SGK Lịch Sử 7 - Bài 14 - Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên (thế kỉ XIII)
Bài 14 BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM Lược MÔNG - NGUYÊN (THẾ KỈ XIII) - CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ NHẤT CHÓNG QUÂN ẪÂM Lược MÔNG cổ (1258) Âm mưu xôm lược Đại Việt của Mông Cô Đầu thế kỉ XIII, nhà nước phong kiến Mông cổ được thành lập. Với một lực lượng quân đội mạnh và hiếu chiến, vua Mông cổ liên tiếp xâm lược và thống trị nhiều nước ở châu Á, châu Âu. Quân Mông Cổ đi đến đâu cũng làm nhà cửa đổ nát, thành trì tan hoang, nhân dân bị giết hoặc bị bắt làm nô lệ. Năm 1257, vua Mông cổ quyết định mở cuộc tiến công lớn vào nước Nam Tống (ở phía nam Trung Quốc), nhằm xâm chiếm toàn bộ Trung Quốc. Đê’ đạt được tham vọng đó, vua Mông Cô’ sai tướng Ngột Lương Hợp Thai chỉ huy hơn 3 vạn quần xâm lược Hình 29 - Hình vẽ quân Mông Cô Đại Việt, rồi từ Đại Việt đánh thẳng lên phía nam Trung Quốc để phối hợp với các cánh quân tử phía bắc xuống. Đó là việc thực hiện kế hoạch "gọng kìm" đê tiêu diệt Nam Tông và xâm lược Đại Việt v.v... Trước khi kéo quân vào xâm lược, tướng Mông cổ cho sứ giả đưa thư đe doạ và dụ hàng vua Trần. Ba lần sứ giả Mông Cô đến Thăng Long đều bị vua Trần ra lệnh bắt giam vào ngục. - Quân Mông cố xầm lược Đại Việt nhằm mục đích gì ? Nhà Trần chuẩn b| và tiến hành kháng chiên chông quân Mông Cổ Hình 30 - Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ nhát chống qúân Mông cổ (1258) Cuối năm 1257, khi được tin quân Mông cổ chuẩn bị xâm lược, nhà Trần đã ban lệnh cho cả nước sắm sửa vũ khí, các đội dân binh được thành lập, ngày đêm luyện tập võ nghệ, sẵn sàng đánh giặc. Tháng 1 -1258, 3 vạn quân Mông cổ do Ngột Lương Hợp Thai chỉ huy tiến vào xâm lược nước ta. Quân giặc theo đường sông Thao tiến xuống Bạch Hạc (Việt Trì, Phú Thọ), rồi tiến đến vùng Bình Lệ Nguyên (Vĩnh Phúc) thì bị chặn lại ở phòng tuyến do vua Trần Thái Tông trực tiếp chỉ huy. Tại đây, một trận đánh quyết liệt đã diễn ra. Do thế giặc mạnh, vua Trần cho lui quân để bảo toàn lực lượng. Triều đình tạm rời kinh thành Thăng Long, xuôi về vùng Thiên Mạc (Duy Tiên, Hà Nam). Nhân dân Thăng Long, theo lệnh triều đình, nhanh chóng thực hiện chủ trương "vườn không nhà trống" đê’ đánh giặc, tạm rút khỏi kinh thành. Ngột Lương Hợp Thai kéo quân vào Thăng Long trống vắng, không một bóng người và lương thực. Quân Mồng Cô’ điên cuồng tàn phá kinh thành, lùng bắt, giết hại những người còn sót lại. Trước thế giặc mạnh, tàn bạo, vua Trần lo lắng hỏi ý kiến của Thái sư Trần Thủ Độ. Ông trả lời : "Đầu thần chưa rơi xuôhg đất, xin bệ hạ đừng lo." (Đại Việt sử kí toàn thư). Đóng giữ kinh thành Thăng Long chưa đầy một tháng, quân Mông Cô’ lâm vào tình thế khó khăn vì thiếu lương thực trầm trọng, phải cho quân lính đi cướp thóc gạo, hoa màu của dân, nhưng nhân dân các làng, xã đã chống trả quyết liệt nên lực lượng của chúng bị tiêu hao dần. Nắm được thời cơ, quân đội nhà Trần mở cuộc phản công lớn ở Đông Bộ Đầu (bến sông Hồng, ở phó" Hàng Than - Hà Nội ngày nay). Ngày 29-1-1258, quân Mông Cô’ thua trận, phải rời khỏi Thăng Long. Trên đường rút chạy, chúng bị quân đội nhà Trần truy kích. Đến vùng Quy Hoá (Yên Bái, Lào Cai), lại bị quân của Hà Bổng chặn đánh, quân giặc hốt hoảng tháo chạy về nước. Cuộc kháng chiến chỉ diễn ra trong vòng chưa đầy một tháng đã kết thúc thắng lợi. - Vì sao quân Mông Cô mạnh mà vẫn bị quân ta đánh bại ? CÂU HỎI Dựa vào lược đồ, em hãy trinh bày tóm tắt diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ. 2 Em hãy nêu những sự kiện cụ thể biểu hiện tinh thần quyết tâm chống giặc của quân dân ta trong cuộc kháng chiến lần thứ nhất. - cuộc KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ HAI . CHÓNG QUÂN ÃÂM Lược NGUYỀN (1285) Âm mưu xôm lược Cham-pa và Đọi Việt của nhà Nguyên Năm 1279, nước Nam Tống bị tiêu diệt, Trung Quốc hoàn toàn bị Mông cổ thông trị. Vua Nguyên là Hốt Tất Liệt ráo riết thực hiện âm mưu xâm lược Cham-pa và Đại Việt đê làm cầu nốì xâm lược và thôn tính các nước ở phía nam Trung Quốc. Hốt Tất Liệt cho quân đánh Cham-pa (Chiêm Thành) trước để làm bàn đạp tấn công vào phía nam Đại Việt, phối hợp với cánh quân của Thoát Hoan từ Trung Quốc đánh vào phía bắc. - Hốt Tất Liệt chủ trương xâm lược Cham-pa và Đại Việt nhằm mục đích gì ? Tại sao quân Nguyên đánh Cham-pa trước khỉ đánh Đại Việt ? Năm 1283, hơn một vạn quân Nguyên cùng hơn 300 chiến thuyền do tướng Toa Đô chỉ huy xâm lược Cham-pa, chiếm được kinh thành. Quân dân Cham-pa đã chiến đấu hết sức anh dũng ; cuối cùng quân Nguyên phải rút một bộ phận về cố thủ ở phía bắc đê chờ phôi hợp đánh Đại Việt. Kếhoạch của nhà Nguyên định dùng Cham-pa làm bàn đạp tấn công nước ta bước đầu tan vỡ. Nhà Trần chuẩn bị kháng chiên Sau khi biết tin quân Nguyên mượn đường đánh Cham-pa nhưng chỉ là tìm cớ xâm lược Đại Việt, vua Trần triệu tập hội nghị các vương hầu, quan lại ở Bình Than (Chí Linh, Hải Dương) đê bàn kế đánh giặc. Đến Bình Than có Trần Quốc Toản, vì tuổi còn nhỏ nên không được dự hội nghị. Trần Quốc Toẳn tức giận quân Nguyên xâm lược đêh nỗi tay cầm quả cam bóp nát lúc nào không biết. Khi về nhà, đã huy động gia nô và thân thuộc hơn 1000 người, làm binh khí, đóng chiêh thuyền và may cờ đề 6 chữ "Phá cường địch, báo hoàng ân" (Phá giặc mạnh, báo ơn vua). Trần Quốc Tuấn (Trần Hưng Đạo) được vua Trần giao trọng trách Quốc công tiết chế - chỉ huy cuộc kháng chiến. Ông soạn Hịch tướng sĩđể động viên tinh thần chiến đâ'u của quân đội. Đầu năm 1285, vua Trần mở Hội nghị Diên Hồng, mời các bậc phụ lão có uy tín trong cả nước về Thăng Long họp đê bàn cách đánh giặc. Trong Hội nghị Diên Hồng, khỉ vua Trần hỏi kế đánh giặc, "cấc phụ lão đều nói là nên đánh, muôn người cùng lời như một". (Đại Việt sử kí toàn thư) Theo em, Hội nghị Diên Hồng có tác dụng như thế nào đến việc chuârt bị cho cuộc kháng chiến ? Nhà Trần tổ chức cuộc tập trận lớn và duyệt binh ở Đông Bộ Đầu rồi chia quân đóng giữ những nơi hiểm yếu. Cả nước được lệnh chuẩn bị sẵn sàng đánh giặc. Quân sĩ đều thích vào cánh tay hai chữ "Sát Thát" (giết giặc Mông cổ). Sự kiện nào thê hiện ý chí quyết chiến của quân dân thời Trần ? Diễn biên và kết quả của cuộc kháng chiến Cuối tháng 1 - 1285, 50 vạn quân Nguyên do Thoát Hoan tổng chỉ huy tràn vào xâm lược Đại Việt. Sau một số trận chiến đấu chặn giặc ở vùng biên giới, Trần Quốc Tuấn cho lui quân về Vạn Kiếp (Chí Linh, Hải Dương). Nghe tin quân của Trần Quốc Tuấn không chặn được giặc, phải lui quân, vua Trần lo lắng, bỏ cả ăn cơm, vội vã đi thuyền đến gặp và hỏi. Quốc Tuấn : thế giặc mạnh, giết hại nhân dân tàn bạo, có nên hàng giặc không. Trần Quốc Tuâh trả lời : "Nêu bệ hạ (vua) muốh hàng giặc thì trước hãy chém đầu thần rồi hãy hàng". (Đại Việt sử kí toàn thư) Quận Thoát Hoan tập trung một lực lượng lớn tấn công vào Vạn Kiếp. Trước thế giặc mạnh, quân Trần lui về Thăng Long, sau đó rút về Thiên Trường (Nam Định). Nhân dân ở Thăng Long thực hiện lệnh "vườn không nhà trống" của triều đình. Quân Thoát Hoan kéo vào chiếm Thăng Long trống vắng. Không dám đóng quân trong thành, chúng phải dựng doanh trại ở phía bắc sông Nhị (sông Hồng). Toa Đô được lệnh từ Cham-pa đánh ra Nghệ An, Thanh Hoá. Thấy thế giặc mạnh, một số quý tộc nhà Trần đầu hàng giặc. Cuộc kháng chiến gặp rất nhiều khó khăn. Cùng lúc đó, Thoát Hoan tự mình chỉ huy một lực lượng mạnh, mở cuộc tân công lớn đánh xuống phía nam nhằm tạo thành thế "gọng kìm", hòng tiêu í ’ z* - TUYÊN HOÁ QUY HOÁ ThuVật^^q^ / ĐÀ GIANG PhùNinh h v -2^^-X _ <5.Vạn Kiếp .--'xthăng LONG B ^chươngDương /f CL-.HàmTử > 'T .< CvwlyKS L' / THIÊN Ị) TRƯỜNG HOẤ /bố Vê TH™H Fzs CHÚ GIẢI 'C^í> Quân Trần chặn đánh □ ■=■=> Quân Trần rút lui bào toàn và củng cố lục lượng Quân Trân tiến công c=£> Quân Nguyên tiến đánh dc=eị> Quân Nguyên rút lui và thoát chạy về nước NGHỆ AN: Tên vùng đất thòi Trân Biên giới quốc gia ngây nay '■■•DIỄN CHÂU / S \ NGHỆ / THUẬN , '■'T'CHAU Hin/r 31 - Lược đồ diễn biến cuộc khắng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285) diệt quân chủ lực của ta và bắt sông toàn bộ đầu não cúa cuộc kháng chiến. Trước tình thế nguy câp, Trần Ợuôc Tuân phải ra lệnh rút lui để củng cố’ lực lượng, chuẩn bị cho cuộc phản công tiêu diệt quân địch. - Em hãy sử dụng lược đồ để trình bày tóm tắt diên biến cuộc khảng chiến trong những tháng đầu năm 1285. Bị thất bại trong âm mưu bắt sống vua Trần và tiêu diệt quân chủ lực của ta, Thoát Hoan rút quân về Thăng Long chờ tiếp viện. Quân Nguyên lâm vào tình thế bị động lại thiếu lương thực trầm trọng. Tháng 5 -1285, lợi dụng thời cơ, quân Trần tổ chức phản công, đánh bại quân giặc ở nhiều nơi như Tây Kết, cửa Hàm Tử (Khoái Châu, Hung Yên), bến Chương Dương (Thường Tín, Hà Nội) và tiến vào giải phóng Thăng Long. Quân giặc hốt hoảng tháo chạy, bị quân Trần phục kích chặn đánh, nhiều tên bị giết. Thoát Hoan vất vả lắm mới chạy thoát về nước (tướng giặc là Lý Hằng hoảng sợ phải giấu Thoát Hoan vào ống đồng, bắt quân lính khiêng chạy)(L. Vua Trần còn đem quân chặn đánh đạo quân của Toa Đô ở Tây Kết, hàng vạn quân giặc bị tiêu diệt. Tướng Toa Đô bị chém đầu. Sau gần hai tháng phản công (tháng 5 và 6), quân dân nhà Trần đã đánh tan tành 50 vạn quân Nguyên, một đạo quân hùng mạnh bậc nhất thế giới hồi đó. Đất nước sạch bóng quân xâm lược, cả dân tộc ca khúc khải hoàn. "Chương Dương cướp giáo giặc, . Hàm Tử bắt quân thù. Thái bình nên gắng sức, Non nước ấy ngàn thu". Trần Quang Khải - Tụng giá hoàn kính sư - (Phò giá về kinh - Bản dịch thơ của Trần Trọng Kim) - Em có nhận xét gì về kết quă của cuộc kháng chiến ? CÂU HỎI Việc nhà Trần chuẩn bị chống quân xâm lược đã có tác dụng như thế nào đối với cuộc kháng chiến ? Dựa vào lược đồ, em hãy trình bày tóm tắt diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên. Hãy cho biết cách đánh quân Nguyên của nhà Trần trong cuộc kháng chiến lần thứ hai. (1) Theo : Đại Việt sử kí toàn thư; Ill - GUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ BA CHỔNG QUÂN ẴÂM Lược NGUYÊN (1287 - 1288) Nhà Nguyên xâm lược Đọi Việt Hai lần xâm lược Đại Việt đều bị thất bại, vua Nguyên càng tức giận nên quyết tâm đánh Đại Việt lần thứ ba đê’ trả thù. Hốt Tất Liệt đình chỉ cuộc xâm lược Nhật Bản, tập trung lực lượng tiến công Đại Việt. Trong lần xâm lược này, nhà Nguyên huy động hơn 30 vạn quân và nhiều danh tướng do Thoát Hoan lầm Tổng chỉ huy. Ngoài ra còn có hàng trăm chiêh thuyền, một đoàn thuyền lương chở hàng chục vạn thạch lương do tướng Trương Văn HỔ chỉ huy. Hốt Tất Liệt cũng căn dặn Thoát Hoan : "Không được cho Giao Chỉ là nước nhỏ mà khỉnh thường". CHÚ GIẢI Quân Trần tiến công, chặn đánh, truy kích Quân Trần mai phục c=ỉ> Quân Nguyên tiến công LẠNG SƠN THĂNG Hình 32 - Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quần Nguyên (1287 - 1288) Khu căn cứ quân sự của quân Nguyên Quân Nguyên rút chạy Hãy nêu một số dẫn chứng vê' việc nhà Nguyên chuân bị xâm lược Đại Việt lần thứ ba. Đứng trước nguy cơ bị xâm lược, vua Trần khẩn trương chuẩn bị đánh giặc. Cuối tháng 12 - 1287, quân Nguyên ồ ạt tiến vào nước ta. Cánh quân bộ do Thoát Hoan chỉ huy vượt biên giới đánh vào Lạng Sơn, Bắc Giang. Sau nhiều trận đánh chặn giặc ở các cửa ải và vùng hiểm yếu, Trần Quốc Tuấn chủ trương rút quân khỏi Vạn Kiếp và một số nơi về vùng sông Đuống, chặn giặc kéo vào Thăng Long. Ngày đầu năm, cánh quân do Thoát Hoan trực tiếp chỉ huy kéo đến chiếm đóng Vạn Kiếp và ra sức xây dựng nơi đây thành căn cứ vững chắc đê’ định đánh lâu dài với quân ta. Cùng lúc đó, đoàn thuyền chiến do tướng Ô Mã Nhi chỉ huy theo đường biển tiến vào nước ta, rồi ngược lên sông Bạch Đằng kéo đến Vạn Kiếp hội quân với quân Thoát Hoan. Trộn Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương CỦCI Trương Vồn Hổ Ô Mã Nhi được giao nhiệm vụ bảo vệ đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ, nhưng cho rằng quân ta không thể ngăn cản được đoàn thuyền lương này nên đã tiến về hội quân ở Vạn Kiếp. Trần Khánh Dư dự đoán khi đoàn thuyền chiến của Ô Mã Nhi đi qua, có thể đánh được đoàn thuyền lương nên đã bô" trí một trận mai phục. Đúng như dự đoán, mấy ngày sau, khi đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ nặng nề, chậm chạp tiến qua Vân Đồn, liền bị quân của Trần Khánh Dư từ nhiều phía đổ ra đánh dữ dội. Phần lớn thuyền lương của địch bị đắm, số còn lại bị quân Trần chiếm. ..."Chỗ trông cậy của quân Nguyên là lương thảo khí giới, nay đã bị ta bắt được..."..." nhiều không kể xiết, tù binh cũng rất nhiều".... (Đại Việt sử kí toàn thư) Em hãy tường thuật diễn biến trận Vân Đổn. Chiến thắng Sạch Đằng Cuối tháng 1 -1288, Thoát Hoan chia quân làm ba đạo tiến vào chiếm đóng Thăng Long trống vắng vì nhân dân kinh thành đã thực hiện kế hoạch "vườn không nhà trống" của triều đình. Chiếm được Thăng Long, Thọát Hoan cho quân tiêh đánh cấc căn cứ của quân Trần và sai Ô Mã Nhi đem quân đuổi bất hai vua Trần, nhưng thất bại. Hắn điên cuồng cho quân lính tàn sát dân chúng, đốt phá, cướp bóc và quật lăng mộ vua Trần Thái Tông ở phủ Long Hưng (Thái Bình). Quân Nguyên không tiêu diệt được lực lượng kháng chiến của nhà Trần, trong khi đó nhiều nơi xung yếu bị quân dân ta tấn công chiếm lại. Quân giặc ra sức càn quét, cướp lương thực nhưng đều bị nhân dân ta đuổi đánh, đẩy chúng vào thế bị động, cạn kiệt lương thực. Thoát Hoan đóng quân ở Thăng Long có nguy cơ bị cô lập, tinh thần quân lính hoang mang, tuyệt vọng. Trước tình thế nguy khốn, Thoát Hoan quyết định rút quân lên Vạn Kiếp và từ đây rút quân về nước theo hai đường thuỷ, bộ. - Sau trận Vân Đồn, tình thế của quân Nguyên như thế nào ? CHỨ GIẢI Bộ binh ta mai phục Quân ta tiến công Thuỷ quân ta mai phục và tiến cỏng Bãi cọc đã phát hiện Bãi cọc giả định Quân địch rút lui XxXW YÊN HƯNG Hình 33 - Lược đồ chiến thắng Bạch Đằng năm 1288 Nhận thấy thời cơ tiêu diệt quân Nguyên, giải phóng đất nước đã tới, vua Trần và Trần Quốc Tuân quyết định mỏ cuộc phản công và tiến hành việc bố trí trận mai phục ở sông Bạch Đằng. Bạch Đằng là một sông lớn do sông Đá Bạc, sông Giá và nhiều sông khác đổ vào. Dòng sông rộng khoảng 1 km (khi thuỷ triều lên), chảy qua địa phận huyện Yên Hưng (Quảng Ninh) và Thuỷ Nguyên (Hải Phòng), rồi đổ ra biển. Trần Quốc Tuấn cho tìm hiểu con nước triều lên xuống hằng ngày và cắm cọc tiên sông, bô' trí các đạo quân mai phục. Đầu tháng 4 - 1288, đoàn thuyền do Ô Mã Nhi chỉ huy có kị binh hộ tống rút về theo đường thuỷ trên sông Bạch Đằng. Khi thuyền chiến của Ô Mã Nhi tiến gần đến trận địa bãi cọc, một số thuyền nhẹ của quân Trần ra khiêu chiến rồi giả vờ thua chạy, quân giặc ra sức đuổi theo, lọt vào trận địa mai phục, đúng lúc nước triều xuống nhanh. Từ hai bờ, hàng nghìn chiến thuyền nhỏ của quân Trần đổ ra đánh, phá vỡ đội hình quân giặc. Bị đánh bất ngờ và quyết liệt, quân giặc hoảng hốt, tranh nhau tháo chạy ra biển, thuyền giặc xô vào bãi cọc đang nhô lên, bị ùn tắc, vỡ, đắm. Giữa lúc đó, hàng loạt bè lửa xuôi nhanh theo nước triều đang xuống, lao vào thuyền giặc. Những tên sống sót nhảy lên bờ liền bị quân bộ nhà Trần chờ sẵn tiêu diệt. Toàn bộ cánh thuỷ binh giặc bị tiêu diệt, Ô Mã Nhi bị bắt sông. Dựa vào lược đổ, em hãy trình bày diễn biến trận Bạch Đằng tháng 4 - 1288. Cánh quân bộ, do Thoát Hoan chỉ huy, từ Vạn Kiếp theo hướng Lạng Sơn rút chạy về Quảng Tây (Trung Quôc). Trên đường tháo lui, chúng bị quân dân ta tập kích liên tiếp. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân Nguyên đã kết thúc thắng lợi vẻ vang. Em hãy nêu ý nghĩa của chiến thắng Bạch Đằng năm 1288. CÂU HỎI Dựa vào lược đồ, em hãy trình bày tóm tắt diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân Nguyên. Cách đánh giặc của nhà Trần trong cuộc kháng chiến lần thứ ba có gì giống và khác so với lẩn thứ hai ? - NGUYÊN NHẰN THẮNG LỢI VÀ Ý NGHĨÀ LỊCH ỒỦ CỦA BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHÓNG QUÂN ẲÂM Lược MÔNG - NGUYÊN Nguyên nhân thắng lọi Trong các cuộc kháng chiến, tất cả các tầng lớp nhân dân, các thành phần dân tộc đều tham gia đánh giặc, bảo vệ quê hương đất nước. Giặc đến đâu, nhân dân theo lệnh triều đình cât giàu lương thảo, của cải, thực hiện "vườn không nhà trông", tự vũ trang đánh giặc, hăng hái tổ chức các đội dân binh phối hợp chiến đấu với quân triều đình, làm cho quân Nguyên lâm vào thế bị động, thiếu lương thực, phân tán lực lượng đê’ đối phó và bị đánh bại. Em hãy nêu một số dẫn chứng để thấy các tầng lớp nhân dân thời Trần đều tham gia kháng chiến chông quân Mông - Nguyên. Trong cả ba lần chống quân xâm lược Mông - Nguyên, nhà Trần đã chuẩn bị rất chu đáo tiềm lực về mọi mặt cho mỗỉ cuộc kháng chiến. Nhà Trần rất quan tâm chăm lo sức dân, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dẩn bằng nhiều biện pháp đê tạo nên sự gắn bó đoàn kết giữa triều đình với nhân dân. Các vua Trần thường về các địa phương để tìm hiểu cuộc sôhg của nhân dân. Vua Trần thường nói với các quan trong ừỉều : "Trẫm muôh ra ngoài để được nghe tiêhg nói của dân và xem lòng dân, biết tình trạng khó khăn của dân"... Quý tộc, vương hầu nhà Trần chủ động giải quyết những bất hoà trong nội bộ vương triều, tạo nên hạt nhân của khối đoàn kết dân tộc mà Trần Quốc Tuấn là tiêu biểu. Ông là người yêu nước thiết tha, căm thù giặc cao độ, thương yêu nhân dân, quân lính hết lòng. Trần Quôc Tuẫn còn là nhà lí luận quân sự tài ba. Ông là tác giả của các bộ binh thư nổi tiếng : Binh thưyêii lược, Vạn Kiếp tông bí truyền thư. Ông còn là tác giả của Hịch tướng sĩ. Với chức Quốc công tiết chế - Tổng chỉ huy quân đội, ông là người đã có công lao to lớn trong ba cuộc kháng chiến, đặc biệt là các cuộc kháng chiến lần thứ hai và thứ ba. Em hãy trình bày những đóng góp của Trần Quốc Tuấn trong ba lần kháng chiến chông quân Mông - Nguyên. Thắng lợi của ba lần chống quân xâm lược Mông - Nguyên gắn liền với tinh thần hi sinh, quyết chiến quyết thắng của toàn dân ta, mà nòng cốt là quân đội nhà Trần. Thắng lợi đó cũng không thể tách rời chiến lược, chiến thuật đúng đắn, sáng tạo của vương triều Trần, đặc biệt là vua Trần Nhân Tông và các danh tướng : Trần Quốc Tuấn, Trần Quang Khải, Trần Khánh Dư... Cách đánh giặc đúng đắn đó là : thấy được chỗ mạnh, chỗ yếu của kẻ thù, tránh chỗ mạnh và đánh vào chỗ yếu của giặc ; biết phát huy chỗ mạnh, lợi thế của đất nước, của quần đội và nhân dân ta, buộc địch phải đánh theo cách đánh của ta đã được chuẩn bị trước ; buộc giặc từ thế mạnh chuyển dần sang yếu, từ chủ động thành bị động để tiêu diệt chúng. V nghĩa lịch sử Thắng lợi của ba lần kháng chiến chống quân Mông - Nguyên đã đập tan tham vọng vẳ ý chí xâm lược Đại Việt của đế chế Nguyên, bảo vệ được độc lập toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền quốc gia của dân tộc, đánh bại một kẻ thù hùng mạnh và tàn bạo nhất thế giới bấy giờ, trong bốì cảnh nhiều nước đã bị đánh bại và nô dịch, so sánh lực lượng giữa ta và địch rất chênh lệch. Điều đó càng khắng định sức mạnh của dân tộc Việt Nam, có ý nghĩa nâng cao lòng tự hào, tự cường chính đáng cho dân tộc ta, củng cố niềm tin cho nhân dân. Hình 34 - Tượng Trần Hưng Đạo (Nam Định) Thắng lợi đó đã góp phần xây đắp nên truyền thống quân sự Việt Nam, truyền thông chiến đấu của một nước nhỏ nhưng luôn phải chông lại những kẻ thù mạnh hơn nhiều lần đến xâm lược. Thắng lợi đó đã để lại bài học vô cùng quý giá, đó là củng cố khôi đoàn kết toàn dân trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là sự quan tâm của nhà nước đến toàn dân, dựa vào dân để đánh giặc. "Khoan thư sức dân, để lầm kê' sâu rễ bền gốc, đó là thượng sách giữ nước". (Đại Việt sử kí toàn thư) Thắng lợi trong ba lần kháng chiến chông quân xâm lược Mông - Nguyên không những bảo vệ được độc lập của Tổ quốc mà còn góp phần ngăn chặn những cuộc xâm lược của quân Nguyên đối với Nhật Bẳn và các nước phương Nam, làm thất bại mưu đồ thôn tính miền đất cốn lại ở châu Á của Hốt Tất Liệt. CÂU HỎI Em hãy trình bày những nguyên nhẫn thắng lợi của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên. Ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân Mông - Nguyên.