Sơn Bắc ảnh hưởng như thế nào đêh khí hậu ở Bắc Trung Bộ.
Bắc Trung Bộ có sự khác biệt giữa phía bắc và phía nam dãy Hoành Sơn.
Dựa vào hình 23.1 và hình 23.2, hãy so sánh tiềm năng tài nguyên rừng và khoáng sản phía bắc và phía nam dãy Hoành Sơn.
Từ tây sang đông, các tỉnh trong vùng đều có núi, gò đồi, đồng bằng, biển và hải đảo.
Thiên tai thường xảy ra, gây nhiều khó khăn cho sản xuất và đời sông dân cư Bắc Trung Bộ.
Bằng kiến thức đã học, hãy nêu các loại thiên tai thường xảy ra ở Bắc Trung Bộ.
~77?(X,GDụW\ ^lẾNNUỈ^C Bộ
'*4 LONG
*THANH HOẢ Sám Sơn
V yK - Quỳ Châu' -•)—
(TRUNG QUỐC)
.HÀTlNH
\<? O	pw Lệ
\	 ; QUẢNG BÌNH
ỊUẢNGTRỊ
IỪA THIÊN-HUẾ
DUYÊN HẢI NAM TRUNG BỘ
▲
sắt
Đá quý
Bãi tôm
0
Vườn quốc gia
€
/íịỉv
Vàng
□
Đá vôi
Bãi cá
0
Bãi tắm
u
Mangan
s
Sét, cao lanh
Hang động
ậ Nước khoáng
H Crôm
ệ Titan	Trên 1500 m 1500	500	200	50	0	50	100 SâuhơnlOOm
Thiểc	I	L
Hình 23.1. Lược đồ tự nhiên vùng Bắc Trung Bộ
Hình 23.2. Biểu đồ tỉ lệ đất lâm nghiệp có rừng phân theo phía bắc và phía nam Hoành Sơn (%)
Hình 23.3. Công trình thuỷ lợi ỏ Hưng Lợi, Nghệ An
Bắc Hoành Sơn
Nam Hoành Sơn
ĐẶC ĐIỂM DÂN Cư, XÃ HỘI
Bắc Trung Bộ là địa bàn cư trú của 25 dân tộc. Trong phân bố dân cư và hoạt động kinh tế có sự khác biệt theo hướng từ đông sang tây. Người Kinh sinh sống chủ yêu ở đồng bằng ven biển ; cồn vùng miền núi, gò đồi phía tây là địa bàn cư trú chủ yếu của các dân tộc ít người.
Bảng 23.1. Một số khác biệt trong cư trú và hoạt động kinh tế ở Bắc Trung Bộ
Khu vực
Các dân tộc
Hoạt động kinh tế
Đồng bằng ven biển phía đông
Chủ yếu là người
Kinh
Sản xuất lương thực, cây công nghiệp hàng năm, đánh bắt và nuôi trồng thuỷ sản. sản xuất công nghiệp, thương mại, dịch vụ.
Miền núi, gò đồi phía tây
Chủ yếu là các dân tộc : Thái, Mường,
Tày, Mông,
Bru - Vân Kiều,...
Nghề rừng, trồng cây công nghiệp lâu năm, canh tác trên nương rẫy, chăn nuôi trâu, bò đàn.
Quan sát bảng 23.1, hãy cho biết những khác biệt trong cư trú và hoạt động kinh tê'giữa phía đông và phía tây của Bắc Trung Bộ.
Đời sống dân cư, đặc biệt ở vùng cao, biên giới và hải đảo còn nhiều khó khăn. Điều này ảnh hưởng rất lớn tới trình độ phát triển chung của vùng.
Bảng 232. Một số tiêu chí phát triển dân cư, xã hội ở Bắc Trung Bộ và cả nuớc, năm 1999
Tiêu chí
Đơn vị tính
Bắc
Trung Bộ
Cả nước
Mật độ dân số
Người/km2
195
233
Tỉ lệ gia tăng tự nhiên của dân số
%
1,5
1,4
Tỉ lệ hộ nghèo
%
19,3
13,3
Thu nhập bình quân đẩu người một tháng
Nghìn đồng
212,4
295,0
Tỉ lệ người lớn biết chữ
%
91,3
90,3
Tuổi thọ trung bình
Năm
70,2
70,9
Tỉ lệ dân sô' thành thị
%
12,4
23,6
Dựa vào bảng 23.2, hãy nhận xét sự chênh lệch các tiêu chí của vùng so với cả nước.
Người dân Bắc Trung Bộ có truyền thông lao động cần cù, dũng cảm, giàu nghị lực trong đâu tranh với thiên tai và chống ngoại xâm. Vùng có nhiều di tích lịch sử, văn hoá. Di tích Cô đô Huế, Nhã nhạc Cung đình Huê là những di sản văn hoá thê giới đã được UNESCO công nhận.
Bắc Trung Bộ là cầu nối giữa các vùng lãnh thổ phía bắc và phía nam đất nước, giữa nước ta với Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào. Trong vùng có một số tài nguyên quan trọng : rừng, khoáng sản, biển. Đây là địa bàn cư trú của 25 dân tộc, đời sống còn nhiều khó khăn.
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP
Điều kiện tự nhiên ở Bắc Trung Bộ có những thuận lợi và khó khăn gì đổi với sự phát triển kinh tế - xã hội ?
Phân bổ dân cư ở Bắc Trung Bộ có những đặc điểm gì ?
Sưu tầm tư liệu (bài viết, ảnh) và viết tóm tắt, giới thiệu vê vườn guốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng hoặc thành phô' Huế.