SGK Lịch Sử 7 - Bài 18 - Cuộc kháng chiến của nhà Hồ và phong trào khởi nghĩa chống quân Minh đầu thế kỉ XV
Chương IV ĐẠI VIỆT THỜI LÊ sơ (THẾ KỈ XV - ĐẦU THẾ KỈ XVI) Bài 18 CUỘC KHÁNG CHIẾN CỦA NHÀ HÓ VÀ PHONG TRÀO KHỞI NGHĨA CHỐNG QUÂN MINH ĐẦU THẾ KỈ XV Cuộc xôm lược củo quân Minh và sự thốt bại của nhà Hổ Tháng 11 -1406, lấy cớ nhà Hồ cướp ngôi nhà Trần, nhà Minh đã huy động một lực lượng lớn gồm 20 vạn quân cùng với hàng chục vạn dân phu, do tướng Trương Phụ cầm đầu, chia làm hai cánh tràn vào biên giới nước ta. Có phải quân Minh kéo vào xâm lược nước ta là do nhà Hổ cướp ngôi nhà Trần không ? vì sao ? Quân Minh lần lượt đánh bại quân nhà Hồ ở một số địa điểm thuộc Lạng Sơn. Hồ Quý Ly phải lui về đóng ở bờ nam sông Nhị (sông Hồng), lấy thành Đa Bang (Ba Vì, Hà Nội) làm trung tâm phòng ngự. Ngày 22 - 1 - 1407, sau khi đánh bại quân nhà Hồ ở Đa Bang, quân Minh đánh chiếm Đông Đô (Thăng Long). Quân nhà Hồ phải lui về cố thủ ở thành Tây Đô. Tháng 4 -1407, quân Minh tân công vào Tây Đô, Hồ Quý Ly chạy vào Hà Tĩnh và bị bắt vào cuối tháng 6 - 1407. Tại sao cuộc kháng chiến của nhà Hổ bị thất bại nhanh chóng ? Chính sách cai trị của nhà Minh Sau thất bại của nhà Hồ, nhà Minh thiết lập chính quyền thống trị trên khắp nước ta. Chúng xoá bỏ quốc hiệu của ta, đổi thành quận Giao Chỉ; sáp nhập nước ta vào Trurig Quốc ; thi hành chính sách đồng hoá và bóc lột nhân dân ta tàn bạo. Chúng đặt ra hàng trăm thứ thuế nặng nề, bắt phụ nữ, trẻ em đưa về Trung Quốc bán làm nô tì, cưỡng bức dân ta phải bổ phong tục tập quán của mình, thiêu huỷ phần lớn sách quý của nước ta và mang về Trung Quốc nhiều sách có giá trị. "Trương Phụ đi đến đâu là giết hại, hoặc chất thây thành núi, hoặc moi ruột quâh vào cây, rán thịt người lâỳ mỡ, hoặc nướng đốt làm trò chơi, thậm chí có kẻ mổ bụng moi thai cắt lâỳ hai đầu đề ứng lệnh. Ở Kinh lộ và cấc nơi dân còn sót thì bị bắt hết làm nô tì và bị chuyển bán mà tan tác bốn phương cả". (Đại Việt sử kí toàn thư) "Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội, Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa hết mùi". (Bình Ngô đại cáo) - Hãy nhận xét về chính sách cai trị của nhà Minh đối với nhân dân ta. Những cuộc khởi nghĩa của quụ tộc nhà Trần Ngay sau khi cuộc kháng chiên của nhà Hồ bị thất bại, nhân dân ta ở nhiều nơi đã nổi dậy khởi nghĩa. Ở Đồ Sơn (Hải Phòng) có khỏi nghĩa Phạm Ngọc ; ở Quảng Ninh có khởi nghĩa Lê Ngã ; ở Đông Triều có khởi nghĩa Phạm Chân, Trần Nguyệt Hồ ; ở Bắc Giang có khởi nghĩa Phạm Tất Đại; ở Phú Thọ có khởi nghĩa của Trần Nguyên Thôi ; ở Thái Nguyên có khởi nghĩa của Trần Nguyên Khang. Trong các cuộc khởi nghĩa chông quân Minh đô hộ lúc bây giờ, có hai cuộc khởi nghĩa tiêu biểu : Cuộc khởi nghĩa Trần Ngỗi (1407 - 1409) Tháng 10 - 1407, một người yêu nước là Trần Triệu Cơ đưa con của vua Trần là Trần Ngỗi lên làm minh chủ. Ở Yên Mô (Ninh Bình), Trần Ngôi tự xưng là Giản Định hoàng đế. Đầu năm 1408, Trần Ngôi kéo quân vào Nghệ An, được Đặng Tất ở Hoá Châu (Thừa Thiên Hue) và Nguyễn cảnh Chân - trước làm quan ở Thăng Hoa (Quảng Nam) hưởng ứng. Tháng 12 -1408, nghĩa quân đánh tan 4 vạn quân Minh ở bến Bô Cô (Nam Định). Từ đó, thanh thế nghĩa quân vang dậy, nhiều người từ các nơi kéo về theo nghĩa quân. Sau chiến thắng Bô Cô, Trần Ngỗi nghe lời gièm pha đã giết hai tướng Đặng Tất và Nguyễn cảnh Chân, cuộc khởi nghĩa tan rã dần. - Hãy tường thuật diễn biến cuộc khởi nghĩa Trần Ngổỉ. Cuộc khởi nghĩa Trần Quý Khoáng (1409 - 1414) Sau khi Đặng Tất, Nguyễn cảnh Chân bị Trần Ngỗi giết chết, con trai của hai ông là Đặng Dung và Nguyễn cảnh Dị cùng nhiều nghĩa quân bỏ vào Nghệ An, đưa Trần Quý Khoáng lên ngôi vua, lấy hiệu là Trùng Quang đế và phát động khởi nghĩa. Cuộc khởi nghĩa phát triển nhanh chóng ở các vùng từ Thanh Hoá vào đến Hoá Châu. Giữa năm 1411, quân Minh được tăng viện binh, mở cuộc tấn công vào Thanh Hoá, nghĩa quân rút vào Thuận Hoá. Tháng 8 - 1413, quân Minh đánh vào Thuận Hoá, nghĩa quân tan rã dần. Trần Quý Khoáng, Đặng Dung, Nguyễn cảnh Dị lần lượt bị bắt. Cuộc khởi nghĩa that bại. - Em hãy trình bày vắn tắt diễn biến cuộc khởi nghĩa Trần Quý Khoáng. CÂU HỎI Đường lối của nhà Trần trong kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên và của nhà Hồ trong kháng chiến chống quân Minh có gì khác nhau ? Hãy trình bày nguyên nhân bùng nổ, đặc điểm và nguyên nhân thất bại của các cuộc khởi nghĩa (trước khởi nghĩa Lam Sơn) chống quân Minh.